VEENDAM/REGIO – Leerlingen die docenten en elkaar beledigen via een anoniem Instagram-account. Bij het Winkler Prins in Veendam liep het uit de hand en deed het bestuur van de school aangifte van laster. Het is een incident, maar veel meer scholen worstelen met dit soort accounts.
Een zoektocht op het onder jongeren populaire Instagram levert al snel tientallen accounts op waar roddels en memes (grappige plaatjes + tekst, red.) worden gedeeld. Soms zijn de accounts openbaar, maar vaak ook moet je lid zijn om de inhoud te kunnen bekijken.
De accounts gebruiken het logo van de desbetreffende school en hebben namen als: wp_roddels_.Veendam, zernikecollege.meme of gomarus.roddels. De inhoud is vaak onschuldig. Zo organiseert het account gomarus.roddels een poll met vragen als: Heb je ooit op je telefoon gezeten tijdens een toets? En heb je ooit op met iemand (stiekem) op school gezoend?
Advies: stel samen regels op
Marijke van der Zalm adviseert namens de Stichting School & Veiligheid scholen over het creëren van een veilig leefklimaat binnen de schoolmuren. Ook is ze projectleider van de ‘Week Tegen Pesten’ die deze week plaatsvindt. ‘Het is lastig te zeggen hoe groot dit probleem precies is, maar wij krijgen hier zeer regelmatig vragen over bij onze helpdesk’, zegt ze.
‘Voor scholen is het lastig. Ze moeten een veilige omgeving creëren voor zowel de leerlingen als voor het eigen personeel. Dat kan zorgen voor dilemma’s.’
De stichting School & Veiligheid adviseert scholen om vooral aan de voorkant duidelijke afspraken te maken over het gebruik van sociale media. ‘Stel aan het begin van het schooljaar met de groep gezamenlijk regels op over het gebruik van sociale media. Bespreek en evalueer de regels en afspraken op regelmatige basis en stel waar nodig bij.’
‘Probeer een klimaat te creëren waarin leerlingen zelf verantwoordelijkheid dragen en elkaar ook aanspreken als er iets fout dreigt te gaan’, vervolgt Van der Zalm. ‘En zorg voor een social media-protocol op school, met daarin vastgelegd wat je preventief doet om incidenten te voorkomen, maar ook wat je doet als het toch uit de hand loopt.’
‘Meneer X is een pedo. Eens?’
Er zijn ook accounts die minder onschuldig te werk gaan. Er wordt aan medescholieren gevraagd om roddels, foto’s en filmpjes te delen. Daarbij worden dikwijls namen genoemd van docenten of leerlingen. Zoals dit bericht uit 2019 van het account wp_roddels_veendam: ‘Roddel die ik doorgestuurd heb gekregen. Meneer X is een pedo. Eens?’.
Verschillende leerlingen reageren op het bericht. De een serieus, de ander met een grapje. Opvallend is dat er deze week nog op dit oude bericht is gereageerd. Jayden_q480 vraagt of het bericht verwijderd kan worden. ‘Ik weet het, ik geef het nu aandacht. Maar alsnog ga je hier niet veel mee bereiken. Sterker nog: je gaat in de problemen komen. (En dat was geen dreigement)’
Op het account praediniusmemes worden ook namen van docenten genoemd. Zo wordt bij een kort filmpje van een vrouw die haar decolleté laat zien gesuggereerd dat een bepaalde leraar hogere cijfers geeft aan meisjes met een flinke boezem.
‘Praat met je kind’
‘Voor jongeren is de online en offline wereld eigenlijk hetzelfde. Ze zien geen verschil en dat is er natuurlijk wel. Volgens mij is het best simpel: het gaat fout als het voor de ander niet meer grappig is’, zegt Van der Zalm.
Wat betreft de casus in Veendam kan Van der Zalm niet oordelen. Wat ze wel aangeeft is dat je als school transparant moet zijn in je beleid. En als er echt sprake is van laster, een strafbaar feit, dan moet je daar aangifte van doen. Maar Van der Zalm ziet dat dit voor dilemma’s kan zorgen. Als je weet om welke leerling het gaat en waar het gedrag vandaan komt, wil je ook niet altijd je relatie met de leerling op het spel zetten. Dat maakt het moeilijk, aldus de schooladviseur.
Tot slot is ook de rol van de ouders belangrijk, zegt Van der Zalm. ‘Je kan niet alles controleren wat je kind doet op sociale media, maar je kunt er wel met je kind over praten en dat is heel belangrijk. Je moet als ouder weten wat er allemaal gebeurt op de sociale media, want een groot deel van het leven van je kind speelt zich daar af.’
Dit is een bericht van RTVNoord en Jeroen Willems. RTV1 en RTVNoord werken sinds dit jaar samen.
Luister online
