NIEUW-BUINEN/ASSEN – Tegen Johnny R. uit Nieuw-Buinen heeft het Openbaar Ministerie honderd uur werkstraf geëist. De eigenaar van een drukkerij in Stadskanaal is volgens het OM medeverantwoordelijk voor het bedreigen van bedrijven die betrokken waren bij de bouw van twee windparken in Drenthe en Groningen doordat hij zwartboeken met dreigementen afdrukte, die naar hen werden gestuurd.

Platform Storm-voorman Jan Nieboer uit Nieuw-Buinen en oud-voorman van Storm Meeden Jan H. uit Meeden zijn vorig jaar veroordeeld voor het versturen van de zogenoemde zwartboeken. Zij waren volgens de rechtbank de drijvende krachten achter de vergaande dreigementen die tot doel hadden de bouw van windparken De Drentse Monden en Oostermoer en Windpark N33 te stoppen.

Angst en onzekerheid

In 2019 deden vijftien bedrijven aangifte nadat ze de omslag van een zwartboek hadden ontvangen met daarin teksten die er niet om logen. Het kwam erop neer dat de veiligheid van de medewerkers in gevaar was en dat er acties aan zaten te komen, waardoor ondernemers constant over hun schouder zouden moeten kijken. Ze konden alleen uit het zwartboek worden gehaald als ze openlijk, via de media, lieten weten te stoppen met hun werkzaamheden.

“Dit had enorme impact op de bedrijven. Ze hadden geen idee uit welke hoek het kwam en hoe serieus ze de dreigementen moesten nemen. Angst en onzekerheid waren het gevolg. En daaraan heeft deze verdachte door het drukken van de zwartboeken een bijdrage geleverd”, aldus officier van justitie Diana Roggen.

Ze benadrukte wel dat de rol van de 53-jarige Johnny R. veel kleiner was dan die van beide ‘Jannen’: “Zij bedachten de plannen en bepaalden de koers. Het was hun strijd, waar R. een bijdrage aan heeft geleverd door het noodzakelijke drukwerk te verzorgen.”

‘Drukker moet werk controleren’

R. herhaalde vanochtend in de rechtbank wat hij vanaf zijn arrestatie in juni 2019 heeft verklaard: het klopt dat hij de zwartboekomslagen heeft gedrukt, maar hij heeft niet in de gaten gehad dat er strafbare feiten werden gepleegd, omdat hij als drukker niet alles leest wat hij aangeleverd krijgt.

Volgens het OM moet R. het hebben geweten. “Een professionele drukker controleert wat hij afdrukt en deze teksten laten geen ruimte voor twijfel of dubbele interpretatie. R. heeft moeten begrijpen waar het om ging, zeker gezien de grote onrust rondom het verzet tegen de windmolens. Er waren al incidenten in de media geweest”, zei Roggen.

Zo werden asbestdumpingen aangekondigd en werd in Delfzijl ook daadwerkelijk asbest gedumpt bij een bedrijf dat meewerkte aan de bouw van een windpark. Ook werden in 2018 posters opgehangen waarop toenmalige burgemeester Rein Munniksma en de Drentse gedeputeerde Tjisse Stelpstra waren afgebeeld als nazibeulen. Die posters waren ook gedrukt in de zaak van Johnny R., vertelde Roggen.

R. is voor dat laatste niet vervolgd, maar hij had volgens de officier kunnen en moéten weten wat de bedoeling was met de zwartboeken die hij afdrukte. R. zei zelf dat hij er pas na zijn aanhouding achter kwam. “Dat vind ik absoluut ongeloofwaardig”, aldus aanklaagster Roggen.

USB-stick in postbus

Johnny R. kwam bij justitie in beeld toen ontmoetingen werden afgeluisterd die Nieboer en H. wekelijks hadden bij de McDonald’s in Stadskanaal begin 2019. In een van de gesprekken spraken ze over een drukker bij wie Nieboer af en toe een USB-stick in de postbus deed die aan de gevel hing. Later kon hij de geprinte stukken daar dan weer uithalen. De zwartboeken werden daarna door de mannen in Duitsland gepost.

Volgens Roggen is de politie toen op zoek gegaan naar drukkers in de omgeving met een postbus aan de gevel, precies zoals Nieboer de situatie had beschreven. Die bleek Johnny R. te hebben, zo bleek toen Nieboer door de politie werd geobserveerd toen hij een keer naar de drukker ging.

Maar na hun arrestaties verklaarden Nieboer en R. dat Nieboer de USB-stick met de printopdrachten gewoon persoonlijk afgaf aan R. en dat er niks geheims aan was. De officier gelooft dat niet, maar gaat uit van wat er werd gezegd in het afgeluisterde gesprek: alles gebeurde stiekem. “Een ander kan helemaal niks bij mij uit de postbus halen. Dat kan ik alleen zelf doen”, reageerde R.

Hij hield in de rechtszaal vol dat hij nooit had gedacht dat zijn plaatsgenoot Jan Nieboer zich bezighield met de misdrijven waarvoor hij is veroordeeld. “Ik drukte al acht, negen jaar flyers en pamfletten voor hem. Hij stond bekend als actievoerder, maar wel op een fatsoenlijke manier.”

Advocaat vraagt vrijspraak

R. erkende wel dat hij “achteraf misschien kritischer had moeten zijn” op wat hij afdrukte. Nieboer zelf ontkent overigens nog steeds dat hij misdrijven heeft gepleegd en is in hoger beroep gegaan tegen het jaar gevangenisstraf (half jaar voorwaardelijk) waartoe hij is veroordeeld.

Volgens advocaat Heiko Eckert staat niet vast dat beide ‘Jannen’ in het afgeluisterde McDonald’s-gesprek over Johnny R. praten. Ze hebben het over een drukker, maar noemen geen naam. Eckert pleitte voor vrijspraak. De uitspraak in deze zaak is op 23 juni.

Dit is een artikel van RTV Drenthe. RTV1 en RTV Drenthe werken nauw samen om zo meer lokaal nieuws te brengen.