BORGER – Vanmiddag werd in Borger stilgestaan bij de slachtoffers van de oorlog tegen Japan en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië. De herdenking, die plaatsvond bij het monument aan de Torenlaan, werd in 2020 geïnitieerd door Teja van Geenen. Hoewel ze destijds veel moeite moest doen om het belang van de herdenking duidelijk te maken, begint de traditie nu vaste grond te krijgen in de gemeente.
Van Geenen herinnert zich nog goed hoe ze in 2020 voor het eerst de herdenking organiseerde. ‘Toen moest ik veel moeite doen om uit te leggen waarom een herdenking van belang was’, legt ze uit. Wat haar destijds raakte, was het gebrek aan kennis bij sommige ambtenaren over de geschiedenis van de Japanse bezetting in Nederlands-Indië. ‘Ik vond het vrij stuitend dat ambtenaren niet wisten waarover het ging.’
Tweede generatie
Als nakomeling van slachtoffers van de Japanse bezetting in Nederlands-Indië raakt de herdenking voor de oorlog Van Geenen diep. Haar persoonlijke betrokkenheid vloeit voort uit haar familiegeschiedenis. Zo zat haar opa tijdens de oorlog in het verzet. Hij werd uiteindelijk opgepakt en in een van de beruchte Jappenkampen opgesloten. ‘De pijn en boosheid over wat er toen allemaal is gebeurd en de gevolgen ervan zitten heel diep’, zegt ze geëmotioneerd. ‘Ik herinner me nog goed dat we vroeger niet mochten praten over Nederlands-Indië en wat daar allemaal heeft plaatsgevonden. Het werd volledig gebagatelliseerd.’
(De tekst gaat verder onder de foto)
‘Het raakt ingeburgerd‘
Omdat de organisatie van de herdenking de laatste jaren steeds vaker als een belasting begon te voelen, overwoog Van Geenen dit jaar om de herdenking aan zich voorbij te laten gaan. Maar toen ze een bericht ontving van de gemeente met de vraag waarom ze nog geen uitnodiging hadden ontvangen, besloot ze toch door te zetten. ‘Het was voor mij echt een verademing om te merken dat het nu gewoon in de agenda staat’, vertelt ze trots. ‘Het geeft aan dat de herdenking ingeburgerd raakt bij de gemeente.’
Erkenning
Van Geenen streeft al jaren naar meer erkenning voor de Indische gemeenschap en een betere voorlichting over de oorlog. ‘Ik zou willen dat mensen gaan nadenken over hoe de situatie in Nederlands-Indië is geweest. Dat ze zich beseffen dat er ook dáár een verschrikkelijke oorlog is geweest.’ Ze benadrukt vooral: De oorlog was niet voorbij op 5 mei, maar ging door tot 15 augustus 1945. Pas toen Japan capituleerde, kwam er officieel een einde aan de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië.’
Ze hoopt dat de herdenking bijdraagt aan een groter besef van deze vaak verzwegen geschiedenis en aan erkenning voor de Indische gemeenschap binnen de Nederlandse samenleving. ‘Ik hoop dat men zich beseft dat het een etnische groepering is binnen de Nederlandse bevolking. Je voelt je namelijk echt een tweederangs burger als je niet in de geschiedenisles wordt meegenomen.’
(De tekst gaat verder onder de foto)
Hoop voor de toekomst
Ondanks de uitdagingen blijft Van Geenen hoopvol over de toekomst van de herdenking. Ze merkt dat de nieuwe generatie steeds meer betrokken raakt bij het onderwerp. ‘De jongere generatie laat hun stem al meer horen. Zij zwijgen niet meer.’