STADSKANAAL – Miljoenen potjes, flesjes, tubes en jerrycans vullen ze jaarlijks bij Collall BV in Stadskanaal met lijm. Specifiek voor basisscholen en de creatieve hobby sector in Nederland en daarbuiten. Dit weekend viert het ooit in Haarlem begonnen bedrijf haar 75-jarige bestaan.
Afgelopen woensdag kwam burgemeester Klaas Sloots verjaardagstaart aansnijden. En de directie en medewerkers zijn vrijdag en zaterdag samen op pad in een groot hotel in Almelo om de verjaardag te vieren. Het familiebedrijf is begonnen in 1949 met de productie van lijm voor plastic.
Midden in een woonwijk
De link met de huidige eigenaren Patrick (54) en Hester (54) van Rhijn zijn haar ouders. Moeder Alys werkte als boekhoudster bij Collall en toen de eigenaar zijn onderneming wou verkopen vroeg hij of Hesters ouders het niet wilden overnemen. En zo geschiedde in 1978. ‘Mijn ouders namen een bedrijfje over dat midden in een woonwijk in Haarlem lag. De buurt vond dat niet zo fijn en kwam in verzet’, weet Hester over het verleden.
De nieuwe eigenaren reden het hele land door op zoek naar een nieuwe locatie. Hester: ‘Ze werden in Stadskanaal met open armen ontvangen. Werkgelegenheid was altijd welkom.’ De verhuizing was in 1984 een feit en de afgelopen veertig jaar is Collall gegroeid naar een internationale speler in de wereld van lijm.
Nichemarkt
‘We zitten in de nichemarkt van scholen en produceren voor iedereen die een creatieve hobby heeft en daarvoor lijm nodig heeft’, zo vat Patrick de markt kort samen. Collall produceert naast lijm ook vloeibare waterverf en kindertoververf. Coll is het Franse woord voor lijm en het Engelse all betekent alles.
Er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan Luuk denk
Patrick van Rhijn – directeur/eigenaar Collall BV
Patrick en Hester ontmoetten elkaar op de middelbare school in Emmen en zijn als jeugdliefde aan elkaar blijven plakken. Patrick is als financiële man al sinds 1996 betrokken. Hester sinds 2010. Ze had helemaal niet de ambitie, maar toen zwager Luuk Schaub, die sinds 1989 de verkoop deed, overleed liep het anders. Patrick hierover: ‘Ontzettend verdrietig. Ik raakte mijn compagnon en sparringpartner kwijt. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan Luuk denk.’
(De tekst gaat verder onder de foto)
‘De medewerkers op kantoor hadden het lastig en toen vroeg ik of ik niet wat mee kon helpen’, zegt Hester over haar entree. ‘Ik ging het archief opruimen en computers opschonen. Na twee weken kreeg ik van het personeel al het verzoek om mijn CV bij Patrick in te leveren.’ Patrick zei ja. ‘Ik had met Luuk een kort lijntje. Dat was ik kwijt en ik zocht een nieuw klankbord. Hester zegt ook wel eens nee. Dat was nodig.’
Vele Groningers plakken ermee
Heel veel Groningers hebben waarschijnlijk ooit met lijm uit Stadskanaal geplakt zonder dat ze het waarschijnlijk weten. ‘We maken meer dan zestig private labels, dus dan is het lijm van ons, maar zit er een ander label op het potje of flesje’, legt Patrick uit. Meerdere winkelketens en supermarkten in Nederland verkopen lijm uit Stadskanaal.
Patrick, geboren in Leiden, vervolgt. ‘Daarnaast beleveren we dus schoolgroothandelaren, die vaak alle benodigdheden in één pakket aan scholen aanbieden. Die markt is in Europa best groot, maar ik denk dat we zeker 75 procent van deze groothandels wel bedienen.’
(De tekst gaat verder onder de foto)
In de fabriek staat een grote menger als een soort kloppend hart waar alle benodigde grondstoffen ingaan om de gewenste lijm te maken. Afhankelijk van hoe plakkerig het moet zijn of hoe snel het droogt. De basis is een vaste stof. Dat kan bijvoorbeeld gemodificeerd zetmeel zijn, maar het zijn veelal nog oliën. Polyvinyl Alcohol (PVA) komt in zakken als granulaat binnen en gaat de menger in.
‘Tussen de één en vier uur heb je lijm’
Daar komt water bij, of een organisch oplosmiddel zoals aceton. Met aan het eind een hoeveelheid conserveringsmiddel voor de langere houdbaarheid. Om het daarna over te gieten in containers waar duizend liter in kan. ‘Soms verwarmen we het maakproces afhankelijk van het recept. Zo gemiddeld tussen de één en vier uur heb je lijm. En de meeste lijmen die wij maken harden uit in combinatie met lucht’, legt Patrick uit.
Iedere batch keuren we eerst. Pas daarna geven we het vrij om te vullen
Patrick van Rhijn over het productieproces
In totaal maken ze in Stadskanaal meer dan 45 soorten lijm. En dat gaat met de grootste zorgvuldigheid, weet Patrick. ‘Onze recepten schaven we op ons eigen laboratorium regelmatig bij. Iedere batch keuren we eerst of het aan alle specificaties voldoet. Pas daarna geven we het vrij om te vullen.’
(De tekst gaat verder onder de foto)
De productielijnen zijn ingericht op het vullen van dezelfde inhoudsmaten van flesjes, potjes tubes of jerrycans. Grote hoeveelheden volledig geautomatiseerd en kleinere of specifieke partijen met de hand. Met een gestage groei door de jaren heen. Daar heeft Patrick een verklaring voor. ‘Lijmen is niet conjunctuur gevoelig. Mensen hobbyen altijd wel. En we gaan voor lange samenwerkingen met klanten. Zeker de private labels, wat wel zeventig procent van onze totale productie is.’
Iedereen een kans geven, daar hou ik van
Hester van Rhijn – directeur/eigenaar Collall BV
Hester straalt tijdens het gesprek voortdurend. ‘Ik heb de leukste baan en we maken met blije medewerkers klanten blij, vind ik. Ik heb een groot sociaal hart en werk graag met mensen.’ Daar richt ze zich ook op. ‘We werken samen met Cosis en met de Meidoornschool voor speciaal onderwijs. Evenals met de praktijkschool in Stadskanaal. Om iedereen een kans te geven, daar hou ik van.’
Groene lijm
De toekomst ligt in het maken van groene, duurzame lijm. ‘Klanten en overheden vragen erom. We doen het al daar waar het kan, maar feit is wel dat deze lijm minder krachtig is en minder snel droogt’, stelt Patrick realistisch. ‘Daarnaast leven we in een wegwerpmaatschappij, terwijl je met lijm veel kunt repareren. Dat is ook verduurzamend. We willen klanten in ieder geval blij blijven maken en zijn klaar voor de volgende 75 jaar.’