STADSKANAAL – Er staan Stadskanaal de komende jaren grote ambities te wachten, maar financieel ziet het er ondertussen niet rooskleurig uit. Er zal dus iets moeten gebeuren om het hoofd boven water te houden. Hiervoor heeft het college van B&W een drietal scenario’s gepresenteerd. Eén van die opties klinkt bekend op ’t Knoal: de niet-sluitende begroting.
Nieuwe schoolgebouwen, sportvelden, woningen en de toekomst van het gemeentehuis en het theater: het is een flinke lijst aan investeringen die het college opsomt in zijn brief aan de gemeenteraad. Dit alles kost veel geld, maar Stadskanaal duikt volgens de prognoses vanaf 2026 in de rode cijfers.
Ravijnjaar
Daarom wordt 2026 ook wel het ‘ravijnjaar’ genoemd. In dat jaar bezuinigt het Rijk fors op het gemeentefonds, wat de kleine overheden hard zal raken. Ondertussen hebben veel gemeenten al moeite het financieel rond te breien, mede door de hoge kosten van de verantwoordelijkheden die zij in 2015 overnamen, zoals de Jeugdzorg en de Wmo. Extra financiële steun vanuit het Rijk blijft uit, en daar komt deze nieuwe bezuiniging nog eens bovenop.
Uit de ‘Benchmark Nederlandse Gemeenten 2025’ blijkt dat driekwart van de Nederlandse gemeenten hierdoor de begroting voor 2026 niet sluitend krijgt. ‘We hebben dringend stippen aan de horizon nodig en daar is structureel geld voor nodig’, riep Knoalster burgemeester Klaas Sloots in september op.
Harde bezuinigingen in eerste scenario
In Stadskanaal moet naar verluidt 3,7 miljoen euro worden bezuinigd. Het college van B&W heeft drie scenario’s uitgewerkt om dit te realiseren.
Het eerste scenario is ronduit somber. Hierin wordt structureel bezuinigd en moet er flink in de begroting worden gesneden om deze sluitend te krijgen. De opties klinken drastisch: ‘U kunt denken aan de sluiting van ons Theater Geert Teis, het sluiten van een of meerdere bibliotheken en de Kunstenschool’, zo omschrijft het college dit inktzwarte scenario in zijn brief aan de raad. Daarnaast wordt gesproken over het stopzetten van wegonderhoud en bezuinigingen op Jeugdzorg en de Wmo.
Maar dit scenario is voor de Knoalster bestuurders totaal onwenselijk. Ze werken het dan ook niet verder uit, mede omdat het geen structurele oplossing biedt voor de jaren na 2026. ‘Het tekort in die jaren is immers groter dan de 3,7 miljoen euro’, waarschuwt het college. Voor 2027 wordt rekening gehouden met een begrotingstekort van ruim vier miljoen euro. ‘In dit scenario zullen daarom vanaf 2027 aanvullende bezuinigingen nodig zijn.’ De kans dat dit scenario doorgaat, lijkt klein.
Niet-sluitende begroting opnieuw op tafel
Scenario 2 is realistischer en klinkt bovendien bekend. Hierin wordt besloten om geen pakket aan bezuinigingen op te stellen. ‘De grens voor Stadskanaal is bereikt’, zo wordt gesteld. Dit betekent dat de gemeente een niet-sluitende begroting indient, met een tekort. In dat geval komt Stadskanaal onder preventief toezicht van de provincie te staan. Dit zou niet voor het eerst zijn; in 2021 koos de gemeente ook al voor deze aanpak. Destijds gaf Stadskanaal hiermee een signaal af aan Den Haag: tot hier en niet verder. Dit kreeg veel landelijke aandacht en zou mogelijk opnieuw een krachtig statement kunnen vormen richting het kabinet.
Derde en ‘meest wenselijke’ scenario
Of dit daadwerkelijk zal gebeuren, is nog onzeker. Er is namelijk ook een derde scenario, dat het college momenteel als het ‘meest wenselijk’ beschouwt. Hierbij worden de ‘pijnlijke bezuinigingen’ uitgesteld in afwachting van duidelijkheid van het Rijk over de gemeentefinanciën. Tegelijkertijd moeten er wel maatregelen worden genomen om de begroting alsnog sluitend te krijgen en preventief toezicht te voorkomen. Mogelijke maatregelen zijn een verhoging van de OZB-belasting, het inzetten van meevallers en reserves, of het verlagen van de bijdrage aan Wedeka.
Volgens burgemeester en wethouders is dit derde scenario de beste optie. ‘Het geeft ons tijd om de brede maatschappelijke en bestuurlijke inzet richting het Rijk voor de Voorjaarsnota 2025 verder te versterken. Hierdoor kunnen we mogelijk later onterechte en pijnlijke bezuinigingen voorkomen en tegelijkertijd preventief toezicht vermijden.’
Binnenkort bespreekt de gemeenteraad de drie scenario’s. Dan zal duidelijk worden welke optie de voorkeur krijgt.
Luister online
