STADSKANAAL – Kwartiermaker Jakob Klompien presenteerde op het voormalige Philipsterrein de economische plannen van Nij Begun. Met een beginpot van 250 miljoen euro en daarna 100 miljoen per jaar moet de Groningse en Noord-Drentse economie verbeterd worden; maar wat heeft Zuidoost-Groningen er concreet aan?
Tussen de kapotte ramen van wat ooit de Philipsfabriek was, had politiek Groningen, onderwijs-minister Eppo Bruins, staatssecretaris Eddie van Marum (Herstel Groningen) en andere betrokkenen zich donderdagochtend verzameld. Het Makeport Mercurius staat als toekomstige campus symbool voor de economische agenda, waarmee geïnvesteerd moet worden in innovatie, jongeren en onderwijs. Volgens Nij Begun dan ook de ideale locatie voor de presentatie.
‘Trotse burgemeester’
Burgemeester Klaas Sloots hangt buiten nog even de ambtsketting om, waarna hij vol trots de Knoalster campus binnenstapt om alle hoogwaardigheidsbekleders te verwelkomen. ‘Hier staat een trotse burgemeester’, aldus Sloots. ‘Alleen al om het feit dat deze belangrijke agenda in Stadskanaal gepresenteerd wordt.’
Wat is de economische agenda van Nij Begun?
De economische agenda is één van de maatregelen van het kabinet om de ereschuld aan Groningen en Noord-Drenthe in te lossen. Twee jaar geleden kwam de parlementaire enquêtecommissie met een vernietigend rapport over de decennialange gaswinning in Groningen. Om de regio er weer bovenop te krijgen, kwam het kabinet met vijftig maatregelen onder de noemer ‘Nij Begun’. De belangrijkste investeringsprogramma’s zijn de sociale agenda en de economische agenda. Voor beide programma’s is elk honderd miljoen euro per jaar beschikbaar plus een beginpot van 250 miljoen voor het economisch programma en vijfhonderd miljoen voor het sociale deel.
Geen pinautomaat
Kwartiermaker namens Nij Begun is Jakob Klompien, hij heeft met zijn team de afgelopen maanden veel gesprekken gevoerd en knopen moeten doorhakken om te bepalen hoe het geld besteed gaat worden. Hij maakt in zijn presentatie gelijk duidelijk dat het geld niet naar infrastructurele projecten, zoals de Nedersaksenlijn, zal gaan. ‘Nij Begun moet geen sigaar uit eigen doos zijn’, legt hij uit. ‘Als je geld gaat geven aan infrastructuur of wonen, dan loop je daar op leeg.’ Daarom liggen dit soort projecten dan ook bij het Rijk, zij moeten dit volgens de kwartiermaker oppakken.
Klompien is duidelijk: de economische agenda mag geen pinautomaat worden waar voor alle denkbare onderwerpen en belangen. Hij waarschuwt de aanwezigen dan ook: het geld mag niet verdampen. ‘Ik zie vaak dat je met dit soort overheidsgelden ziet dat het geld er is, maar niet tot de effectieve besteding komt die je wilt.’
Drie concrete projecten
Anders dan bij de sociale agenda, is het bij deze economische variant moeilijk om specifieke bedragen bij bepaalde onderwerpen te plakken. Er zijn drie concrete projecten, waarvan nu al bekend is dat er geld heen gaat. Dat is het Masterplan Campussen, waar studenten en bedrijven moeten gaan samenwerken. Daar gaat 150 miljoen euro naartoe.
Verder wordt er 180 miljoen euro geïnvesteerd in de winkelkernen van Groningen en Noord-Drenthe en gaat er 200 miljoen naar vrijetijdseconomie. Daarmee moet het toerisme in het noorden een boost krijgen.
Verdere concrete bedragen zijn er nog niet. Dat komt volgens Klompien omdat de economie en innovatie moeilijk te voorspellen zijn. ‘Als je kijkt naar de industrie in Oost-Groningen weten bedrijven soms zelf ook niet of ze over gaan op bijvoorbeeld waterstof.’
Daarom is het aan alle betrokkenen, zoals overheden, ondernemers, inwoners en het onderwijs, om te kijken hoe het geld de komende dertig jaar het beste ingezet kan worden.
‘We willen jongeren hier houden’
Eén ding is voor Stadskanaal en omgeving concreet: Makeport Mercurius kan ontwikkeld worden tot volwaardige campus. Maar daar houdt het niet op; er ligt een grote taak voor Den Haag om ervoor te zorgen dat talentvolle jongeren hier niet alleen willen, maar ook kunnen studeren, wonen en blijven. ‘Vanuit OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap red.) hebben we een breed pakket dat we bijdragen’, aldus minister Eppo Bruins (NSC) ‘We willen de jongeren hier houden. Daar hebben we vakmensen voor nodig en die moeten we opleiden. Ik ga enorm mijn best doen om daaraan bij te dragen.’
Philips als inspiratie
Ook staatssecretaris Eddie van Marum (BBB) benadrukt zijn best te doen om het kabinet te wijzen op de belangen en wensen van Groningen. ‘In het verleden zag je hier Phillips’, aldus Van Marum over ’t Knoal. ‘Stadskanaal is ontstaan uit die bedrijvigheid. Dat is een voorbeeld hoe je dat ook nu kan doen in de regio.’ Reden te meer volgens de Groninger staatssecretaris om óók in het kabinet een Gronings geluid te laten horen. ‘Ik zit veel in Den Haag en geef aan dat er nog meer geld uit andere projecten aan de economische agenda toegevoegd moet worden.’
Ravijnjaar voor gemeenten
Hoewel er nu een pot geld naar Groningen en Noord-Drenthe komt, zijn daarmee de financiële beren op de weg niet verdwenen. Er is nog de bezuiniging op het gemeentefonds waardoor tachtig procent van de Nederlandse gemeenten volgend jaar in de rode cijfers duikt: en daar zijn de noordelijke gemeenten geen uitzondering op. Toch is er expliciet voor gekozen om de tekorten niet op te vullen met het Nij Begun geld. ‘Nij Begun komt erbij’, benadrukt burgemeester Sloots. ‘Dat is een pot geld om Stadskanaal verder te helpen. Dat maakt dus mogelijk om in een financieel lastige tijd een aantal flinke investeringen doen.’ Of het daarmee een goede aanvulling op een goed moment is? ‘Als we het niet hadden gehad was het heel moeilijk om hier te investeren. Dat kan nu wel.’
‘Kneitergoede aanvraag’
De gemeente Stadskanaal is dan ook van plan een aanvraag te doen voor Nij Begun-geld om daarmee het voormalige Philipsterrein een boost te geven. Niet alleen de campus moet daarmee vormgegeven worden, ook het terrein zal voorbereid moeten worden op de komst van een stationslocatie. Burgemeester Sloots is optimistisch over deze aanvraag: We werken er hard aan en we zorgen ervoor dat het goed in elkaar zit. In samenwerking met ondernemers en scholen gaan we een kneitergoede aanvraag doen, zodat we hier verder kunnen.’
De hele economische agenda van Nij Begun is te bekijken via de website van Nij Begun.
Luister online
