Volgens Damveld is de opslag van kernafval in zoutkoepels jarenlang op de lange baan geschoven. ‘Vorige regeringen hebben de besluitvorming vooruitgeschoven naar de volgende eeuw, rond 2200. Maar de huidige regering, en vooral staatssecretaris Jansen (PVV), wil dit nu 75 jaar eerder al regelen. Daarom krijgen we nu in 2025 te maken met dit besluit, exact een eeuw voor de plannen gerealiseerd moeten worden,’ aldus Damveld.
Dat betekent dat er nu zienswijzen en bezwaren ingediend kunnen worden. Damveld: ‘Het is de eerste keer in lange tijd dat opslag van kernafval weer concreet op tafel ligt. Mensen moeten nu van zich laten horen, want later is het te laat.’
2,5 vierkante kilometer moet leeg
In de ambtelijke stukken over de plannen trof Damveld een detail aan wat volgens hem schokkend is. ‘Ik was vooral benieuwd of er iets stond over de ruimte die bovengronds nodig is. In een bijlage vond ik dat er een terrein van 2,5 vierkante kilometer nodig is, precies boven de zoutkoepel. Dat betekent dat alles binnen dat gebied volledig geruimd moet worden.’
Daarnaast geldt volgens dat document Routekaart Eindberging Radioactief Afval dat de ondergrondse opslag voor Nederland naar schatting gaat om 1,4 vierkante kilometer. ‘Niet alleen bovengronds is ruimte nodig, ook ondergronds heeft een eindberging een voetafdruk’, zo staat te lezen op pagina 40 van het document.
(Tekst gaat verder onder afbeelding)
De zoutkoepel van Onstwedde ligt op ongeveer 250 meter diepte, ter hoogte van de Havenstraat en Kampweg. Dit betekent volgens Damveld dat bijna het hele dorp verdwijnt. ‘Die ruimte is nodig, want als je een mijn aanlegt, graaf je eerst een gat in de zoutkoepel. Dat heet de mijnschacht. Het zout dat daarbij vrijkomt, wordt bovengronds opgeslagen in datzelfde gebied, waarna er kernafval in gestopt kan worden,’ legt hij uit.
Damveld wijst op een vergelijkbaar project in Duitsland: ‘In Gorleben kon ik dat waarnemen. Daar lagen stapels zout ter grootte van een paar voetbalvelden achter elkaar en tien meter hoog. Zo’n zoutstapel kun je verwachten in Onstwedde als deze plannen doorgaan.’
Volgens het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) gaat de vergelijking met Duitsland in dit opzicht niet op. Het zout wordt in Nederland namelijk niet of beperkt bovengronds opgeslagen, maar gebruikt als grondstof voor de chemische industrie.
(Tekst gaat verder onder video)
‘Bourtange en Pieterburen ook in gevaar’
Naast Onstwedde worden alle locaties van zoutkoepels in Nederland aangegeven als mogelijke locaties. In de provincie Gronignen zijn dat naast Onstwedde ook Bourtange en Pieterburen. ‘De zoutkoepel daar ligt precies onder de vesting van Bourtange. Als die wordt gebruikt voor opslag, dan houdt de vesting op te bestaan,’ waarschuwt Damveld. In Pieterburen ligt de zoutkoepel onder de Petruskerk, wat betekent dat ook daar een groot gebied ontruimd zou moeten worden. ‘Dit soort details worden door de regering nauwelijks genoemd, maar ze zijn essentieel voor de discussie. Mensen moeten weten wat de impact is.’
‘Past niet bij Nij Begun’
Volgens Damveld staat de eventuele ondergrondse opslag haaks op de aanpak van de hersteloperatie van de gasbevingsschade in Groningen: ‘Aan de ene kant hebben we Nij Begun, het plan om de provincie opnieuw op te bouwen na de aardbevingsproblematiek. Aan de andere kant wil het Rijk mogelijk delen van Groningen afbreken voor de opslag van kernafval. Dit past totaal niet bij elkaar.’
Volgens Damveld ligt de nadruk nu volledig op de ligging van de zoutkoepels, zonder dat de regering duidelijk maakt wat er bovengronds nodig is. ‘Dat is een gigantische afbraak voor de provincie Groningen.’
(Tekst gaat verder onder video)
SP: ‘Tijd om in actie te komen’
De SP Stadskanaal slaat aan op het verhaal van Damveld en organiseert op vrijdag 14 maart een informatieavond in Onstwedde. Raadslid Machteld Luijken benadrukt dat inwoners nu bezwaar moeten maken. ‘Het is ongelofelijk dat dit zo stilletjes wordt doorgedrukt. We moeten mensen wakker schudden en oproepen om hun stem te laten horen.’
Tot 25 maart kunnen inwoners een zienswijze of bezwaar indienen bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De gemeente Stadskanaal zal zelf ook een zienswijze indienen.
De gemeenteraad van Stadskanaal heeft al unaniem aangegeven tegen de opslag van kernafval te zijn in de gemeente. Daarnaast heeft de Provincie Groningen in hun nieuwe coalitieakkoord staan dat ook zij tegen de opslag van kernafval zijn. ‘Wij verlenen geen medewerking aan de opslag of berging van radioactief of gevaarlijk afval in de (diepe) ondergrond. Er loopt momenteel een onderzoek naar de opslag en buffering van nieuwe energiedragers in zoutcavernes of lege gasvelden. Wij wachten de uitkomsten daarvan af.’
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is om een reactie gevraagd, maar is tot op heden niet op de vragen van RTV1 ingegaan.
Luister online
