STADSKANAAL – Crisis op crisis stapelt zich op in de voorheen zo rustige en vaak eensgezinde Stadskanaalster politiek. Een geklapte coalitie, een raadslid dat van partij wisselt, een partijfusie die voor gefronste wenkbrauwen zorgt, en als klap op de vuurpijl: een motie van afkeuring van de oppositie tegen VVD-raadslid Hans Klopstra. Wat is er toch aan de hand in de Knoalster raadszaal?
Wie iets van de problemen wil begrijpen, moet eigenlijk terug naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Lokaal Betrokken wint terrein en komt met drie zetels aan de formatietafel. Samen met de PvdA houden ze het CDA buiten de coalitie en vormen ze een samenwerking met de ChristenUnie en VVD. Lokaal Betrokken dringt aan op een ‘nieuwe bestuurscultuur’, met meer ruimte voor de raad en burgerparticipatie. Na de historisch lage opkomst bij de verkiezingen een loffelijk streven, maar het zou na een paar jaar juist de aansteeklont van een politieke crisis worden.
Coalitieval
Vorig jaar klapt de coalitie namelijk op dit thema. Volgens Lokaal Betrokken zouden er te weinig ‘fundamentele stappen’ richting die nieuwe bestuurscultuur zijn gezet. De andere coalitiepartijen reageren verbaasd en geïrriteerd. ‘Geef het meer tijd’, klonk het. ‘Een nieuwe bestuurscultuur trek je niet in twee jaar vlot.’
Kort daarop vertrok ook Jelmer van der Veen bij de ChristenUnie, om dezelfde reden: te weinig voortgang in de nieuwe bestuurscultuur. Hij nam zijn zetel mee, richtte een eigen fractie op, maar sloot zich even later – niet verrassend – toch aan bij Lokaal Betrokken. Daarmee kwam deze partij op vier zetels en was ze, samen met ChristenUnie en CDA, de gedeelde grootste partij van Stadskanaal.
Ondertussen besloten de overgebleven collegepartijen in een minderheidscoalitie het bestuur voort te zetten. D66-raadslid Klaas Pals en oude bekende Marc Verschuren (GroenLinks) werden als ‘onafhankelijke wethouders’ erbij gehaald. Daarmee was het team weer compleet en kon de bestuurlijke trein weer verder.
Onderzoek naar bestuurscultuur
Toch was er iets definitief veranderd in politiek Stadskanaal. Het vallen van de coalitie en de zetelwissel van Jelmer van der Veen drukten een grote stempel op de onderlinge verhoudingen. Niet voor niets schakelde burgemeester Klaas Sloots in februari een extern bureau in om de bestuurscultuur te onderzoeken. Er moest gesproken worden met de raadsleden om te kijken waar de pijnpunten zitten. Lokaal Betrokken kwam voor het onderzoek al met een voorschot: bij hen leeft het gevoel dat de VVD en ChristenUnie zich te hard hebben opgesteld voor en tijdens de coalitiebreuk.
Fractievoorzitter Harma Zwiers noemde het ‘een onveilige werksfeer waar heftige dingen zijn voorgevallen.’ Daar bleef het bij, details werden niet bekendgemaakt. Ondertussen keken de voormalige coalitiegenoten opnieuw verbaasd op. De VVD deed zelfs niet mee aan het onderzoek: ‘Als er iets speelt, is dit niet binnen de VVD’, aldus de liberale voorman Hans Klopstra.
Het spoeddebat
Het onderzoeksbureau ging aan het werk en sprak met de raadsleden. Nog voor eventuele conclusies naar buiten zijn gebracht, barstte een nieuwe bom in het gemeentehuis. Gemeentebelangen-fractievoorzitter Erik Bieze gaat verhuizen, vertrekt uit de raad, en omdat zijn partij niet genoeg jonge aanwas heeft, besloot hij zijn partij op te heffen en te fuseren met Lokaal Betrokken. Hiermee komt LB op zes zetels en is ze in één klap de grootste Knoalster fractie. Een partij die na de verkiezingen verdubbelt in zetelaantal zonder dat er een kiezer aan te pas komt: daar vonden sommige andere partijen wel wat van en besloten een spoeddebat aan te vragen.
Motie van afkeuring
Dit debat bracht een nieuw en uiterst pijnlijk hoofdstuk aan de politieke onrust. VVD’er Hans Klopstra sloeg in het debat een stevige toon aan. Een toon die bij de oppositie in een dusdanig verkeerd keelgat schoot dat ze met een ongekende maatregel terugkwamen uit een schorsing: Lokaal Betrokken, Gemeentebelangen, SP en CDA dienden een motie van afkeuring tegen Klopstra in. ‘Zijn gedrag wordt niet meer geaccepteerd’, aldus de indieners. Klopstra reageerde even later: ‘Niets is onveiliger dan dat je niet meer inhoudelijk je mening kan geven’, wijzend naar de woorden van Zwiers over een onveilige werksfeer.
Schorsing op schorsing volgt. In de wandelgangen staan raadsleden met bedrukte gezichten. ‘Hoe moet het nu verder?’, klinkt het. Op de publieke tribune stellen toeschouwers zich dezelfde vraag. Sommigen volgen de lokale politiek al jaren, maar ‘een verziekte sfeer’ zoals nu hebben ze nog niet eerder meegemaakt.
Na een maand het vervolg
De kijker werd aan het einde van de avond met een cliffhanger opgezadeld. De motie tegen Klopstra bleef staan, maar werd niet in stemming gebracht. De vergaderdeadline van 23:30 uur werd namelijk aangetikt, dus sloot de burgemeester de vergadering. Het ‘spoed’-debat wordt vandaag, 29 dagen later, pas voortgezet en dan moet duidelijk worden of de motie wordt aangenomen en welke gevolgen dat gaat hebben.
In de tussentijd heeft burgemeester Sloots iedere fractievoorzitter op zijn kamer uitgenodigd om te bespreken hoe het nu verder moet, vooral na het debat en de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. Daar kregen de partijen van links tot rechts een duidelijke boodschap van de burgervader: ‘Wees niet bezig met elkaar, maar met wat de gemeente nodig heeft. Neem je verantwoordelijkheid.’
Hoe nu verder?
Allesomvattend zijn een aantal dingen al 29 dagen glashelder: politieke ruzies bepalen het beeld in Stadskanaal en zorgen ervoor dat belangrijke beslispunten, die op 12 mei eigenlijk besproken hadden moeten worden, op de lange baan zijn geschoven. En ook het streven naar een sterkere lokale democratie raakt verder uit zicht. Want hoe hard je de kiezer ook naar het stemhokje wilt trekken, met onderlinge ruzies verliest de Knoalster juist nog meer vertrouwen in de politiek.
Luister online
