Knoalster raad ‘verliest geheugen’ met vertrek van nestor Erik Bieze: ‘Spoeddebat was mijn dieptepunt’

STADSKANAAL – Met het vertrek van raadsnestor Erik Bieze verliest de gemeenteraad van Stadskanaal een groot deel van haar politieke geheugen. Na ruim dertig jaar in de lokale politiek gaat de 68-jarige nu definitief met pensioen, verhuist naar Westerwolde en heft zijn partij Gemeentebelangen Stadskanaal op. Allemaal keuzes die hemzelf, maar ook de rest van de Knoalster raad, niet onberoerd hebben gelaten.

Bieze begon zijn politieke loopbaan in de jaren ’90, een tijd waarin gemeenteraadsleden nog met grote papieren dossiers onder de arm liepen. ‘Nu is er die tablet, daar kan ik nog steeds slecht mee overweg’, vertelt de oud-nestor. Het is 1994 als Stadskanaal kennismaakt met gemeenteraadslid Erik Bieze, toen nog namens D66. ‘We haalden in dat jaar drie zetels. De enige keer dat D66 zo groot was in Stadskanaal. Het ging de partij ook voor de wind, met Hans van Mierlo als landelijk leider.’

Van D66 naar lokaal

Bij de volgende verkiezingen in 1998 ging het minder goed, en viel D66 terug naar één zetel, waarmee ook Bieze uit de raad verdween. Een paar jaar later maakte hij zijn rentree — niet bij D66, maar met een eigen partij: Gemeentebelangen Stadskanaal. ‘Er was toen nog geen lokale partij in Stadskanaal. We vonden dat daar verandering in moest komen. Van het begin af aan voelden we een grote mate van vrijheid. Je bent, anders dan bij een D66, niet afhankelijk van een landelijke partij. Je kunt dus heel snel inzoomen op lokale dingen, zonder constant af te stemmen met het Haagse.’

Eind 2001 werd Gemeentebelangen Stadskanaal officieel opgericht en haalde een paar maanden later direct een gigantische overwinning bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2002. Ze stormden met maar liefst vijf zetels de gemeenteraad in. Een aantal waarmee je als partij vandaag de dag direct in de schijnwerpers voor coalitiedeelname zou staan. Maar dat was toen anders. ‘CDA en PvdA waren in die tijd de grote machtsblokken. Wij wilden daar niet als derde wiel aan de wagen bij zitten.’ Oppositie dus, een plek waar Bieze zich gedurende acht jaar zou bevinden — tot 2010, het jaar waarin de lokale partij voor het eerst aan de bestuurlijke knoppen kwam te zitten.

Wethouder

‘We hadden te maken met de kredietcrisis en daardoor moest er zwaar worden bezuinigd’, memoreert Bieze. ‘Binnen de politiek van Stadskanaal vonden we dat deze bezuinigingen vroegen om een breed gedragen college.’ Gemeentebelangen was inmiddels teruggevallen naar twee zetels, maar desondanks stapten ze in een coalitie met PvdA, CDA en ChristenUnie. Bieze werd wethouder, met in zijn portefeuille het sociaal domein. ‘Het was echt een leuke en soms ook spannende periode. Ondanks het feit dat ik toen ook al niet de jongste was, voelde het voor mij als een heel leerzame tijd. Je ziet van de andere kant van de tafel hoe alles gaat. Het vormt je als mens.’

Politiek met historisch besef

Toch heeft hij zich altijd meer politicus dan bestuurder gevoeld. Na vier jaar wethouderschap keert Bieze terug in de oppositiebankjes. Als inmiddels ervaren raadslid voert hij de rest van zijn politieke jaren oppositie. Zeker de laatste jaren staat hij erom bekend dat hij bij veel beslispunten regelmatig het verleden even boven tafel haalt. ‘Dat is een van mijn krachten geweest. Kijk, in een raad moeten er altijd mensen zijn die de rest herinneren aan de dingen die in het verleden zijn gezegd en afgesproken. Besturen is, per slot van rekening meer dan die vier jaar.’

Gebrek aan nieuwe aanwas

Zo voerde Bieze het afgelopen decennium op zijn geheel eigen wijze het politieke ambt uit, tussen 2018 en 2022 zelfs zij aan zij met zijn vrouw Ineke, die als nummer twee naast hem in de raad zat. Na de laatste verkiezingen heeft partijgenoot Frans Lutz die plek overgenomen. Maar jonge aanwas weet de partij ondertussen niet aan te trekken. ‘Dat was wel echt een probleem. We hebben het geprobeerd, maar in Stadskanaal is het sowieso moeilijk om jongeren te betrekken.’

Droom loopt uit op politieke rel

Het gebrek aan nieuwe aanwas vormde een bedreiging voor de toekomst van de partij en werd extra problematisch toen Bieze zelf in zijn privéleven een unieke kans kreeg. Een langgekoesterde wens van hem en zijn vrouw Ineke kon in vervulling gaan: het kopen van een vrijstaand huis. Maar de beschikbare woning stond wel in Wedde. Dat zou een verhuizing naar de gemeente Westerwolde betekenen en daarmee een einde aan zijn raadslidmaatschap in Stadskanaal.

‘We moesten heel snel een bod op de woning doen, er was dus weinig tijd om na te denken en te twijfelen. Uiteindelijk besloten we een bod te doen en deze werd nog geaccepteerd ook.’ Bieze besloot zijn droom achterna te gaan en zegde het raadslidmaatschap vaarwel. Omdat zijn partij weinig toekomst zou hebben na zijn vertrek, ging hij om tafel met de collega’s van Lokaal Betrokken. Besloten werd om de twee zetels van Gemeentebelangen naar hen over te hevelen.

Deze beslissing zorgde echter voor een rel in politiek Stadskanaal. Een aantal partijen vroeg een spoeddebat aan; ChristenUnie, PvdA, VVD, D66 en Lijst Ham waren het niet eens met de fusie, waarmee Lokaal Betrokken gelijk de grootste partij zou worden. Het spoeddebat ontspoorde en legde de al langer slechte verhoudingen in de raad pijnlijk bloot. ‘Als je me nu vraagt naar mijn dieptepunt, dan was het dat spoeddebat’, verzucht Bieze. ‘In de politiek moet je een brede rug hebben, maar zo’n slechte sfeer had ik tot dan toe niet meegemaakt.’

Het werd een pijnlijk slotstuk van Biezes politieke leven in Stadskanaal. ‘Ik heb toen ook gezegd: ik ga de raad niet in juichstemming verlaten. Als raadslid wil je dingen besluiten, debatteren op de inhoud, daarvoor ben je gekozen. En niet om onderlinge vetes uit te vechten.’

Ereburger

Toch koestert de 68-jarige oud-politicus geen wrok richting Stadskanaal. Hij noemt zijn afscheid van afgelopen maandag een absoluut hoogtepunt. Daarin kreeg hij de gemeentelijke erepenning opgespeld en werd hij benoemd tot ereburger van Stadskanaal. ‘We nemen afscheid van een man die zich met hart en ziel heeft ingezet voor onze gemeente’, sprak burgemeester Klaas Sloots. ‘Een man met kennis, toewijding en vooral: een onverwoestbare betrokkenheid. Jij was zonder twijfel een van de best voorbereide raadsleden die deze raad ooit heeft gekend. Eigenlijk was je ons collectieve geheugen.’

Bieze zelf kan een trotse glimlach niet onderdrukken als hij zijn erespeldje ziet. ‘Ereburger van Stadskanaal, dat is maar weinigen gegund en een hele grote eer.’ Ook vond hij de mooie woorden en cadeaus van zijn mede-raadsleden hartverwarmend. ‘Zo zie je maar, het kan dus wel. Ondanks politieke verschillen kun je aardig en respectvol met elkaar omgaan buiten de raad.’ Dat is ook een van zijn adviezen aan zijn collega’s en de toekomstige politici op ’t Knoal. ‘Wees een beetje aardig voor elkaar, ga desnoods zakelijk met elkaar om en neem goede besluiten. Daar gaat het om.’