ZUIDWENDING – De verlenging van de zoutwinning in Zuidwending door chemiebedrijf Nobian leidt tot felle reacties uit de regio. Van politieke partijen tot buurtbewoners: uit meerdere zienswijzen blijkt dat het vertrouwen in de plannen én in het ministerie van Klimaat en Groene Groei op een dieptepunt zit. De zorgen draaien vooral om veiligheid, gezondheid, leefbaarheid en het gebrek aan regie.
Het kabinet wil het winningsplan van Nobian verlengen tot 2035. In dat plan staat dat zoutwinning in Zuidwending doorgaat en dat de ondergrondse cavernes mogelijk ook gebruikt worden voor waterstofopslag, een toekomstige stap in de energietransitie. Hoewel dat vooruitstrevend klinkt, leidt het voorstel in Zuidwending en op het gemeentehuis tot onrust.
Nobian stelt dat de verlenging nodig is voor leveringszekerheid van zoutproducten, essentieel voor onder meer de chemische industrie en de drinkwaterzuivering. De cavernes die ontstaan door zoutwinning zouden in de toekomst bovendien gebruikt kunnen worden voor waterstofopslag, een technologie in opkomst. Maar concrete plannen daarvoor liggen er volgens het bedrijf nog niet.
Nobian benadrukt dat dit bij de bestaande cavernes niet mogelijk is om die waterstof daar op te slaan. In de mogelijk nieuwe caverneboringen zal dit we het geval zijn, maar dat is aan het Rijk om daar invulling aan te geven, zo geeft Nobian aan.
‘Géén verlenging zonder nieuwe visie’
De gemeenteraad van Veendam is diep verdeeld. De oppositiepartijen VUK, SP, CDA, ChristenUnie en Fractie Kenters willen dat het instemmingsbesluit voorlopig van tafel gaat. Ze vinden dat eerst een duidelijke gebiedsvisie moet komen waarin bewoners mogen meebeslissen over wat er onder en boven de grond gebeurt. ‘Dit is beleid van bovenaf, zonder inbreng van wie hier woont’, schrijven ze in hun zienswijze.
Het college van burgemeester en wethouders is minder fel, maar ziet ook risico’s. De gemeente pleit in haar advies voor strakker toezicht, transparantie in schadeafhandeling en een betere communicatie met bewoners. Ook benadrukt het college dat waterstofopslag geen automatisch gevolg mag zijn van de huidige zoutwinning.
(Tekst gaat verder onder foto)
Geen proeftuin
De bewoners van Ommelanderwijk hebben zich verenigd in het Comité Waterstof Ommelanderwijk, dat eveneens een zienswijze heeft ingediend. Hun boodschap is glashelder: zij voelen zich gebruikt als proeftuin voor experimenten met waterstofopslag.
‘Wij willen geen toekomst waarin het economische belang boven de veiligheid van bewoners gaat’, schrijven zij. ‘Wij zijn niet tegen duurzaamheid, maar wel tegen ondoorzichtig beleid dat over onze hoofden wordt uitgerold.’ Volgens het comité is er nog veel onduidelijk over de risico’s van waterstofopslag, waaronder explosiegevaar en waardedaling van woningen. Ook hekelen zij het feit dat Nobian zelf het veiligheidsonderzoek mag uitvoeren. ‘De slager keurt zijn eigen vlees.’
Grenzen
Dat inwoners geen proeftuin zijn, geeft ook Gemeentebelangen Veendam aan. ‘Onze inwoners zijn geen pionnen in een strategisch spel tussen overheid en industrie. De belangen van de regio moeten zwaarder wegen dan economische druk vanuit Den Haag.’ De partij vindt dat het maatschappelijk draagvlak ontbreekt en dat de inwoners onvoldoende zijn betrokken. Bovendien ligt het gebied rond Zuidwending al vol met industriële ontwikkelingen: ‘Er zijn grenzen aan wat een gemeenschap kan dragen.’
De lokale en provinciale afdeling van D66 zijn eveneens kritisch. Zij stellen dat eerdere schade aan huizen, mogelijk als gevolg van zoutwinning, onvoldoende is onderzocht of gecompenseerd. Volgens hen ontbreken er onafhankelijke studies naar bodemdalingsrisico’s en is het huidige schadeprotocol niet waterdicht. D66 pleit voor zorgvuldigheid boven snelheid.
Wat wil Nobian?
Nobian stelt dat de verlenging nodig is voor leveringszekerheid van zoutproducten, essentieel voor onder meer de chemische industrie en de drinkwaterzuivering. De cavernes die ontstaan door zoutwinning zouden in de toekomst bovendien gebruikt kunnen worden voor waterstofopslag, een technologie in opkomst. Maar concrete plannen daarvoor liggen er volgens het bedrijf nog niet.
De ingediende zienswijzen konden tot en met 31 juli worden ingeleverd en worden op dit moment beoordeeld door het ministerie van Klimaat en Groene Groei. Daarna volgt een definitief besluit over het winningsplan. Het comité uit Ommelanderwijk heeft al aangekondigd desnoods naar de rechter te stappen.
De PvdA en VVD zijn door RTV1 ook gevraagd naar hun zienswijzen, maar hebben geen zienswijze gedaan. ‘Wij hebben de zienswijzes van het college, Gemeentebelangen en ook de oppositiepartijen gezien’, zegt PvdA-voorman Rob Haye. ‘Deze lijken ons dekkend en relevant. We gaan dan ook geen aparte zienswijze meer indienen.’
Waarom waterstofopslag?
Zoutcavernes zijn bij uitstek geschikt voor de opslag van waterstof. Deze gasvormige energiedrager zou in de toekomst een belangrijke rol kunnen spelen in een fossielvrije energievoorziening. Maar het is nog onduidelijk wat de veiligheidsrisico’s zijn. In de Nationale Agenda Ondergrondse Waterstofopslag staan nog tal van open vragen over onder meer drukopbouw, lekkages en explosiegevaar.
Luister online
