Direct naar de inhoud.

Alian Spelde helpt bij de bieb op Bonaire: ‘Wat zou jij vinden als je alleen afgeschreven boeken kreeg?’

Alian Spelde vlak bij haar huis in Wildervank (foto: Arienne Dozeman/RTV1)

WILDERVANK – Afgelopen zomer ging Alian Spelde, na bijna een halve eeuw bij de Groningse bibliotheek te hebben gewerkt, met pensioen. Ook stopte ze met haar werk als raadslid voor D66 in Veendam.

Een nieuw avontuur wachtte: helpen met het ontwikkelen van de bibliotheek op het eiland Bonaire. Voor de feestdagen is ze even terug in Nederland, we maken de balans op.

Het is een prachtige winterdag in Wildervank. Vlakbij het huis waar Alian Spelde met haar man Jakob woont maken we een wandeling. Het riet rondom het water is dik van de rijp, het zonlicht weerkaatst op een dun laagje ijs en de bevroren grond knispert onder onze voeten.

Sandalen en een korte broek

Spelde is net terug van Bonaire, waar ze sinds twee maanden werkt om de bibliotheek op het eiland te helpen opbouwen. Spelde: ‘Ik zie mezelf nog lopen op sandalen, in korte broek en een hemdje. En een paar dagen later loop je hier, gewoon in Wildervank. Met een winterjas, dikke wandelschoenen en een sjaal. Dat is heel vreemd.’

Alian Spelde op Bonaire (eigen foto)
Het verzoek om te komen helpen kwam vanaf Bonaire. Gedeputeerde van het eiland Nina den Heyer had in Veendam gezien wat de Nederlandse bibliotheken te bieden hebben en wilde zo’n soort bieb ook voor de eilandbewoners.

Terug naar de jaren vijftig

Spelde: ‘De bibliotheek op Bonaire valt te vergelijken met de bibliotheek zoals wij die in Nederland in de jaren vijftig hadden.’ Er wordt nog gewerkt met ouderwetse catalogusbakken met kaartjes erin en de uitleningen worden met de hand genoteerd. Waar in Nederland de klassieke uitleenbibliotheken zijn getransformeerd naar leer- en ontwikkelingscentra, gaat het in Bonaire enkel nog op het uitlenen van boeken.
De achterstand is niet gek als je bedenkt dat Bonaire geen onderdeel is van een bibliothekenstelsel. Alle bibliotheken in Groningen vallen bijvoorbeeld onder Biblionet Groningen, die backoffice zaken regelt zoals automatisering en collectioneren. Bonaire moet alles zelf regelen met maar 20.000 inwoners. Jaarlijks is er geld voor de aankoop van 300 boeken. Ter vergelijking: In bibliotheek Veendam (ruim 27.000 inwoners) kunnen jaarlijks 2.750 nieuwe boeken worden gekocht.
Kinderen op Bonaire worden voorgelezen in de bibliotheek (eigen foto)

Spelde: ‘De collectie boeken is zwaar verouderd. De kasten zijn voornamelijk gevuld met ‘afgekeurde’ boeken van bibliotheken in Nederland en donaties van mensen die hun zolder opruimen.’ De bibliotheek is gevestigd in een oude supermarkt. Die is niet alleen te klein, maar ligt ook nog eens op een slecht bereikbare plek.

‘Het is triest dat Bonaire door veel mensen gezien wordt als ontwikkelingsland, waar we wel de afgeschreven boeken naar toe kunnen doen.’ Alian Spelde – interim manager bibliotheek op Bonaire

Spelde vertelt over het gemotiveerde team van vijf dames die allemaal al dertig of veertig jaar in de bibliotheek op het eiland werken. Spelde: ‘Het is triest dat Bonaire door veel mensen gezien wordt als ontwikkelingsland, waar we wel de afgeschreven boeken naar toe kunnen doen. Wat zou jouw gevoel zijn als je alleen maar afgeschreven boeken kreeg? Wat zou dat doen met jouw inwoners?’

Kinderboeken in de Bibliotheek van Bonaire (eigen foto)

Bijzondere gemeente van Nederland

Bonaire is een bijzondere gemeente van Nederland en de bibliotheek daar heeft recht op alle dingen die de Nederlandse bibliotheken ook krijgen. Spelde hoopt bibliotheekorganisaties in Nederland, zoals een Stichting Lezen of de Koninklijke Bibliotheek, hiervan bewust te maken. ‘De bibliotheek ziet er nu al mooier uit dan toen ik er twee maanden geleden naar toe ging. De medewerkers zijn terecht trots op wat ze gedaan hebben.’

Nieuwe bibliotheek

Het is de bedoeling dat er een nieuwe bibliotheek wordt gebouwd op een centrale plek. Spelde: ‘In vier maanden tijd heb ik die bieb niet op orde en heb ik ook geen nieuwe vestiging. Ik kan alleen maar de voorbereidingen doen en er mede voor zorgen, samen met de werkgroep, dat er een goede stap is gezet en dat we voor de verkiezingen van 2023 daar, om dan in elk geval de eerste steen gelegd te hebben van een nieuwe moderne bibliotheek.’

Spelde vindt het fijn om haar geliefden weer in de armen te sluiten, maar gemist heeft ze Nederland niet: ’Misschien heeft dat ook met mijn karakter te maken. Ik leef heel erg in het hier en nu.’

‘Helemaal loslaten en 8000 km verderop een nieuwe uitdaging. Dat is echt geweldig.’ Alian Spelde – interim manager bibliotheek op Bonaire

‘Natuurlijk vond ik het spannend. Waar begin ik aan? Kan ik de verwachtingen waarmaken.’ Ook was ze nog nooit zo lang alleen geweest, iets wat haar wonderlijk goed afging. Het eilandavontuur bleek de perfecte overgang naar haar pensioen. Spelde: ‘Het is de ideale overgang van loslaten van je werk, waar je ongelofelijk veel van houdt, een organisatie waar je ongelofelijk veel van houdt. Helemaal loslaten en 8000 km verderop een nieuwe uitdaging. Dat is echt geweldig.’

Terug naar Bonaire

Begin januari vliegt ze weer voor twee maanden naar Bonaire. Daarna is het de bedoeling dat een vaste medewerker het stokje over gaat nemen. Spelde: ‘Dan heb ik er vertrouwen in dat wat ik heb opgestart ook daadwerkelijk duurzaam is.’

Minister van Engelshoven bezocht eind oktober het eiland. Rechts gedeputeerde Den Heijer. Op de achtergrond de bibliotheekmedewerksters (eigen foto)

Spelde hoopt wel betrokken te blijven bij het project, maar zal zelf niet meer langdurig naar het eiland gaan: ‘Half maart word ik voor het eerst oma, daar wil ik bij zijn, dat wil ik meemaken.’

Haar grootste wens voor 2022 is uiteraard een gezond kleinkind. Maar ook dat er voor haar vertrek van Bonaire een bibliotheekorganisatie is, bijvoorbeeld Biblionet Groningen, die als satelietorganisatie fungeert. ‘Bonaire kan niet alles zelf ontwikkelen. Dus het is mooi als ze gebruik kunnen maken van programma’s en expertise vanuit Nederland.’ Voor een deel gebeurt dit al, bijvoorbeeld in de vorm van cursussen digitale vaardigheden voor de eilandbewoners of het promoten van het belang van voorlezen aan kinderen.

Datum 27 december 2021 Arienne Dozeman


-advertenties-

NIJM Webdesign Stadskanaal