Direct naar de inhoud.

Akkerbouwer Jaap Dun wil proefboerderij starten: ‘Eigenlijk uit nood geboren’

Akkerbouwer Jaap Dun in een veld biologische Japanse haver (foto: Ariënne Dozeman / RTV1)

MUSSELKANAAL – Zetmeelaardappelen, suikerbieten en granen teelt akkerbouwer Jaap Dun uit Musselkanaal. Daarnaast is hij een paar jaar geleden begonnen met biologische gewassen zoals wortels, boontjes en knolselderij. Om die biologische teelt verder te kunnen ontwikkelen, wil hij van z’n bedrijf een proefboerderij maken.

‘We hadden het idee dat we tegen de natuur aan het strijden waren, in plaats van met de natuur te werken’, vertelt Dun. In het gangbare systeem ontkom je er volgens hem niet aan om bijvoorbeeld steeds meer gewasbeschermers te gebruiken: ‘De ziektedruk wordt steeds hoger.’ Op dit moment is ongeveer veertig procent van zijn teelt biologisch.

Experimenteren

Om de mogelijkheden van het biologisch boeren verder te kunnen ontwikkelen, hoopt Dun van z’n bedrijf een proefboerderij te maken. Zo’n proefboerderij krijgt financiële ondersteuning vanuit de provincie. Dun zal nog steeds ook zelf moeten investeren in experimenten, maar loopt een minder groot risico.
Plannen zijn er genoeg. Zoals het veredelen van gewassen, een wiedrobot, plannen met waterstof en fotovoltaïsche landbouw (een combinatie van zonnepanelen met landbouwgewassen). Ideeën die nu vaak op de plank blijven liggen omdat het risico te groot is.
Dun hoopt de opgedane kennis te kunnen delen met andere bedrijven. ‘Wij claimen niet de waarheid in pacht te hebben, voor ons is het ook experimenteren. Vooral het biologisch telen op zandgrond zoals in onze regio kent nog weinig voorbeelden.’

Als je bedreigd wordt in je bestaan, moet je zelf verantwoordelijkheid nemen (Jaap Dun, akkerbouwer)

De keuze voor biologisch boeren is niet zozeer door idealisme ingegeven. Als reguliere boer krijgt hij simpelweg niet genoeg geld voor zijn producten. ‘Wat wij doen met onze boerderij is ook een beetje uit nood geboren. Dat is niet omdat wij dat het allermooiste vinden. Het boer zijn zoals het was, beviel ons goed.’
‘Als je bedreigd wordt in je bestaan, moet je zelf verantwoordelijkheid nemen, wij hebben hier voor gekozen. Maar dat betekent niet dat biologisch boeren zaligmakend is.’

Een kwart biologisch

In Europa is afgesproken dat voor 2030 een kwart van de landbouwproducten biologisch moet zijn. ‘Dat is nogal een opgave’, zegt Dun, ‘want dit past niet bij iedereen en er ontbreekt nog veel kennis.’ Bovendien moet je volgens hem oppassen dat je de biologische markt niet gaat overspoelen en zo de prijs onderuit haalt.

 

Zetmeelaardappelen (niet biologisch) rooien (foto: Ariënne Dozeman / RTV1)
Net als alle systemen is ook het agrarische systeem volgens Dun aan verandering onderhevig. ‘Als boeren maar de tijd krijgen om te veranderen is de wil er ook wel.’
Problemen ontstaan volgens Dun als dingen erdoor gedrukt worden en boeren geen nette prijs krijgen voor hun producten. Consument en burger zijn volgens Dun ook niet één en dezelfde. ‘De burger verlangt milieuvriendelijk telen, maar de consument besluit in de supermarkt op basis van de prijs.’

Voorzichtig

Dun is voorzichtig in zijn uitspraken. Eigenlijk had hij ook liever gehad dat dit bericht over de proefboerderij pas naar buiten was gekomen als het zover is. ‘Laten we het eerst maar eens gaan doen.’
Ook wil hij niet de indruk wekken dat zijn keuze voor biologisch de enige juiste is. ‘Ik zie zeker ook nog bestaansrecht voor het gangbare systeem.’

Datum 27 oktober 2021 Arienne Dozeman

Gemeente Stadskanaal op bezoek bij innovatieve boerderij

Het bezoek aan de biologische boerderij in Musselkanaal (foto: gemeente Stadskanaal)

MUSSELKANAAL – Jaap Dun is een innovatieve biologische boer uit Musselkanaal. Om meer te kunnen betekenen in de vernieuwingsopgave waar boeren voor staan wil hij graag een proefboerderij starten. Het college van Stadskanaal bezocht dinsdag 12 oktober, samen met het college van Gedeputeerde Staten, de Maatschap Dun.

(meer…)

Datum 19 oktober 2021 Arienne Dozeman

Aardappelwratziekte Stadskanaal bekend

F: NVWA

STADSKANAAL – De aardappelwratziekte die eind 2020 in Stadskanaal werd gevonden, is bekend. Op twee van de drie percelen is vastgesteld dat het gaat om fysio 38 (Nevşehir) van Synchytrium endobioticum. Fysio 38 is van oorsprong aangetroffen in Turkije. Het fysio van het derde perceel wordt nog onderzocht. De Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit verwacht dat dat eind dit jaar bepaald wordt.

In december 2020 meldde de NVWA dat op drie percelen in gemeente Stadskanaal de aanwezigheid van Synchytrium endobioticum was vastgesteld. Dit is de schimmel die wratziekte in aardappel veroorzaakt. Op dat moment was nog niet duidelijk welk fysio van de schimmel de wratvorming op knollen van drie rassen veroorzaakte. Wel bestond het vermoeden dat het ging om een ander fysio dan de al in Nederland bekende fysio’s.

Gevolgen voor de aardappeltelers

Voor aardappeltelers in de omgeving van de besmetverklaringen is het van groot belang om te weten welke rassen voldoende mate van resistentie tegen het aanwezige fysio hebben. Door inzet van dergelijke rassen is te voorkomen dat wratziekte in het gewas optreedt. De toegelaten rassen in Nederland werden tot op heden echter niet onderzocht op resistentie tegen fysio 38, omdat dit fysio niet eerder in Nederland werd gevonden.

Daarnaast zijn de gevolgen ook economisch, want op de besmette percelen mogen de aankomende twintig jaar geen aardappelen meer geteeld worden.

Datum 10 september 2021 Rutger Breider

Boeren tevreden over protest: ‘Kan provincie Groningen nog wat van leren’

De boeren zijn tevreden over het verloop van het protest dat door Farmers Defense Force werd georganiseerd in Assen. Volgens Henk Wortelboer van TCW Westerwolde was de sfeer gemoedelijk en werd goed geluisterd naar de verschillende standpunten. (meer…)

Datum 8 juli 2021 Jelmer Wijnstra

Boeren gaan vandaag opnieuw protesteren: ‘Ik vergelijk het altijd met een oncoloog’

De boeren gaan vandaag opnieuw protesteren tegen het stikstofbeleid van het kabinet. Op het Malieveld in Den Haag komen boeren van Agractie samen. Leden van Farmers Defence Force (FDF) verzamelen zich op vier locaties in de omgeving van , Assen, Arnhem, Den Bosch en Zwolle. Veel Groningse en Drentse boeren sluiten zich aan bij de protestactie in Assen. (meer…)

Datum 7 juli 2021 Jelmer Wijnstra

‘Landbouw en natuur zijn juist te verenigen’

REGIO – Ingrid Jansen is de nieuwe voorzitter van de Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen (ANOG). De van oorsprong Brabantse gaat zich inzetten voor natuur- en landschapsbeheer in het gebied.

De ANOG vormt de schakel tussen de provincie en grondeigenaren als het gaat om agrarisch natuur- en landschapsbeheer in Oost-Groningen. Samen met boeren proberen ze de natuur- en landschapswaarden in de Veenkoloniën, het Oldambt en Westerwolde te verbeteren.

Een Brabantse in Oost-Groningen

‘Ik sta hier op de klei van ons akkerbouwbedrijf. Het is weliswaar geen Groningse klein, maar dat maakt mij niet minder gemotiveerd om samen met jullie aan de slag te gaan.’ Zo begint Ingrid Jansen haar introductiefilmpje als nieuwe voorzitter van de ANOG. Jansen woont in de Noordoostpolder, zij en haar man hebben er een akkerbouwbedrijf. Ze groeide op in Brabant, als dochter van een varkenshouder. Haar aanstelling als voorzitter in Oost-Groningen deed dan ook wel wat wenkbrauwen fronzen. Jansen: ‘Het werk in de regio bevalt me goed, juist daar waar ik niet woon. Ik vind het belangrijk om rolzuiver te blijven, vooral omdat wij een eigen boerderij hebben.’ Door niet werkzaam te zijn in het gebied waar ze zelf boert is er geen schijn van belangenverstrengeling. Het werk dat ANOG doet vindt ze belangrijk en het gebied spreekt haar aan, ‘afstand is voor mij minder relevant.’

Oost-Groningen kent ze uit haar tijd als voorzitter van de NVV, de vakbond voor varkenshouders, en de POV, het collectief van varkenshouders. Met regelmaat bezocht ze leden in het gebied. ‘De mentaliteit van het gebied spreekt me aan. De boeren zijn er recht toe recht aan, afspraken worden nagekomen. Dat communiceert prettig.’

ANOG en de Veenkoloniën

De afgelopen jaren heeft de ANOG zich steeds meer gericht op het ontwikkelen en stimuleren van natuurinclusieve landbouw. Zoals beter bodembeheer en minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Door samen met boeren nieuwe dingen uit te proberen wordt in de praktijk ontdekt wat wel en niet werkt. Die informatie wordt weer teruggegeven aan beleidsmakers. Juist wanneer agrariërs zelf ontdekken wat werkt inspireren ze elkaar, dat is volgens Jansen veel beter dan ‘topdown’ bepalen hoe iets moet. Jansen: ‘Agrariërs in de veenkoloniën zijn misschien behoudend, maar als ze eenmaal de toegevoegde waarde inzien krijg je ze wel mee.’

In het gebied valt nog genoeg te winnen door het verbeteren van de biodiversiteit en natuurlijke bodemverbetering. In de Veenkoloniën worden nu voornamelijk aardappelen, suikerbieten en een beetje maïs en uien geteeld. Economisch gezien het meest interessant, maar voor de bodem is dit niet altijd goed. De van nature lichte grond in de Veenkoloniën wordt door de eenzijdige teelt armer, waardoor de kans op ziekten toeneemt en meer gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. Meer verschillende gewassen telen maakt de grond rijker en dat betekent minder ziektes en minder gewasbeschermingsmiddelen.

De brug tussen landbouw en natuur

De agrarische sector en natuur zijn volgens Jansen juist te verenigen. Probleem is dat de verschillende partijen elkaars taal niet spreken. Jansen: ‘Ik vind het heel erg jammer dat het gesprek over ecologie en economie zo gepolariseerd is.’ In een tweet van GroenLinks leest ze bijvoorbeeld ‘kiest u voor koeien of kiest u voor woningen’? Natuurlijk moeten er keuzes worden gemaakt, maar de zaken zo lijnrecht tegenover elkaar zetten helpt volgens Jansen niet.

In het vinden van die balans tussen economie en ecologie kunnen de initiatieven van ANOG een verschil maken. Jansen: ‘Het werk is relevanter dan ooit. In de projecten die we doen zien we dat ecologie en biodiversiteit bijdragen aan robuustere gewassen en een toekomstbestendige bedrijfssituatie.’Boeren die meedoen aan de projecten zeggen nu zelf tegen hun teeltadviseurs dat ze toekunnen met minder gewasbeschermingsmiddelen.’

Een duurzame varkensboer

Jansen’s ouders hebben een varkenshouderij. Jarenlang was ze als voorzitter van de NVV en de POV het boegbeeld van de varkensboeren. Hoe rijmt ze de gangbare varkenshouderij in Nederland met natuurinclusieve landbouw? Het blijkt een lastige vraag. Jansen: ‘Mijn hart ligt bij de varkenshouderij, maar ik twijfel of de huidige manier van varkens houden nog wel toekomst heeft in Nederland.’ Die omslag kwam toen ze met een internationale groep agrariërs het bedrijf van een Nederlandse varkenshouder in Oost-Duitsland bezocht. Het houden van varkens daar is vergelijkbaar met hoe dat in Nederland gebeurd. Jansen vertelt dat het bezoek iets deed met de groep, de donkere stal, het klimaat daarbinnen. Jansen: ‘Die ervaring ging echt onder mijn huid zitten. Ik kon eigenlijk niet meer goed uitleggen waarom wij op deze manier onze varkens houden. En als ik niet eens meer in staat ben om dat aan onze eigen mensen uit te leggen, kun je dat dan van de samenleving verwachten?’

Nog iedere dag werken haar ouders keihard om zo goed mogelijk voor hun varkens te zorgen, binnen het systeem waarin ze zitten. Jansen: ‘Het is als boer heel erg moeilijk om je aan het systeem te onttrekken. Je zit in een afhankelijke positie, daar stap je niet zomaar uit.’ Dat geldt voor varkensboeren, maar ook voor akkerbouwers of melkveehouders. ‘De belangen van de agribusiness in de keten zijn zo groot. Die machten en krachten zijn ongekend. Als jij het als agrariër anders wil doen moet je heel stevig in je schoenen staan.’ Een groot deel wil volgens Jansen wel anders boeren, maar weet niet hoe. Dat is juist waarom het voorzitterschap van de ANOG haar aanspreekt; als organisatie zijn zij actief op zoek naar handvaten voor boeren.

Door haar eigen ervaringen is ze anders naar dingen gaan kijken. Toch blijft ze ook een varkensboer. Op hun eigen akkerbouwbedrijf willen ze misschien een biologische varkenshouderij beginnen, met weidegang. De toekomst van het bedrijf ligt volgens haar niet alleen maar in opschaling of productieverhoging, maar in verbreding en kringlooplandbouw. Haar vader kan ze het moeilijk uitleggen, hij zegt; ‘ik heb al die jaren doorontwikkeld tot waar we nu staan en jij gaat weer terug naar vroeger, wil je dat de varkens aandoen?’

Productieverhoging heeft niet langer de toekomst

De toekomst ligt volgens Jansen niet langer meer bij productieverhoging alleen. Voedselproductie hoeft niet de enige taak te zijn van de boer. ‘We moeten inzetten op optimalisatie en verbreding van het teeltsysteem, in harmonie met je omgeving.’ Dat is volgens haar een gedeelde verantwoordelijkheid. ‘Je kunt als overheid niet alleen een visie van kringlooplandbouw schetsen en het verder aan de boeren overlaten.’

Er zal meer differentiatie komen in het boerenbedrijf denkt Jansen. ‘We zullen altijd blijven exporteren, omdat Nederland heel goed is in efficiënte landbouw. Maar we moeten een stap verder.’ Die stap is inzien dat productie niet het enige verdienmodel is. Juist is een stabiel bedrijf juist gebaat bij ecologisch werken. Boeren zullen moeten meebewegen met de ontwikkelingen. ‘Anders wordt het straks voor jou als boer bepaald.’ Dat betekent voor Jansen soms dat ze een verhaal moet houden dat niet iedereen wil horen. ‘De tijd van pappen en nathouden is voorbij. De zorgen van de boeren zijn terecht, aan hun bestaansrecht wordt getornd. Maar je alleen maar afzetten helpt de landbouw niet. Het is een innovatieve sector en daar moeten we ook op inzetten.’ Agrarische natuurcollectieven spelen daarbij een belangrijke rol. Zij laten zien wat er in de praktijk wel en niet werkt en proberen de boeren daarin mee te laten bewegen.

Jansen begrijpt goed dat boeren gek worden van het constant veranderende beleid. ‘Ze doen investeringen voor dertig jaar, als ieder jaar de regelgeving veranderd of er regels bijkomen is het onmogelijk daarop te anticiperen.’ Boeren hebben vaak te maken met hoge financieringslasten, bij het maken van regels moet je volgens Jansen wel rekening houden met de verdiencapaciteit van de boeren. ‘Nieuwe verdienmodellen bestaan nog niet en ondertussen moet er toch een boterham worden verdiend.’

Als beleidsvrouw in de agrarische wereld kan Jansen het bevestigen; ‘als vrouw moet je harder werken om serieus genomen te worden.’ En dan is ze ook nog een Brabantse die boert in de Noordoostpolder. ‘Ik ga gewoon investeren in het gebied en blijf dicht bij mezelf. Dan zien ze hopelijk vanzelf dat ik de juiste vrouw op de juiste plek ben.’

 

 

 

 

Datum 22 maart 2021 Arienne Dozeman

Onbekende variant van aardappelziekte ontdekt in Stadskanaal

F: RTV Noord

STADSKANAAL – De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft in Stadskanaal een onbekende variant ontdekt van de wratziekte, een kwaal bij aardappelen. Volgens de NVWA kan de nieuwe variant gevolgen hebben voor de beheersing van wratziekte in Noordoost Nederland.

Onderzoek naar herkomst en aanpak

Onduidelijk is nog of aardappelrassen met een goede weerstand tegen de bekende vormen van wratziekte ook resistent zijn tegen de variant die nu is aangetroffen. De NVWA doet onderzoek naar de herkomst van de besmetting en de mogelijkheden voor een gerichte aanpak. De wratziekte wordt veroorzaakt door de schimmel Synchytrium endobioticum en is niet schadelijk voor mensen en dieren.

LTO volgt de ontwikkelingen met argusogen

Volgens Dirk Jan Beuling van LTO Nederland, zelf aardappelboer in 1e Exloërmond, is de ontdekking van de nieuwe variant ’teleurstellend’. ‘Het is aangetroffen op twee percelen tijdens een controle op bruinrot. Dat kan een toevalstreffer zijn, maar het is wel zorgelijk als deze wratziekte op meer plekken voorkomt.’

Niet de eerste onbekende variant

Een vergelijkbare situatie deed zich voor in 2003, toen ook een nog onbekende variant van de wratziekte werd ontdekt. Door samenwerking met de sector werd snel inzicht verkregen in de weerstand die belangrijke aardappelrassen hebben tegen de ziekte. De NVWA wil opnieuw proberen dat zo te doen. Ook wordt door middel van experimenteel onderzoek geprobeerd uit te vinden welke aardappelrassen gevaar lopen en welke niet.

Meevaller of niet

Het is volgens Beuling moeilijk te zeggen hoe het zich nu verder ontwikkelt. ‘Het kan een meevaller zijn als de besmetting klein in omvang blijft en er resistente aardappelrassen zijn tegen deze nieuwe variant. Dat moet onderzoek uitwijzen. Als de besmetting meer om zich heen heeft gegrepen én er zijn geen resistente rassen, dan moeten die nieuwe rassen worden gevonden door inkruisen. Maar dat kan jaren duren.’

 

 

Bron: RTV Noord

Datum 11 december 2020 Hielke Bosch

Boeren protesteren langs N366 bij Stadskanaal

Rechten: Marc Dol/RTV1

STADSKANAAL – Langs de N366 aan de Parallelweg in Stadskanaal hebben boeren zich opgesteld met hun tractoren om actie te voeren. Ze protesteren tegen de voermaatregelen van het ministerie voor Landbouw en het verbod om met trekkers actie te voeren.

Op verschillende plekken in de provincie Groningen worden vrijdag acties gevoerd door de boeren. Vanmiddag om 15:00 uur organiseren ze een persmoment om hun standpunt nogmaals te verduidelijken.

Voermaatregelen

De protesten van de boeren begonnen afgelopen maand tegen de voermaatregelen van het ministerie van Landbouw. Die maatregelen houden in dat de maximale hoeveelheid ruw eiwit in krachtvoer voor melkvee wordt vanaf september begrensd in het kader van stikstofreductie.

Na verschillende protesten door heel Nederland werd het protesteren met trekkers verboden door de verschillende veiligheidsregio’s. De boeren waren het hier niet mee eens en spanden een kort geding aan om het verbod op te heffen. De rechter gaf echter de boeren ongelijk en het verbod bleef staan.

Rechten: Marc Dol/RTV1
Rechten: Marc Dol/RTV1
Datum 10 juli 2020 Hielke Bosch

Kom biggetjes knuffelen in Theater Geert Teis

Theater Geert Teis en Stoer bij de Boer slaan de handen ineen

STADSKANAAL – Na het ongekende succes van vorig seizoen keert de ‘biggetjesmiddag’ dit seizoen terug in Theater Geert Teis.

In de herfstvakantie op dinsdag 23 oktober wordt de Pleinzaal van het theater omgetoverd tot een echte Boerderijzaal. Hier kunnen de bezoekers van de voorstelling Kikker en de vallende ster (4+) na afloop van de voorstelling terecht om levensechte biggetjes te knuffelen en kunnen ze tekenen in boerderijsfeer.

De biggetjes komen van Stoer bij de Boer. Dit is een ‘akkervarken’ boerderij in Valthermond. Akkervarkens zijn net kleine landbouwmachientjes en worden door de hele regio ingezet als ‘landschapsbeheerders’.

De biggetjes van de Akkervarkens worden op de boerderij geboren en hebben toegang tot een prachtig bos waar ze kunnen spelen, wroeten en op ontdekking gaan. Ook zijn de biggetjes te bewonderen tijdens kinderfeestjes onder de titel Stoer bij de Boer.

In Theater Geert Teis is er altijd randprogrammering rondom jeugd- en familievoorstellingen in de vakantieperiodes. Hiervoor wordt er dit seizoen afgetrapt met de Teis Kids Club en de bijbehorende mascotte Teisje.

De Kidsclub is speciaal voor alle kinderen van 3 tot en met 12 jaar en zit vol met allerlei leuke doe-dingen, de EigenTeis Familietour en andere gezellige activiteiten.

De knuffelvarkentjes komen dus op dinsdagmiddag 23 oktober naar Teis. Hoe leuk is dat?!

(Ingezonden)

Datum 1 oktober 2018 Redactie

Zorgen om wildgroei zonneparken

Foto: Peter Panneman

STADSKANAAL – De recordgroei van zonneparken in de Veenkoloniën dwingt beheerders van het elektriciteitsnet om maatregelen te treffen. Aan zowel de Drentse als aan de Groningse zijde van de veenkoloniën signaleren Enexis en TenneT nu al de eerste capaciteitsproblemen. Bij uitvoering van alle zonnepark plannen ontstaat er een probleem. Het elektriciteitsnet kan de instroom niet verwerken.

Goudkoorts gedrag

Akker en landbouwers verhuren of verkopen massaal hun grond aan projectontwikkelaars. De boeren ruiken het grote geld en zien hun kans schoon. De aanleg zonneparken worden nu al vergeleken met de goudkoorts zoals in het wilde westen. Projectontwikkelaars hebben de markt voor grootschalige zonneparken ontdekt en proberen zo snel mogelijk subsidies en grond in handen te krijgen.

Grote gevolgen

Milieu en landbouw organisaties vrezen straks de gevolgen voor het landschap, de natuur en de voedselproductie. Daarnaast zouden zonneparken mogelijk een bron zijn van elektrosmog en radioverstoring. VVD’er Jan Luuk Stel, statenlid in Drenthe, pleit in het Algemeen Dagblad dat provincies stevig de regie voor aanleg zonneparken in handen nemen. “Anders dreigt er wildgroei die grote gevolgen heeft voor natuur, voedselproductie en omgeving”.

Datum 17 april 2018 Bert Jan Brinkman


-advertenties-

NIJM Webdesign Stadskanaal