Direct naar de inhoud.

Een nieuwe motor voor de Jatrie

De Jatrie – F: Stichting Jatrie

STADSKANAAL – Op 17 mei dit jaar ontplofte, binnen twee minuten, de 95 jarige Bronsmotor van de Jatrie; een grote tegenslag na ruim zeven jaar restauratie en enkele jaren varen met dit unieke binnenvaartschip van wijlen Harm Davids. De bemanning was op weg naar Musselkanaal voor deelname aan de Snikkeweek toen het gebeurde. Een van de twee zuigerstangen was dwars door het carterhuis geslagen: total loss was de conclusie.

Arrangementen

De toekomstplannen van de stichting Jatrie dreigden in een klap in duigen te vallen. De vijftien vrijwilligers van deze stichting waren al maanden aan de slag met de restauratie van een ander bekend Veenkoloniaal schip namelijk de snikke Dieverdoatsie. De stichting Jatrie zou vanaf 2020 beide schepen in exploitatie nemen en beide schepen inzetten voor tochten in het vaargebied tussen Bareveld en Ter Apel. Hiermee zou ook het aanbod van toeristische arrangementen worden versterkt. Afstemming met andere organisaties, zoals Museum Musica, de STAR, het Philips Museum, het Streekhistorisch Centrum, het Keramisch Museum Goedewagen, Historische Vereniging Nieuw Buinen, Glasverzameling Brans en Stelmakerij Wever te Mussel zou tot stand kunnen komen middels de in 2018 opgerichte Vereniging Parels in het Veen.

Fondsen

Vanuit oogpunt van toeristische ontwikkeling was het van groot belang om ook de Jatrie weer in de vaart te krijgen. Publiciteit en rondvraag leverde enkele bruikbare tips op voor een vervangende motor. De voorkeur ging uit naar weer een Bronsmotor want de Jatrie en een Brons zijn aan elkaar verknocht. Een iets kleinere Bronsmotor kwam in beeld. Voor de aanschaf en het plaatsen van deze motor had de stichting Jatrie geen geld. Er werd een beroep gedaan op fondsen en overheden. In tegenstelling tot overheidsorganisaties waren enkele fondsen wel bereid de portemonnee te trekken. Het Wildervankfonds, het Scholten-Kamminga Fonds en het Jonkheer Rhijnvis Feith Fonds kwamen al snel met toezeggingen. Aangevuld met de opbrengst van een particuliere actie kwam de stichting in september op bijna de helft van het benodigde bedrag. Veel afwijzingen volgden maar begin december kwam het bericht van het Prins Bernard Cultuur Fonds dat zij een aanvullend krediet van € 10.000,- beschikbaar stelt voor de nieuwe motor.

De vlag is weer in top.

Binnenkort worden er afspraken gemaakt met Droogdok Groningen, onderdeel van Jelle Talsma Scheepswerven, voor de inbouw van de vervangende Brons. Het is te hopen dat in januari 2020 geen zware vorstperiode de inbouw van de nieuwe motor gaat vertragen. Het risico op herhaling van het op hol slaan is zeer gering omdat deze Brons een andere vorm van brandstofinspuiting heeft dan zijn voorganger.

Inmiddels ligt de restauratie van de snikke Dieverdoatsie goed op schema. De vrijwilligers, de Jatrieanen, zijn bezig met het herplaatsen van de bankjes en de scheepsvloer, de aanleg van de keuken en het toilet, het opnieuw aanleggen en inregelen van het technisch systeem en het betimmeren van de binnenzijde van het schip. Na de uiteindelijke keuring door de scheepvaartinspectie kan het schip weer in de vaart genomen worden. De eerste verzoeken om het schip te huren zijn al binnen.

Boekingen kunnen alvast gericht worden aan jaapduit@ziggo.nl

Datum 11 december 2019 Bert Jan Brinkman

Grote ramp voor de Jatrie

Jatrie – (F: ingezonden door Jaap Duit)

STADSKANAAL – Afgelopen maandag zet de bemanning van de Jatrie koers naar Musselkanaal. Doel is deelname aan de komende Snikkeweek. De zaterdag ervoor is het schip nog ingezet voor de laatste opnames voor de film “Liek achter de badde”, naar het gelijknamige boek van Harry Töben. Het schip gaat tijdens de Snikkeweek dienstdoen als pannenkoekenschip en moet worden afgemeerd bij café-restaurant De Gelegenheid bij de ijzeren Klap.

De vaartocht vanaf de Unikenkade verloopt mede dankzij de inzet van de brug- en sluiswachters zonder problemen. Na passage van de Ijzeren Klap besluit de bemanning om het schip weer te zwaaien in de monding van het Mussel-a-kanaal. Dat is alvast handig als er na de Snikkeweek weer teruggevaren moet worden naar Stadskanaal.

Noodlot
Dan slaat het noodlot toe. Door nog onbekende oorzaak maakt de Brons motor meer toeren. Het afsluiten van de brandstoftoevoer heeft geen effect. De motor slaat geleidelijk op hol. Is het een plotselinge scheur in een zuigerveer waardoor smeerolie wordt opgezogen en verbrand in een van de cilinders? We weten het niet. In elk geval enorme rookwolken en dito lawaai door het steeds oplopende toerental. Dan een enorme

schade aan de Bronsmotor

knal en het wordt stil. Als de rook is opgetrokken wordt de schade opgemaakt. Een drijfstang is dwars door de gietijzeren krukaskast geslagen en ligt kromgetrokken in de machinekamer. Niet alleen de carterdeksel is in gruzelementen maar de wand van de krukaskast is deels weggeslagen. Een zuiger ligt aan scherven. Is de krukas nog goed? Ook dat weten we niet. Kortom waarschijnlijk onherstelbare schade.

Stichtingsvoorzitter Jaap Duit: “Dit is een enorme tegenslag. We hebben in ruim zeven jaar met veel stagiaires en nog meer vrijwilligers het schip in oude glorie hersteld. Kroon op deze restauratie was wel het in 2015 weer aan de praat krijgen van de Bronsmotor met zijn markante geluid ”.

Hoe nu verder? De vrijwilligers willen zoveel mogelijk publiciteit zoeken. “Want wie weet ligt er ergens in ons land nog een Brons die we, als we daarvoor ook de financiële middelen kunnen vinden, kunnen inbouwen zegt Duit: “In elk geval gaan we door. De Jatrie verdient een toekomst”.

Datum 21 mei 2019 Bert Jan Brinkman

Brons motor van de Jatrie loopt weer

De machinekamer Jatrie
De machinekamer Jatrie

STADSKANAAL – Het is afgelopen dinsdag 14 april gelukt om de negentig jaar oude dieselmotor van de Jatrie weer aan de loop te krijgen. Het schip ligt momenteel afgemeerd bij de scheepswerf Droogdok Groningen aan de Finse Haven. Volgens eigen inschatting had de Brons motor bijna 25 jaar stilgestaan.

In januari dit jaar gingen de vrijwilligers Jacob Schoonhoven en Koos Woudberg, geassisteerd door Mike van Goor (stagiair van het Noorderpoort) aan de slag om de unieke twee cilinder (D-type) een zgn. bakjesknapper weer aan de praat te krijgen. Vader en zoon Oortwijn uit Veendam, kenners van dit type motor, gaven adviezen. Jacob Schoonhoven; “We wisten niet wat ons te wachten stond. We zijn heel voorzichtig gestart met het demonteren, schoonmaken en terugplaatsen van verschillende onderdelen”. Koos Woudberg: “Een dieselmotor start op een mengsel van brandstof en luchtdruk. We kenden de kritische grens van de druk niet en ook niet de hoeveelheid brandstof”.

Een eerste startpoging, onder supervisie van de heren Oortwijn, leverde geen resultaat. Nadat weer enkele andere onderdelen een onderhoudsbeurt hadden gekregen, volgde een tweede poging. Wederom geen succes. Maar duidelijk werd wel dat twee kleppen en de klepgeleiders i.c. klephuizen niet goed meer waren. Een bedrijf in Waterhuizen kon deze onderdelen reviseren. Helaas lukte de daaropvolgende derde startpoging ook niet. Weer bleek de ervaring van vader en zoon Oortwijn van belang. Tijdens deze startpogingen kwamen ze nog twee defecten op het spoor. Deze defecten werden met assistentie van scheepsmachinist Jelle Bartelds aangepakt. Het toeval wilde dat Jan Bos, voorzitter van het Brons motorenmuseum, vlak bij de werf aan het werk was. Bos was bereid om even te komen assisteren bij de vierde poging en met succes. De motor kwam pruttelend en walmend tot leven en na enkele spannende minuten kwam de oude vertrouwde regelmatige cadans terug. Jacob, Koos en Jelle in koor; ”Een machtig mooi geluid, het klonk ons als muziek in de oren”.

Voor de opknapbeurt
Voor de opknapbeurt

Jaap Duit, voorzitter van de stichting Jatrie, heeft zeer veel waardering voor de inzet en aanpak van met name Jacob, Koos en Jelle. “Ze hebben geschiedenis geschreven. Door hun is een aloude scheepswet veranderd. Sinds deze week geldt de spreuk: viermaal is scheepsrecht”. De motor zal de komende tijd aan een duurproef onderworpen worden en de waterkoeling moet nog verder gereviseerd worden. De terugkeer naar Stadskanaal, op eigen kracht, is afhankelijk van deze test en de beschikbaarheid van een schipper die bevoegd is om de Jatrie te besturen. De afgelopen maanden zijn meer restauratiewerkzaamheden zo goed als voltooid. De nieuwe stuurhut is klaar en kan na terugkomst in Stadskanaal geplaatst worden. Een voormalige sportvloer uit de Kameleon in Musselkanaal wordt de nieuwe scheepsvloer. Deze is zo goed als klaar. Jan Mulder en Joop Zuidema hebben voor de Jatrie tijdens MusSailkanaal (30 juli t/m 2 augustus) een prominente ligplaats ingeruimd. Joop Zuidema; ” De kans is groot dat de steilsteven Jatrie gebouwd in 1930 tijdens deze reünie van de LBVHB een prominente rol gaat vervullen en dat is prachtig nieuws”.

Datum 17 april 2015 Bert Jan Brinkman


-advertenties-

NIJM Webdesign Stadskanaal