Sinterklaasintocht Veendam met inzet Jatrie Stadskanaal
De Jatrie op weg naar Veendam
VEENDAM – Op zaterdag 18 november wordt het vrachtschip Jatrie uit Stadskanaal ingezet voor de traditionele Sinterklaasintocht. Veendam heeft de primeur. Omstreeks 13.00 uur zal het schip via het A.G. Wildervanckkanaal het centrum van Veendam binnenvaren met de Goedheiligman op het voordek vergezeld door tientallen Pieten. Er zal worden aangemeerd aan de kade van de Molenstreek alwaar de Sint en zijn gevolg zullen worden ontvangen door de burgemeester en uiteraard honderden jonge inwoners van deze stad. Daarna wordt de intocht vervolgd naar het centrum van Veendam.
Jatrieanen
De vrijwilligers, bijgenaamd de Jatrieanen, zijn erg ingenomen met deze uitnodiging. Machinist Pieter Uitermark: “Een Sinterklaasintocht is een van de vele mogelijkheden waarvoor het schip in deze regio ingezet dan wel afgehuurd kan worden. De restauratie waar we ruim zes jaar aan gewerkt hebben, begint dus nu zijn vruchten af te werpen. We gaan in de toekomst nog meer aan de weg (lees het kanaal) timmeren om de mogelijkheden met de Jatrie voor het voetlicht te brengen”.
Schrieven leren in t Knoalster Grönnegs
De JATRIE
STADSKANAAL – Cursus en dictee Knoalster Grönnegs. De cursus “Schrieven leren in t Knoalster Grönnegs” staat gepland op 9-12; 6-1; en 3-2. De dictee waar de cursisten aan mee mogen doen en waarvoor een aantal bekende Knoalsters worden uitgenodigd is dan op zaterdag 3 maart 2018. Zowel de cursus als het dictee wordt gehouden in het ruim van het schip de Jatrie.
Wat als de winter invalt en het stevig gaat vriezen:
Om iets in de wintermaanden aan boord van de Jatrie te organiseren kan wel want in het ruim staat een kachel (turf gestookt) en het is er gauw lekker warm. Maar het brengt risico met zich mee. Want het zou kunnen zijn dat de winter invalt en het stevig gaat vriezen. De Jatrie moet dan op de wal worden gelegd, het water moet worden afgetapt want anders bevriezen de installaties en ontstaat er schade. De wc kan ook niet meer worden gebruikt. Kortom: als het de komende maande gaat vriezen dan kan de Jatrie niet worden gebruikt om daar activiteiten op te houden en mensen te ontvangen.
Geheel of gedeeltelijk afgelasten is geen optie:
Daarom is er contact gezocht met de directie van het Streekhistorisch Centrum en gevraagd of er bij vorst uitgeweken kan worden naar hun onderkomen. Helen Käming, directeur van het SHC, heeft alle medewerking toegezegd zodat er gebruik kan worden gemaakt van een van de zaaltjes in het SHC als de JATRIE vanwege vorst op het droge moet. Vorst of geen vorst, geen reden om de cursus af te gelasten. Het gaat niet door als er te weinig deelnemers zijn. Er is nog plaats voor deelnemers. U kunt zich per mail aanmelden hatoben@online.nl of telefoon 050 3181819
Vrachtschepen in de Kanaalstreek
De Jatrie tijdens verrassend Stadskanaal
STADSKANAAL – Enkele weken geleden vierde de STAR haar 25 jarig jubileum: een zeer geslaagd evenement. Ook de Groninger Steilsteven Jatrie was van de partij. In het ruim was een foto-expositie te zien over oud- en nieuw Stadskanaal alsmede over de scheepsbouw en scheepvaart in Stads- en Musselkanaal vanaf 1850. Ook komend weekend is deze foto expositie weer te bekijken. Van historische plekken zijn replica’s van oude foto’s te bewonderen en zijn weer nieuwe foto’s gemaakt. De Jatrie ligt inmiddels afgemeerd bij de Eurobrug in het centrum van Stadskanaal en blijft daar de komende maanden liggen.
Oproep
De belangstelling voor deze foto-expositie bracht de vrijwilligers van de Jatrie op het idee om aan de slag te gaan met een nieuw project. Het samenstellen van een expositie van foto’s met verhalen over vrachtschepen die ooit Musselkanaal en Stadskanaal als thuishaven hadden. Wellicht zijn er in menig familiearchief foto’s aanwezig van schepen en hun bemanning en zijn er nog verhalen op te tekenen. Jaap Duit: “De vrijwilligers van de stichting Jatrie roepen bewoners uit de streek op om in hun familiearchief te gaan neuzen naar oude foto’s en via d e-mail ons te berichten dat ze in het bezit van dit materiaal. We willen graag een kopie van deze foto’s maken en de bijbehorende verhalen optekenen”. “Bij voldoende materiaal willen we in 2018 een expositie houden in het ruim van de Jatrie”, aldus Duit.
Steilsteven Jatrie voldoet aan alle veiligheidseisen
Jatrie (F: ingezonden door Jaap Duit)
STADSKANAAL – Op initiatief van het bestuur van de stichting heeft de Brandweerorganisatie Groningen in november 2015 het schip geïnspecteerd op brandveiligheid en toen vastgesteld dat de Jatrie met enkele kleine aanpassingen voldeed aan de door de overheid gestelde eisen.Maar dat bleek niet voldoende want per 1 januari 2019 moeten schepen, ook historische bedrijfsvaartuigen die vallen onder de categorie pleziervaartuigen, voldoen aan nieuwe Europese veiligheidseisen.
Voorkeuring
In december 2015 vond er daarom een voorkeuring plaats en dat leverde maar liefst een lijst met ruim 40 verbeterpunten op. Dat was voor het bestuur en de vrijwilligers toen wel even schrikken. Want hoe behouden we het historische beeld van het schip en kan toch voldaan worden aan deze nieuwe eisen? De vrijwilligers togen aan de slag en hebben de laatste anderhalf jaar deze punten afgewerkt waarbij steeds gezocht moest worden naar betaalbare oplossingen want de beschikbare middelen waren en zijn beperkt. Sommige eisen kosten veel hoofdbrekens met name betreffende de veiligheid in de machinekamer met daarin de ruim negentig jarige Bronsmotor. Maar de drie machinisten, Koos Woudberg, Pieter Uitermark en Jacob Schoonhoven, waren niet voor een mangat te vangen en bedachten creatieve oplossingen.
Vindingrijk
Om het uiterlijk en het interieur van het schip niet aan te tasten, waren ook andere eisen soms lastig. Maar met de vindingrijke vrijwilligers Gerard Bruining, Take de Haan, Jaap Huberts en Toon van der Heijden werden oplossingen gevonden. Afgelopen woensdag vond de eindkeuring plaats en werd het schip door een inspecteur goedgekeurd. Na het aanschouwen en beoordelen van de Bronsmotor achtte hij een proefvaart niet nodig; solide ouderwetse techniek.
Kroon
De Jatrie voldoet dus sinds kort aan alle veiligheidseisen. Het belangrijke CVO certificaat zal binnenkort ontvangen worden. Volgens voorzitter Jaap Duit is dit certificaat de kroon op ruim zes jaar noest werken aan de restauratie en de inrichting van het schip. De werkzaamheden zijn tevens uitgevoerd met inzet van veel leerlingen van het Noorderpoort (nu Ubbo Emmius). In de vorm van een stage hebben ze de luikenkap vervangen, een replica van de stuurhut getekend en machinaal gebouwd, geassisteerd bij het vernieuwen van het onderwaterschip en geassisteerd bij de aanleg van de omvangrijke elektrotechnische installatie, enz. De restauratieklus is nu nagenoeg voltooid.
Nieuwe sponsoren Jatrie
STADSKANAAL – De restauratie van de Jatrie vordert mede dankzij de inbreng van twee nieuwe sponsoren. De in messing uitgevoerde letters van de naamborden van het schip en de initialen van de oude eigenaar Harm Davids zijn onlangs gefabriceerd door het bedrijf Thalens PPS , gevestigd in de Drouwenermond. Thalens PPS is specialist op het gebied van nauwkeurig en hoogwaardig plaatwerk. Zowel halffabricaten als compleet functionerende producten in de meest uiteenlopende materiaalsoorten kunnen seriematig worden geproduceerd en geleverd. Het bedrijf voorziet verschillende industrieën, zoals de medische apparatenbouw, de verwarmingsindustrie, de elektronica-industrie en de elektrotechnische industrie van hoogwaardig plaatwerk. De nieuwe naamborden zijn inmiddels bevestigd aan het schip.
In het vroege voorjaar van 2016 zal het schip van een elektrisch systeem worden voorzien. Stagiaires van het Noorderpoort gaan onder leiding van de vrijwilligers aan de slag met deze installatietechnische werkzaamheden. Het in Stadskanaal gevestigde bedrijf Velgsib Installatietechniek zal de nodige materialen beschikbaar stellen. Het bestuur en de restauratievrijwilligers zijn uiteraard zeer ingenomen met deze steun vanuit het bedrijfsleven.
Jatrie sterke publiekstrekker
Veel bekijks voor de Jatrie (foto M. Wilkens / RTVS)
MUSSELKANAAL – Het vrachtschip Jatrie was tijdens MusSailkanaal een sterke publiekstrekker. Vrijwilligers hadden de afgelopen vijf weken hard gewerkt om het schip klaar te maken voor MusSailkanaal. De stuurhut, de ballast (5 ton) en een trap werd geplaatst, de buikdenning (scheepsvloer) gelegd en veel schilderwerk uitgevoerd. Afgelopen week hadden de vrijwilligers het schip eigen kracht naar Musselkanaal gevaren en afgemeerd bij Klain Klappie.
Bronsmotor
Bronsmotor (F: RTVS)
De eerste dag bezochten ruim 750 mensen het schip, mede aangetrokken door een af en toe draaiende Bronsmotor. Ook de fotopresentatie van de restauratie vanaf 2009 kon rekenen op veel belangstelling. Toen het Journaal vrijdag aandacht had besteed aan MusSailkanaal en ook aan het restauratieproject Jatrie riepen de vrijwilligers in koor: “Alle hens aan dek, we krijgen een publieksstorm”. In totaal hebben naar eigen schatting bijna 5000 personen het schip bekeken. Buurtbewoners van de Ceresstraat en Cereskade, die jarenlang tegen de oude roestbak hadden aangekeken, hoogbejaarde oud schippers, kinderen van schippers, allen waren zeer nieuwsgierig naar het interieur en vertelden spontaan over hun ervaringen uit het verleden. Van heinde in verre kwamen veelal oud schippers en kenners van scheepsmotoren speciaal kijken en luisteren naar de unieke negentig jaar oude Bronsmotor, die dit voorjaar na ruim twintig jaar weer tot leven was gekomen.
De vrijwillige machinisten Jacob, Jelle en Koos kregen nog enkele nuttige adviezen. Ook melden zich spontaan enkele (oud) machinisten en stuurmannen die t.z.t. het schip willen varen. Een museum in Borgercompagnie bood spullen aan afkomstig uit het jaren geleden gesloten scheepvaartmuseum van Gasselternijveen. Volgens Jaap Duit, voorzitter van de stichting Jatrie (www.jatrie.nl) kijken alle vrijwilligers zeer tevreden terug op dit unieke evenement en willen ze tevens hun waardering uitspreken over de inzet van alle brug- en sluiswachters van de Wedeka: een perfecte promotie van de vaarrecreatie in de Veenkoloniën en met name van Musselkanaal.
Boekpresentatie : Harm Davids, schipper van de Jatrie
STADSKANAAL – Harry Töben, schrijver van het levensverhaal van de familie Davids en speciaal over Harm Davids, presenteert op zaterdagmiddag 1 augustus de 2e druk van dit boek.
Deze presentatie vindt tijdens MusSailkanaal plaats op een unieke plek namelijk in het ruim van het vrachtschip Jatrie. Töben vertelt niet alleen over de familiegeschiedenis maar ook over de veenkoloniale scheepvaart en scheepsbouw. De laatste weken is door vrijwilligers hard gewerkt om het ruim voor deze gebeurtenis in te richten. De oude sportvloer van de in 2014 gesloopte Kameleon heeft een tweede leven gekregen. Sinds kort doet ze dienst als buikdenning (scheepsvloer) van het 85 jaar oude vrachtschip. De boekpresentatie is voor iedereen toegankelijk. De stichting Jatrie wil met de verkoopopbrengst het schip verder restaureren. Ook is het mogelijk om donateur te worden van de stichting Jatrie.
De Jatrie is weer thuis
STADSKANAAL – Na een tijd van afwezigheid voor restauratiewerkzaamheden voer de Jatrie gisteren weer door het Stadskanaal. Het binnenvaartschip uit 1930 was voor restauratiewerkzaamheden in Groningen geweest. De negentig jaar oude bronsmotor van de Jatrie heeft ongeveer 25 jaar stil gestaan. In april heeft men de motor weer draaiende gekregen.
Nu de nieuwe stuurhut klaar is, kon de Jatrie op eigen kracht naar Stadskanaal varen zodat hier de stuurhut gemonteerd kan worden. Wanneer alle restauratiewerkzaamheden klaar zijn, kan de Jatrie dienstdoen als varend monument.
[Foto’s: Marc Dol – RTVS]
Brons motor van de Jatrie loopt weer
De machinekamer Jatrie
STADSKANAAL – Het is afgelopen dinsdag 14 april gelukt om de negentig jaar oude dieselmotor van de Jatrie weer aan de loop te krijgen. Het schip ligt momenteel afgemeerd bij de scheepswerf Droogdok Groningen aan de Finse Haven. Volgens eigen inschatting had de Brons motor bijna 25 jaar stilgestaan.
In januari dit jaar gingen de vrijwilligers Jacob Schoonhoven en Koos Woudberg, geassisteerd door Mike van Goor (stagiair van het Noorderpoort) aan de slag om de unieke twee cilinder (D-type) een zgn. bakjesknapper weer aan de praat te krijgen. Vader en zoon Oortwijn uit Veendam, kenners van dit type motor, gaven adviezen. Jacob Schoonhoven; “We wisten niet wat ons te wachten stond. We zijn heel voorzichtig gestart met het demonteren, schoonmaken en terugplaatsen van verschillende onderdelen”. Koos Woudberg: “Een dieselmotor start op een mengsel van brandstof en luchtdruk. We kenden de kritische grens van de druk niet en ook niet de hoeveelheid brandstof”.
Een eerste startpoging, onder supervisie van de heren Oortwijn, leverde geen resultaat. Nadat weer enkele andere onderdelen een onderhoudsbeurt hadden gekregen, volgde een tweede poging. Wederom geen succes. Maar duidelijk werd wel dat twee kleppen en de klepgeleiders i.c. klephuizen niet goed meer waren. Een bedrijf in Waterhuizen kon deze onderdelen reviseren. Helaas lukte de daaropvolgende derde startpoging ook niet. Weer bleek de ervaring van vader en zoon Oortwijn van belang. Tijdens deze startpogingen kwamen ze nog twee defecten op het spoor. Deze defecten werden met assistentie van scheepsmachinist Jelle Bartelds aangepakt. Het toeval wilde dat Jan Bos, voorzitter van het Brons motorenmuseum, vlak bij de werf aan het werk was. Bos was bereid om even te komen assisteren bij de vierde poging en met succes. De motor kwam pruttelend en walmend tot leven en na enkele spannende minuten kwam de oude vertrouwde regelmatige cadans terug. Jacob, Koos en Jelle in koor; ”Een machtig mooi geluid, het klonk ons als muziek in de oren”.
Voor de opknapbeurt
Jaap Duit, voorzitter van de stichting Jatrie, heeft zeer veel waardering voor de inzet en aanpak van met name Jacob, Koos en Jelle. “Ze hebben geschiedenis geschreven. Door hun is een aloude scheepswet veranderd. Sinds deze week geldt de spreuk: viermaal is scheepsrecht”. De motor zal de komende tijd aan een duurproef onderworpen worden en de waterkoeling moet nog verder gereviseerd worden. De terugkeer naar Stadskanaal, op eigen kracht, is afhankelijk van deze test en de beschikbaarheid van een schipper die bevoegd is om de Jatrie te besturen. De afgelopen maanden zijn meer restauratiewerkzaamheden zo goed als voltooid. De nieuwe stuurhut is klaar en kan na terugkomst in Stadskanaal geplaatst worden. Een voormalige sportvloer uit de Kameleon in Musselkanaal wordt de nieuwe scheepsvloer. Deze is zo goed als klaar. Jan Mulder en Joop Zuidema hebben voor de Jatrie tijdens MusSailkanaal (30 juli t/m 2 augustus) een prominente ligplaats ingeruimd. Joop Zuidema; ” De kans is groot dat de steilsteven Jatrie gebouwd in 1930 tijdens deze reünie van de LBVHB een prominente rol gaat vervullen en dat is prachtig nieuws”.
Veenkoloniaal vrachtschip Jatrie te water
Zo begon het ooit. (F: Jan Geertsema via 112 regioflits)
STADSKANAAL – Vandaag is het oude vrachtschip de Jatrie te water gelaten. De Jatrie, die de afgelopen jaren op het droge heeft gelegen wordt nu naar een werf in Groningen gesleept. Hier wordt de zogeheten ‘scheepshuid’ vervangen.
Het is de bedoeling om de Jatrie weer in oude luister te herstellen. Leerlingen van het Noorderpoort hebben in het kader van een werkleertraject de dek-luiken al vernieuwd. Ze zijn nu bezig met de bouw van een nieuwe stuurhut. Ook de oorspronkelijke Bronsmotor wordt gerepareerd.
De tewaterlating ging niet zonder slag of stoot, toen het schip in het water lag bleek de romp op verschillende plaatsen nog te lekken. Leerlingen van het Noorderpoort hebben de gaten provisorisch gedicht.
Pekelder roots
Jatrie tijdens opknapbeurt
De Jatrie is een oud Veenkoloniaal binnenvaartschip, in 1930 gebouwd in Pekela. De laatste eigenaar en schipper was Harm Davids. Het was zijn laatste wens dat het schip een permanente plaats zou krijgen bij het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal.
Huiswaarts
De verwachting is dat de Jatrie in het voorjaar van 2015 als varend monument op eigen kracht terug kan varen naar Stadskanaal. Ruim op tijd om de feestelijkheden rond het 250 jarig bestaan van het Stadskanaal op te luisteren. [Bron: RTV Noord]
Luister online
