Jatrie tijdelijk naar Groningen

STADSKANAAL – Vrijdag 10 oktober a.s. , rondom het middaguur zal het vrachtschip Jatrie door transportbedrijf Mammoet teruggeplaatst worden in het Stadskanaal. Dit spektakelstuk vindt plaats aan de Oosterkade nabij de vestiging van de Wedeka, op dezelfde plek waar het schip jaren geleden uit het kanaal werd getild. Tijdens haar verblijf van ruim vijf jaar op het terrein van Schutte Metaal is het schip grondig schoongemaakt en aan de buiten- en bovenzijde van een nieuwe verflaag voorzien.Verschillende onderdelen van het schip zijn gerepareerd en is de luikenkap vervangen door leerlingen van het Noorderpoort. Momenteel wordt door dezelfde leerlingen gewerkt aan de bouw van een nieuwe stuurhut. Maar de grootste klus, het vervangen van de scheepshuid, zal dit najaar in Groningen bij scheepsrestauratiewerf Talsma worden uitgevoerd. Ook hier zullen leerlingen van het Noorderpoort de nodige werkervaring gaan opdoen.

Nadat het schip te water is gelaten zal het enkele dagen later naar Groningen worden gesleept. Daarvoor wordt het schip momenteel door vier leerlingen provisorisch dicht gemaakt. Dat is noodzakelijk omdat de scheepshuid na 85 jaar met name op de waterlijn in zeer slechte staat verkeerd. Voor de zekerheid zullen er een paar pompen aan boord zijn om te voorkomen dat het ruim teveel water zal maken. Nadat de scheepshuid is vervangen, zal de unieke 2 cilinder Bronsmotor gerepareerd worden. De verwachting en planning is dat het schip in het voorjaar van 2015 op eigen kracht weer terug kan varen naar Stadskanaal. Afgelopen week is het schip geschouwd door een speciale commissie van de Federatie van Oud Nederlandse Vaartuigen. De FONV zal voor het schip voorlopig de zgn. B-status afgeven.

Na voltooiing van de restauratie krijgt het schip de A-status, de hoogste status voor monumentale schepen. De Jatrie zal dan een van de weinige monumentale objecten zijn die de geschiedenis van scheepsbouw en scheepvaart in de Kanaalstreek levend zullen houden.

Vrachtschip Jatrie vaarklaar in jubileumjaar 2015

STADSKANAAL – Met een recente toezegging van een subsidie van de provincie Groningen is de stichting Jatrie er in geslaagd voldoende middelen bij elkaar te brengen om de restauratie van de Groninger Steilsteven een nieuwe fase in te laten gaan. Samen met bijdragen van het Prins Bernard Cultuurfonds, de NAM, het BSP fonds, de RABO bank, het Wildervank Fonds en lokale ondernemers kan het onderwaterschip nu vervangen worden. Het uit 1930 stammende vrachtschip krijgt vanaf volgend jaar nabij het Streekhistorisch Centrum een ligplaats in het kanaal, niet ver van zijn voormalige plek aan de Cereskade. In Stadskanaal ligt dan een varend monument uit de rijke historie op het gebied van de scheepsvaart en scheepsbouw in de Veenkoloniën.

Deze bijzondere restauratieklus gaat middels een stage dit najaar met leerlingen van het Noorderpoort uit Stadskanaal uitgevoerd worden op de werf van scheepsrestauratiebedrijf Jelle Talsma BV te Groningen. Daarvoor zal het vrachtschip begin oktober naar de stad worden gesleept. Transportbedrijf Mammoet zal de steilsteven binnenkort terugplaatsen in het kanaal nadat het provisorisch is gedicht. Enkele pompen aan boord moeten het schip drijvende houden tijdens de sleeptocht door de Groninger kanalen.

Aanvankelijk zou het schip, door gebrek aan voldoende middelen, een plek op het droge krijgen achter het Streekhistorisch Centrum: de eigenaresse van het schip. Vorig jaar besloot het stichtingsbestuur van koers te veranderen. Men is aan de slag gegaan met fondswerving om mogelijk te maken dat het vrachtschip weer te water zou kunnen. Met veel organisaties, fondsen, lokale ondernemers en overheden werd contact gelegd. Doorslaggevend voor de vele sponsoren bleek het plan om het schip in de vorm van een leerwerkproject te gaan restaureren. Leerlingen van het Noorderpoort in Stadskanaal hadden al een nieuwe luikenkap gemaakt en momenteel wordt er door hun gewerkt aan een replica van de oude stuurhut. Vrijwilligers zijn bezig om het bovenschip van een nieuwe verflaag te voorzien waarbij zoveel als mogelijk is het schip haar oorspronkelijke uiterlijk terug zal krijgen. Nadat het schip voorzien is van een nieuwe huid, zal het waarschijnlijk naar Appingedam worden gesleept. Vrijwilligers van het Brons Motoren Museum zullen samen met leerlingen de originele tweecilindermotor van 50 pk. , een zgn. Bakjesknapper, restaureren.

De planning is dat het schip in het voorjaar van 2015 op eigen kracht weer naar haar thuishaven te Stadskanaal kan varen. Het bestuur heeft een aanvrage ingediend om voor het schip de hoogste status van Varend Monument te verkrijgen. Eind september zal het schip door een speciale commissie worden geschouwd. Het kan dan onderdeel worden van de vloot van de Landelijke Vereniging Behoud Historische Bedrijfsvaartuigen. De LVBHB houdt haar jaarlijkse reünie eind juli 2015 in Musselkanaal. Naar verwachting zullen er ruim 125 authentieke vrachtschepen afmeren in het Stads-Musselkanaal. Volgens voorzitter Jaap Duit van de stichting Jatrie kan het vrachtschip volgend jaar wellicht een prominente rol vervullen tijdens de festiviteiten van de stichting 250-400.

Medewerker gemeente Stadskanaal redt rolpaal

STADSKANAAL – Zoals wij gisteren al lieten weten in een eerder nieuwsbericht op deze website is er dankzij een tip en de oplettendheid van Jan Geertsema een authentieke rolpaal gered. Hier nog even iets meer info:

Het object lag in de berm van de Ceresstraat bij de 2e Afdraai. Geertsema zag direct dat het stuk oud ijzer historische waarde had. Hij nam contact op met de voorzitter van de Stichting Jatrie en deze zag direct mogelijkheden om de rolpaal in oude glorie te herstellen. Het schip Jatrie wordt momenteel met inschakeling van leerlingen van het Noorderpoort gerestaureerd en de rolpaal past uitstekend binnen dit project. Waar de rolpaal in de toekomst een plek zal krijgen, zal nog worden bekeken. Zeker is dat dat in de nabijheid van het Streekhistorisch Centrum zal zijn.

Maar wat is een rolpaal?
Langs oude trekvaarten en kanalen zijn ze soms nog te zien. Deze palen dienden voor het geleiden van jaaglijnen van trekschuiten of gejaagde (getrokken) zeilschepen. De meeste rolpalen zijn tegenwoordig uit het landschap verdwenen. In Groningen en Friesland is er echter nog een flink aantal bewaard gebleven op hun oorspronkelijke plek. Ook elders in Nederland en zelfs in het buitenland kun je ze hier en daar nog ontdekken. Rolpalen zijn overblijfselen uit de tijd dat schepen in de kanalen bij tegenwind of windstilte door middel van een jaaglijn werden voortgetrokken (gejaagd). Scheepsjagers waren daar nog tot in de eerste helft van de 20e eeuw verantwoordelijk voor. De rolpalen staan op bochten langs het vaarwater. Ze zorgden voor de geleiding van de jaaglijn, zodat de schepen de bocht goed konden nemen en niet in de wal werden getrokken. Bij scherpe bochten werden de palen soms voorzien van een dubbele rolpaal. In flauwe bochten werden twee rolpalen op korte afstand van elkaar geplaatst.

De rolpaal bestaat uit een verticale paal van ijzer of hout, meestal in beton in de grond verankerd. Aan de kant van het vaarwater bevindt zich aan de boven- en onderzijde van de paal een bevestigingspunt. Daartussen zit een draaibare rol van hout of metaal rondom een as. Aan de bovenzijde en onderzijde van de rolpaal zijn meestal ijzeren geleidingsbeugels gemonteerd, soms voorzien van een sierlijke krul. De geleidingsbeugels moesten voorkomen dat de jaaglijn van de rolpaal afliep.

SNS Fonds en MCS dragen bij aan restauratie Jatrie

STADSKANAAL – Het welslagen van de restauratie van het vrachtschip Jatrie is grotendeels afhankelijk van het verkrijgen van voldoende geldmiddelen. De stichting Jatrie diende dit voorjaar en met succes een verzoek in bij het SNS Fonds Wildervank. Dit fonds stelde onlangs vierduizend euro beschikbaar. Ondanks de grootte van dit bedrag was het niet voldoende om het schip en met name het dek en het ruim schoon te maken. Maar dankzij een scherpe offerte en een forse donatie van het plaatselijke bedrijf MCS is de klus de afgelopen maand door dit bedrijf geklaard. Het schoonspuiten gaf wel enige en niet voorziene geluidsoverlast. Het bestuur van de stichting Jatrie, verantwoordelijk voor de restauratie van het vrachtschip, heeft direct de bewoners van de Cereskade schriftelijk geïnformeerd over de oorzaak. Vrijwilligers van de stichting Jatrie zijn na het schoonspuiten direct aan de slag gegaan met het conserveren van het ruim.

Een ton voor De Jatrie gezocht

STADSKANAAL – Het Streekhistorisch Centrum (SHC) heeft nog zeker 100.000 Euro nodig om het schip “De Jatrie” weer in goede staat te krijgen. De Jatrie deed ooit dienst als vrachtboot en is nu eigendom van het SHC. Onlangs werd de schuit nog opnieuw geschilderd door leerlingen van het Noorderpoort. Jaap Duit is speciaal belast met het wel en wee van de Jatrie. Dankzij de stichting Jatrie is het schip behouden gebleven. Een verpaupering is door het schilderwerk tegengehouden volgens Duit. De klus is echter nog niet geklaard, de stuurhut is ook verrot en moet worden vernieuwd. Ook de motor moet worden hersteld. Het schip zou eerst aan de wal komen voor bezichtiging maar het SHC heeft inmiddels plannen om het in te richten voor vergaderingen en multifunctionele toepassingen. Omdat dat allemaal voor elkaar te krijgen moet er zeker nog een ton op tafel komen. Om dat geld bij elkaar te krijgen wil Duit fondsen gaan aanschrijven.

Luister online

Kijk live

Tip de redactie