BORGER-ODOORN – Van oudsher zijn er verschillen tussen het veen en het zand in Borger-Odoorn. Zo zijn mensen van het veen doorgaans lager opgeleid en hebben ze minder geld te besteden. Ook de tevredenheid over het leven ligt er lager dan op het zand. Recent onderzoek van de Kennisbank Openbaar Bestuur laat zien dat de verschillen nog altijd levensgroot zijn.
De verschillen hebben ook invloed op het vertrouwen in de politiek. Die is op het veen volgens de onderzoekers beduidend minder. Onderzoekers Josse de Voogd en René Cuperus hebben zich in hun onderzoek afgevraagd waarom mensen zijn afgehaakt als het om politiek gaat. Borger-Odoorn is een van de gemeenten die wordt vergeleken. ‘We hebben Borger-Odoorn bewust uitgekozen,’ zo laat Josse de Voogd weten. ‘Je hebt in het gebied twee hele specifieke gebieden, namelijk het veen en het zand.’
Zand haalt meer geld binnen
De onderzoekers zagen grote verschillen. ‘Op het zand wordt veel meer geld binnen gehaald met bijvoorbeeld toerisme. De rijke import komt te wonen op het zand en je ziet het ook in sociale cohesie. Die is er gewoon meer op het zand.’
Dat het vertrouwen in de overheid beduidend minder is op het veen heeft volgens De Voogd ook te maken met opleidingsniveau. ‘Als je hoger opgeleid bent zie je vaak dat dit ook leid tot meer vertrouwen in de overheid.’
Beleidsbepalers kiezen voor plekken met minste weerstand
Doordat mensen hoger opgeleid zijn op het zand en de sociale cohesie beter is dan op het veen is de lobbykracht ook groter, zo zegt De Voogd. ‘Windmolens was een wens van hoger-opgeleiden. Doordat zij gaan lobbyen dat ze het niet in hun eigen achtertuin willen hebben kiezen beleidsbepalers vaak voor plekken met de minste weerstand.’
‘Hoge heren strijken winst op’
De Voogd denkt dat het komt omdat op het veen minder het gevoel leeft van ‘dit gaan we even samen doen’. ‘Maar nu de windmolens er staan zien ze wel allemaal dat de hoge heren de winst weer opstrijken. Eigenlijk zou een stuk daarvan terug moeten vloeien naar de lokale bevolking. Het zorgt er ook voor dat ze afhaken wat betreft politiek.’ Het geld vloeit nu via het gebiedsfonds dat is ingesteld wel terug richting de inwoners.
Veen stemt voor verandering
Ook in de voorkeur voor politieke partijen is een duidelijk verschil te zien. Zo stemden mensen op het veen tijdens de Tweede Kamer verkiezingen in 2017 massaal op de PVV en mensen op het zand op de VVD. Ook tijdens de Provinciale verkiezingen is de VVD samen met het CDA de grootste op het zand. Op het veen is het Forum voor Democratie (FvD). ‘Mensen op het veen willen dus duidelijk verandering zien als je kijkt naar hun stem op de PVV of FvD,’ zo zegt de Voogd.
Ook in de opkomst is een groot verschil te zien. Op het zand is de opkomst boven de 70 procent en op het veen onder de 65 procent. Dat verschil in opkomst is ook te zien bij de Provinciale verkiezingen en ook bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2018 is het verschil groot. Op het veen gemiddeld rond de 50 procent en op het zand ongeveer 65 procent.
Wel is er tijdens de laatste gemeenteraadsverkiezingen één partij die overal de grootste is, namelijk Gemeentebelangen. Als we alleen naar landelijke partijen kijken is op het veen de PvdA de grootste en op het zand de VVD.
Scheve verhoudingen in de gemeenteraad
In de gemeenteraad is de vertegenwoordiging van het veen en het zand scheef. Er zijn namelijk maar liefst 14 van de 21 raadsleden woonachtig op het zand. Drie van de acht partijen hebben zelfs helemaal niemand in de fractie die woonachtig is in het veen gedeelte van de gemeente.
Hoe kan dit eeuwen durende probleem dan opgelost worden is de vraag? Volgens de Voogd is dat lastig te zeggen. ‘Wel zou ik een oproep willen doen aan de beleidsbepalers en de politici om niet altijd maar de weg met de minste weerstand te kiezen. Verdeel je aandacht over beide gebieden en toon begrip voor de leefwerelden die totaal anders zijn van elkaar.’
Luister online
