Direct naar de inhoud.

Nieuw museaal bestaan voor kunst uit gesloopte Goudse fabriek Goedewaagen

Goedewaagen_mozaïek_fabrieksentree_WvanNorden_1934_coll-B-J-Baas_klNIEUW BUINEN – Door geldgebrek komen musea die alle beschikbare financiële middelen voor exposities moeten inzetten, veel te weinig toe aan een andere kerntaak, namelijk het conserveren en zo nodig restaureren van het aan hen toevertrouwde erfgoed. Voor het ongesubsidieerde Keramisch Museum Goedewaagen weegt die laatste opdracht om zo zwaarder. Dankzij verzamelvrienden lukte het toch om als sleutelstukken voor de bedrijfsgeschiedenis te betitelen monumentale kunstwerken uit de vroegere hoofdvestiging van Royal Goedewaagen in Gouda een nieuw museaal bestaan te geven.

Sinds 2006 herinnert alleen nog maar de portierswoning en een reeks kleine daarop aansluitende huisjes aan het grote fabriekscomplex dat de aardewerkfabriek Royal Goedewaagen in Gouda had op de hoek van het Jaagpad en de Nieuwe Gouwe, schuin tegenover het Bolwerk. De nieuwbouw aldaar uit 1909 werd tot en met 1923 verder uitgebouwd en dat was mede de aanleiding tot de plaatsing van tweedimensionale, monumentale kunst. Toen de Goedewaagens in 1974 besloten de hoofdvestiging in Gouda af te stoten om de hele productie over te hevelen naar de op 8 oktober 1963 in Nieuw Buinen voor de serviezenproductie geopende nevenvestiging, dreigde door de sloop van het gebouwencomplex ook een aantal belangrijke ingemetselde kunstwerken verloren te gaan.

KMG gerestaureerd Art Déco-glas-in-lood-raam_geïnstalleerd_
KMG gerestaureerd Art Déco-glas-in-lood-raam geïnstalleerd

Voor Gouwenaren leeft de herinnering aan de oude fabriek voort in het door de historische vereniging Die Goude bij de sloop geredde tegeltableau dat rechts in de voorgevel zat, van de gelukzalige pijproker. Het tableau dat ca 1921 geschilderd werd naar een ontwerp aquarel van de Haagse kunstenaar Piet van der Hem, kreeg een permanente plaats in de hal van het Goudse Centraal Station.

Bij de sloop van de fabriek werd ook een groot mozaïek met de voorstelling van een pottenbakker aan het werk van vermoedelijk 1934, dat op een zwaar brok cement was verlijmd, uit de entree van de fabriek gezaagd. Meer dan 30 jaar lang stond dit in stukken gebroken mozaïek in de tuin van een Gouwenaar. Via Marktplaats werd het verkocht aan een vriend van het Keramisch Museum Goedewaagen in Nieuw Buinen. Na de restauratie werd het mozaïek in een stalen frame geplaatst. Het van veelkleurig geglazuurde pijpaarde-kleiplaatjes gemaakte mozaïek is in 2007 opgenomen in de vaste presentatie van het museum.

Ook een in de vroegere directiekamer van Royal Goedewaagen ingemetseld kerfsnee-tegeltableau dat bij De Distel in Amsterdam in 1911 gemaakt werd naar een ontwerp van de sierkunstenaar Carel Adolph Lion Cachet en in 1923 bij de aankoop van De Distel in Gouda belandde, werd bij de sloop van de fabriek gered. Sinds januari 2016 maakt het deel uit van een kwalitatief bijzondere tegeltableau-wand met hoogtepunten van proefontwerpen van Lion Cachet voor het Kunstatelier Goedewaagen-Distel in het Keramisch Museum Goedewaagen.
De verhuizing van Royal Goedewaagen naar het Drentse Nieuw Buinen werd op 4 mei 2016 symbolisch bekroond met de herinstallatie in een glaswand van het Keramisch Museum Goedewaagen van het 205 centimeter hoge gebrandschilderde glas-in-lood-raam met een allegorische voorstelling van het werk van de keramische ontwerper en de pottenbakker uit 1923. Bij de verhuizing van de bedrijfscollectie in 1974 naar Drenthe liep dit kwetsbare kunstwerk zware schade op. Een museumvriend liet het Art Deco-raam restaureren bij de Glasmakerij van Henry Duijvestijn in Gasselternijveenschemond.

De drie naar Drenthe verhuisde monumentale kunstwerken zijn niet gesigneerd, maar ze zijn vermoedelijk alle drie uitgevoerd zijn door Willem Hendrik van Norden (Amsterdam 1883 – Laren 1978) die van 1923 tot 1961 chef was van het Kunstatelier Goedewaagen-Distel. Aan het Kunstatelier wijdt de Stichting Keramisch Museum Goedewaagen tot 23 december 2016 een uitgebreide expositie.

Datum 16 mei 2016 Bert Jan Brinkman

Glas uit Nieuw Buinen

Logo_Keramisch-Museum-Goedewaagen_kleinNIEUW BUINEN – Tentoonstelling ‘Glas uit Nieuw Buinen’ 5 verlengd t/m 4 okt. 2015. Dat is goed nieuws voor diegene die dit nog willen bezichtigen. ‘Nieuw Buinen glas’, een oudere generatie leerde dat bij aardrijkskunde stampenderwijs op de lagere school uit het hoofd. Anno 2015 is de geschiedenis van het ooit zo bloeiende glasdorp Nieuw Buinen, liggend in het gebied met de kwalitatief beste hoogveen-turf, buiten de Kanaalstreek totaal vergeten geraakt. En de landelijke beeldvorming is dat Nederlands glas uit Leerdam komt.

Het werkelijke verhaal is anders, veel genuanceerder. Twee jonge Duitse ondernemers, Thöne en Heinz, vestigden zich kort voor 1840 in het Drentse veengebied van de Monden en stichtten in Nieuw Buinen de eerste van in het totaal 11 glasblaze-rijen die het dorp tot en met 1979 telde. Zelfs in Drenthe nauwelijks bekend is dat de oudste maakindustrie van de provincie met klanten in heel Nederland en in Duitsland zo’n belangrijke rol in de ambachtsnijverheid vervulde. ‘Nei Buuner’ Henk Brans, klenzoon en zoon van een glasblazer, begon een zeven jaar geleden min of meer om therapeutische redenen als verzamelaar van ver-pakkingsglas uit het eigen dorp en de Kanaalstreek de glas-geschiedenis van zijn dorp, maar daarmee ook zijn eigen familiehistorie te documenteren en vast te leggen in een mede door de hulp van dorpsgenoten snel groeiende collectie.

Nu voor de 5e zomer in successie presenteerde Henk Brans zijn collectie in het Keramisch Museum Goedewaagen dat aan de Glaslaan 29 in Nieuw Buinen gevestigd is. Dat op een paar honderd meter van Voorheen Meursing, tot 1967 de grootste glasfabriek van Nieuw Buinen. Nog niet gekeken? Je kunt er nog heen tot en met 4 oktober.

Datum 26 september 2015 Bert Jan Brinkman

Bewegwijzering naar ‘onvindbaar’ Goedewaagen-museum

2015-03-26_wethouder-Trip_onthult_museumbord_Goedewaagen_1bNIEUW BUINEN – Voor het nu 25-jarige Keramisch Museum Goedewaagen was het een doorlopende bron van ergernis. Bezoekers konden de weg in Nieuw Buinen naar het museum maar niet vinden. Ook oudere navigatieprogramma’s in auto’s boden geen hulp, want de Drentse kant van de bebouwing aan de Glaslaan staat bij oude Tomtom-programma’s niet vermeld.

Zelf geplaatste borden verdwenen daarenboven. En van de door de gemeente Borger-Odoorn vereiste ANWB-borden waren de plaatsingskosten zo hoog – voor vier borden meer dan € 2000 -, dat het ongesubsidieerde museum die kosten niet kon betalen.

Het feit dat in Nieuw Buinen, de qua bevolking grootste bevolkingspopulatie van de dorpen in Borger-Odoorn, nauwelijks sprake is van een toereikende bewegwijzering in tegenstelling tot de situatie met de vele verwijzingsborden in de dorpen op de Hondsrug was een verdere steen des aanstoots.

Aan die ellende van klagende museumbezoekers komt nu een eind. Donderdagmiddag plaatste Revis Verkeerstechniek uit Veghel vier borden die vanaf de rotonde aan de Provinciale Weg 374 van Borger naar Stadskanaal naar het museum achteraan de Glaslaan verwijzen. Die plaatsing is mede te danken aan de voortvarende inzet van wethouder Albert Trip van Economische Zaken, Onderwijs en Cultuur van Borger-Odoorn. De nu van Revis te leasen borden zijn voor het museum betaalbaar; de gemeente gaf daarenboven een aanmoedigingssubsidie.

Datum 27 maart 2015 Bert Jan Brinkman

25 jaar Keramisch Museum

Bert Jan proeven in maart 2013
Bert Jan Baas in maart 2013

NIEUW BUINEN – Het programma op zaterdag 29 november ziet er als volgt uit – Rien Wijnsma toont zijn bijzondere videofilm: ‘De productie van de miniatuur van Heinekens stoombrouwerij De Hooiberg bij Royal Goedewaagen’. Tijdens drie werkdagen maakte de Amsterdamse miniaturenverzamelaar Rien Wijnsma filmopnamen van een heel bijzonder ambachtelijk project waaraan 70 personeelsleden gedurende 5 maanden werkten.

Sander Alblas, powerpointlezing over een bezoek aan de Japanse keramiekcentra van Arita en Imari. ‘Een gevoel van thuis komen’ voor de Goedewaagen-ontwerper die van kinds af aan eerst in Gouda en later in Nieuw Buinen vertrouwd raakte met de productie van de aardewerkfabriek Royal Goedewaagen. Voor Goedewaagen en tegenwoordig ook voor het Europees Keramisch Werk Centrum in Den Bosch specialiseerde hij zich in de techniek van de 3D-vormgeving. Als lid van een delegatie van het E.W.K.C. onderzoekt hij nu de mogelijkheid tot samenwerking met het al van de VOC bekende productiecentrum van het Imari-porselein, hét voorbeeld van het Delfts Bont.

Bert-Jan Baas, powerpointlezing over het reconstrueren van kunstglazuren van Goedewaagen en de Plateelbakkerij Zuid-Holland uit de periode 1920-1950, ‘Industriële archeologie bij de museumcollectie’. Sinds 2008 doet chemicus en keramiekverzamelaar Bert-Jan Baas samen met keramiste Anneke Lutz uit Mussel research op basis van teruggevonden glazuurrecepten. Een voor Nederland uniek onderzoek.

Kyushu_Arita-porselein_okt14_Sander-Alblas_klFriggo Visser, powerpointlezing over hoogtepunten van 25 jaar keramisch museum ofwel ‘De sporen van een kwajongen in de museumwereld’. Het gebeurt niet gauw dat een kunstcriticus de kans krijgt om volstrekt particulier gefinancierd een ‘eigen’ museum te kunnen inrichten. En dat gebeurde in Nieuw Buinen met opmerkelijke wapenfeiten en met dankzij de belangeloze bruiklenen van veel Nederlandse verzamelaars een ook eenmalige collectie.

29 november – Entree gratis – wel graag komst aanmelden via de mail.

Datum 26 november 2014 Bert Jan Brinkman

Royal Goedewaagen biedt werkzoekenden betaalde baan

_AB01066-kNIEUW BUINEN – De goede samenwerking tussen aardewerkfabriek Royal Goedewaagen en de Training & Diagnose Centra (T.D.C.) in Stadskanaal en Oost-Groningen, leidt tot reguliere baan voor werkzoekenden.

Sinds juni dit jaar hebben ruim vijftig werkzoekenden een tijdelijke betaalde baan kunnen bemachtigen bij aardewerkfabriek Royal Goedewaagen in Nieuw-Buinen. De vacatures kwamen beschikbaar dankzij een groot project dat bierbrouwerij Heineken bij Royal Goedewaagen onderbracht. Royal Goedewaagen schakelde zelf de accountmanager van de gemeente Borger-Odoorn in om werkzoekenden voor de opdracht binnen te halen. De voor het project geselecteerde werknemers zijn in ieder geval tot eind november verzekerd van een baan.

Yvonne Kooi van Royal Goedewaagen: “Via het T.D.C. in Stadskanaal hebben wij de afgelopen twee jaar regelmatig werkzoekenden een tijdelijke werkervaringsplaats aangeboden om op vrijwillige basis werkervaring op te doen. Deze samenwerking verloopt heel prettig. Reden voor ons om meerdere van deze medewerkers opnieuw te vragen om nu in een betaalde baan voor ons te komen werken aan dit project. Daarnaast konden we ook nog een aantal mensen via de T.D.C.’s in Oost-Groningen op dit project zetten.”

_AB01138-kOok wethouder Frits Alberts is ingenomen met deze tijdelijke nieuwe werkplekken: “Het is enorm belangrijk dat er een goede werkrelatie bestaat tussen lokale bedrijven zoals Royal Goedewaagen en het T.D.C. Met een gevarieerd trainingsaanbod en het aanbieden van werkervaringsplaatsen, werk je zo gericht aan een snelle terugkeer naar de reguliere arbeidsmarkt. Heel mooi om te zien dat deze samenwerking tot dit prachtige resultaat leidt!”

Voor de duur van het project zijn de medewerkers in dienst van uitzendorganisatie MPO uit Musselkanaal.

Datum 28 oktober 2014 Bert Jan Brinkman

Keramisch Museum Goedewaagen – Rabobank Museumdag

eerste schildersproef door Antje Ramaker van miniatuur De Hooiberg
eerste schildersproef door Antje Ramaker van miniatuur De Hooiberg

NIEUW BUINEN – Nu voor het vierde, opeenvolgende jaar houdt het Keramisch Museum Goedewaagen ter gelegenheid van van de Rabobank Museumdag open huis voor Rabobank-leden. Op zaterdag 25 oktober presenteert het museum haar bijzondere collectie van keramiek uit de tijd van Art Nouveau en Art Déco. Daarnaast wordt in de vanaf 10.30 uur steeds op het halve uur beginnende rondleidingen door museum en fabrieksateliers ook uitgebreid aandacht besteed aan sinds begin 2013 uitgevoerde nieuwe projecten van de aardewerkfabriek Royal Goedewaagen. Bij de rondleidingen door de fabrieksateliers worden meer werkruimten bezocht dan door de week mogelijk is.
Nederlands enig overgebleven sieraardewerkfabriek – voorzover er nog concurrenten zijn, besteden die hun productie geheel of gedeeltelijk in Oost-Azië uit – maakt ook in de ambachtelijke traditie van de 8 fabrieken die in de afgelopen 160 jaar in het Goedewaagen-concern zijn opgegaan, nog alles: van kleipijp tot sieraardewerk, van tegel en tegeltableaus tot monumentale installatie, van traditioneel sier-aardewerk tot design en urn.

 gietbaan Royal Goedewaagen met gietmallen voor 1000 miniaturen per dag
gietbaan Royal Goedewaagen met gietmallen voor 1000 miniaturen per dag

In nauwe samenwerking met vorm-gevers en beeldend kunstenaars wordt nu vooral voor feestelijke gelegenheden, een breed scala aan objecten ontwikkeld. Aanleidingen waren de abdicatie van koningin Beatrix en de inhuldiging van koning Willem Alexander, de feestelijke viering van de opening van het Noord-Brabants Museum door prinses Beatrix, de opening van het Friesland Campina Inno-vatie Centrum in Wageningen door koningin Maxima, de viering van 150 jaar Heineken Brouwerij. Voor Heineken werden twee miniaturen gemaakt. Naast een replica van het pand aan de Amsterdamse Stad-houderskade van 1932, ook één van de allang weer gesloopte Stoom-brouwerij uit 1867. Heineken laat voor alle personeelsleden wereld-wijd 86.000 miniaturen maken. Bij al deze edities wordt ook steeds gezocht naar de hoogst mogelijke, ambachtelijke kwaliteit. Die is steeds weer gecombineerd met de meest moderne design-technologie.

[Zaterdag 25 oktober 2014, 10-17 uur; rondleidingen v.a. 10.30 uur tot 15.30, steeds op halve uur. Glaslaan 29, 9521 GG Nieuw Buinen].

miniatuur De Hooiberg, handbeschilderd met Heineken-groen
miniatuur De Hooiberg, handbeschilderd met Heineken-groen
Datum 19 oktober 2014 Bert Jan Brinkman

Terugblik op Nieuw Buiner glas van A.J. Bakker

Glas-uit-Nieuw Buinen_4_Anja-Albert-van-Servellen_Henk-Brans_04okt14_3NIEUW BUINEN –  De grote Glasfabriek A.J. Bakker aan het Noorderdiep in Nieuw Buinen moest gedwongen door de wereldcrisis in 1937 haar deuren sluiten. 77 Jaar later kwamen Anja van Servellen en haar in de Verenigde Staten wonende broer Albert, kleinkinderen van de fabrikant op een soort pelgrimstocht op zaterdag 4 oktober naar Nieuw Buinen. In het Keramisch Museum Goedewaagen bekeken zij de glas-expositie van verzamelaar Henk Brans, zelf de zoon van een oud-werknemer van de fabriek.

Met Henk Brans die een glazen replica van het Briefhoofd-Bakkerbeeld van de glasblazer op de Industriestraat als geschenk aanbood, bezochten zij naderhand de laatste sporen van de roemruchte fabriek die, gesticht in 1838, tot de oudste industrieën van de provincie Drenthe behoort.

Foto: zaterdag 4 oktober Anja en Albert van Servellen, kleinkinderen van de Nieuw Buiner glasfabrikant A.J. Bakker, en glasverzamelaar Henk Brans, zoon van een oud-werknemer van A.J. Bakker en briefhoofd A.J. Bakker

Datum 7 oktober 2014 Bert Jan Brinkman

Keramisch Museum Goedewaagen gaat op reis tijdens open monumentenweekend

Sander_gouache_Rotterdam-1998_31mrt11NIEUW BUINEN – Thema van het nationale Open Monumentenweekend is dit jaar ‘op reis’ en als er één begrip synoniem is voor Goedewaagen dan is het dat reizen.

De familienaam van ‘goede wagen’ werd in de 17eeuw gekozen voor de toenmalige transportonder-neming in appelwijn. Van-ouds moest er gereisd wor-den om vanwege de uitste-kende kwaliteit turf uit Nieuw Buinen te halen voor de Goudse keramiekovens. De grote glasfabrieken van Nieuw Buinen maakten toen veel gevraagd verpakkings-glas voor bedrijven in heel West-Europa. En wereldwijd reizen deden ook de Goede-waagen-producten. Of het nu de honderden verschillende kleipijpen betreft, dan wel de succesvolle editie van mo-derne serviezen of Royal Goedewaagen’s reisge-schenken bij uitstek: de vele edities voor de Holland Ame-rika Lijn of de KLM-huisjes.

Het gebouw waarin de aar-dewerkfabriek Royal Goede-waagen en de stichting Ke-ramisch Museum Goede-waagen gevestigd zijn, is in zijn puur functioneel naoor-logse vormgeving, zelf na-tuurlijk geen bijzonder bouw-kundig monument. De bij-zondere, ambachtelijke tech-nieken die in museum en fabriek gedocumenteerd worden, dragen daarentegen een monumentale waarde uit.

Met een programma van rondleidingen steeds om 13.30, 14.30 en 15.30 uur wordt op zaterdag 13 en zon-dag 14 september het Monu-mentenweekend gevierd. Deelname voor half geld: € 4 voor volwassenen en € 2 voor 6 tot 18-jarigen.

Datum 5 september 2014 Bert Jan Brinkman

Lezing over de Porceleyne Fles als kunstvernieuwer rond 1900

009_vaas_coll.Jul.Branolte_kleinNIEUW BUINEN – Wereldwijd geniet de Porceleyne Fles sinds 1876 een faam als producent van Delfts Blauw. Overal werd deze decoratiestijl nagevolgd, van Maastricht tot in Duitsland, van België tot Engeland. Tegenwoordig is echter veel minder bekend dat de fabriek van Joost Thooft en Abel Labouchere rond 1900 tussen 1891 en 1914 een groot aantal keramisch-technische vernieuwingen lanceerde, die toen ook tot grote internationale erkenning leidden. Dankzij een uniek particulier bruikleen, bijeengebracht door de verzamelaar Jan H. Branolte, illustreert het Keramisch Museum Goedewaagen sinds 2008 die innovaties. De tweede Jan. H. Branolte-lezing op zondag 12 januari is dan ook gewijd aan de kunstglazuren van De Fles.

Werkzaam als medisch onderzoeker voor de farmaceutische fabriek van Koninklijke Gist-Brocades in Delft woonde Jan H. Branolte in een directiewoning waar zijn directe buurman een nazaat was van de chemicus Ir. Mauser van de Porceleyne Fles was. Zo kon hij zijn eenmalige collectie van vroege experimenten van de Delftse fabriek verwerven en werd ook zijn blijvende liefde voor de ontwikkeling van kunstglazuren gewekt. Of het nu het in 1891 gelanceerde Berbas met zijn door China geïnspireerde ossenbloedrood, het Réflet Métallique van 1892, het Jacoba-aardewerk van 1898, het nieuwe crème-witte porseleinbiscuit met een goudkleurige lijntekening van 1900 betreft, de fabriek uit Delft bracht keer op keer nieuwe technieken die smaakmakend waren in de Art Nouveau. Een kleine sensatie vormde ook de nieuwe tegel-techniek van de sectieltableaus, waarbij zoals in de lijntekening van glas-in-lood de klei naar de figuratie gesneden werd. In de stad Groningen nog steeds herkenbaar in de tableaus van de vroegere kraamkliniek van Huize Tavenier uit 1902.

06_PorceleyneFles_HuizeTavenier_1902_02Nederlands belangrijkste keramiekchemici van toen, Offermans en Mauser, stonden garant voor die vernieuwing. De nauwe samenwerking met de Polytechnische School in Delft, nu de Technische Universiteit, leidde er ook toe dat de fabriek hoogwaardig geschoolde kunstenaars binnen kon halen. Maar dat succes betekende ook dat andere fabrieken letterlijk op de kennis van de Delftenaren gingen inbreken. De Haagsche Plateelfabriek Rozenburg haalde als eerste kunstenaars en technici bij De Fles weg. Daarna was het vooral de Goudse Plateelbakkerij Zuid-Holland die dat voorbeeld volgde. Ook de oorspronkelijk in Amsterdam gevestigde en later naar Hilversum verhuisde Plateelbakkerij ‘Delft’, de Purmerendse Plateelbakkerij HAGA en de Kunstaardewerkfabriek St. Lukas in Utrecht die de Delftse vindingrijkheid in de ambachtelijke praktijk brachten. In de Powerpoint-lezing die op zondagmiddag 12 januari om 14.30 uur begint, maar ook tijdens de rondleiding wordt die bijzondere ontwikkeling belicht. Kosten € 8 persoon, gratis entree voor donateurs.

Datum 7 januari 2014 Bert Jan Brinkman

Goedewaagen Nieuw Buinen maakt zich opnieuw op

Friggo Visser ( f: RTV Drenthe)
Friggo Visser ( f: RTV Drenthe)

NIEUW BUINEN – (interview Friggo Visser) – De tweede ‘Open Bedrijvendag Borger-Odoorn’ wordt zaterdag 2 november vanaf 10.00 uur bij Royal Goedewaagen in Nieuw-Buinen geopend door wethouder Wil Luchjenbroers van de gemeente Borger Odoorn. Twaalf bedrijven zijn aanwezig tussen 10.00 en 16.00 uur. Er zijn dan veel activiteiten, demonstraties en rondleidingen. Afgelopen zaterdag was er nog bij het Keramisch Museum Goedewaagen de Rabobank Museumdag te bewonderen.

Bert Stam afgelopen zaterdag in gesprek met conservator Friggo Visser van het keramisch museum

Datum 29 oktober 2013 Bert Jan Brinkman


-advertenties-

NIJM Webdesign Stadskanaal