VEENDAM/SOEMY – Vier uur donderdagochtend. De telefoon van de in Veendam wonende Tatiana Lazarenko blijft maar overgaan. Ze opent haar berichten. Het bericht waarvan ze hoopte dat het nooit zou komen is er: ‘Het is oorlog.’

Ze zit trillend en huilend op de bank in Veendam. Terwijl in Oekraïne, in het noordoostelijk gelegen Soemy, haar broers afscheid nemen van de rest van de familie. Ze gaan meestrijden aan het front. Haar vader en schoonzussen stappen samen met twee nichtjes van zes en twee jaar oud in de auto richting Polen. ‘Daar staan ze inmiddels bijna drie dagen. Als ze de grens over zijn, staan kennissen uit Warschau hen op te wachten. Daar kunnen ze even bijkomen om vervolgens hierheen te komen,’ zo vertelt Tatiana.

Strijden aan het front

Haar vader rijdt dan terug naar Soemy wat ongeveer 50 kilometer van de Russische grens ligt. Terug naar Tatiana haar moeder en 90-jarige opa. Haar moeder wil niet weg. ‘Ze zegt: dit is mijn plek en ik wil bij je vader blijven.’ Lazarenko belt haar als er dreiging is. ‘Ze is niet handig met internet en hoort slecht. Als ze naar de schuilkelder moet, bel ik zodat ze daar veilig kan zitten.’ Zo af en toe heeft ze ook contact met haar broers. ‘Het is nog relatief rustig in Soemy. Grondgevechten zijn er nog nauwelijks. Het gevaar komt vooral vanuit de lucht en daar kunnen ze niet tegen strijden.’

Nauwelijks slapen en eten

Zelf heeft Tatiana de afgelopen dagen geleefd op adrenaline, want van slapen en eten kwam weinig. ‘Pas vannacht heb ik weer eens vijf uurtjes kunnen slapen.’ Haar eigen kinderen van zeven en vier snappen het nog niet helemaal dat er oorlog is. ‘Ze staan er natuurlijk ook ver vanaf. Ik denk dat het voor kinderen daarom heel moeilijk te beseffen is.’

Tatiana kwam in 2011 naar Nederland als au-pair en ontmoette hier haar man. Inmiddels hebben ze samen twee kinderen en werkt ze op de afdeling chirurgie van het Martini Ziekenhuis in Stad. Ook nu nog. ‘Als afleiding van alle ellende. Ik krijg veel steun van collega’s. Als het niet gaat, mag ik naar huis.’

Ziekenhuisspullen inzamelen

Naast het vele heen en weer gebel met haar familie en haar werk, probeert Tatiana samen met de stichting Oekraïners in Nederland ziekenhuisspullen in te zamelen voor een Oekraïens ziekenhuis. ‘Ze hebben mij een lijst gestuurd met wat ze nodig hebben. Ik probeer deze spullen te regelen bij alle Nederlandse ziekenhuizen. Het gaat dan vooral om verbandmateriaal en medicijnen zoals pijnstillers.’

‘Geen steun gevoeld in eerste dagen’

De steun voor Oekraïne die gisteren bij het protest tegen de oorlog op de Grote Markt goed te voelen was, voelde Tatiana in de eerste dagen niet. ‘Ik had het gevoel dat de rest van de wereld mijn land aan haar lot overliet. Ik was bang en eenzaam als Oekraïner.’ Pas op de derde dag van de oorlog, afgelopen zaterdag, voelde ze de steun. ‘Ik zag toen een filmpje voorbijkomen van een Oekraïense jongen, zwaarbewapend op een fiets. Nederlanders zeiden meteen: ‘kijk onze steun is ook aangekomen’. Daar kon ik wel om lachen. Ik werd er ook blij om, want dat fragment kwam ook nog eens uit mijn dorpje.’

Oplossing mogelijk?

Hoe het nu verder moet, weet ze niet. Ze denkt niet dat eventuele onderhandelingen met Rusland gaan zorgen voor de oplossing. ‘Poetin is niet makkelijk te stoppen. Hij is helemaal gek geworden. Ik krijg ook nare berichten van Russische mensen in Nederland. Zij zeggen dat Rusland ons komt redden. Dat is ook de Russische propaganda. Ik hoop dat de Russen tot inkeer komen en dat zij hetzelfde doen als wij in 2014 met Viktor Janoekovitsj deden en Poetin afzetten, maar ik weet niet of wij ooit nog weer vrienden kunnen zijn.’