Direct naar de inhoud.

Bekende Poolse Trucking Girl rijdt hulpgoederen van Nieuw-Buinen naar de grens met Oekraïne

De groep voor de vrachtwagen die al meerdere keren op tv te zien was
Foto: RTV Drenthe/Ineke Kemper

NIEUW-BUINEN – Met ruim 400.000 volgens op sociale media komt er vanochtend in Nieuw-Buinen wel even iemand het dorp binnenrijden met haar vrachtwagen. Het is de Poolse Trucking Girl Iwona Blecharczek die het dorp hulp aangeboden heeft. Een week lang zijn er vanuit Nieuw-Buinen en omliggende dorpen goederen ingezameld voor de mensen in Oekraïne.

Met een dikke knuffel wordt Iwona begroet door Wioletta Schipper-Dawidowska. Een Poolse die al meer dan twintig jaar in Nederland woont. Na een week lang hard werken is de ontlading groot als de beroemde Trucking Girl op de stoep staat met haar imposante vrachtwagen met twee opleggers. “Echt zo fantastisch dat ze dit wil doen. En helemaal kosteloos, en dat met de dure benzineprijzen”, aldus Schipper.

De afgelopen week heeft ze samen met heel veel inwoners van Nieuw-Buinen spullen en eten ingezameld. Ruim vijftig pallets vol staan in een loods aan de Industrieweg. Alles is al gesorteerd. Er zijn dozen voor gezinnen met kleine kinderen met daarin luiers. Maar ook dozen voor gezinnen met oudere kinderen. Aparte dozen met dekens en slaapzakken, aan alles is gedacht. Het is een flinke puzzel maar ze krijgen het allemaal in de vrachtwagen van Iwona.

Via Nieuw-Buinen naar Polen

Iwona Blecharczek hoorde via haar management van de inzameling in Nieuw-Buinen. Ze moest gisteren een lading lossen in Rotterdam en bood haar hulp aan. Ze kon wel even op de terugweg via Drenthe rijden om de spullen op te halen. “Ik ben erg gelukkig en woon in een vredig land. Ik heb het voor elkaar gekregen om een eigen truck te hebben. Ik kan dit simpelweg gewoon doen, dus doe ik het.”

Wioletta Schipper-Dawidowska rijdt samen met een vriendin achter de vrachtwagen aan. De eindbestemming is de grens tussen Polen en Oekraïne. Daar worden de spullen uitgeladen en verdeeld door de twee vrouwen. “Vanuit Oekraïne komen er busjes om de spullen op te halen”, zo is afgesproken. “Maar hoe het in de praktijk gaat, moet blijken”, aldus Schipper.

Vloggen

Ondertussen zit Iwona niet stil. Ze helpt met het laden van haar wagen maar is ondertussen ook druk aan het vloggen over de hulpactie. Ook worden er foto’s gemaakt die meteen door Iwona op haar Facebook en Instagram worden geplaatst.

Rond het middaguur wordt de grote zwarte vrachtwagen van Iwona uitgezwaaid. In Nieuw-Buinen gaan ze ondertussen gewoon door met inzamelen. Volgende week gaan ze zelf met een klein verhuisbusje die kant op om opnieuw te helpen. En wie weet schiet Iwona ze nog een keer te hulp. “Ik ben maar alleen, maar als ik de mogelijkheid heb om opnieuw een wagen vol spullen mee te nemen naar huis, dan doe ik dat zeker.”

Dit is een artikel van RTV Drenthe. RTV1 en RTV Drenthe werken sinds dit jaar samen om zo meer lokaal nieuws te brengen.

Datum 11 maart 2022 Larou de Jong

Duitse ‘oorlogstrein’ moet pronkstuk worden tijdens jubileum STAR

Er wordt door de vrijwilligers druk gewerkt aan de locomotief uit 1943 | Foto: RTV1

STADSKANAAL – In de werkplaats van museumspoorlijn STAR wordt er door de vrijwilligers hard gewerkt om alle locomotieven en wagons klaar te maken voor het nieuwe seizoen. Extra speciaal is dit jaar het jubileum. Komende zomer bestaat de museumspoorlijn namelijk precies dertig jaar. Grote blikvanger van dit jubileum moet de Duitse stoomlocomotief uit 1943 worden. 

‘Deze locomotief werd gebouwd op het toppunt van de Duitse oorlogsproductie’, vertelt vrijwilliger Eppie Oosterbaan. Hij wijst naar een plakaat op de zijkant van de trein; “Lokomotive nr. 1199, Krenau 1943” valt er te lezen. Eigenlijk een Poolse trein dus, aangezien Krenau een stad diep in het zuiden van Polen is. 

Ruim 6000 locomotieven in 1,5 jaar

‘De locomotief was bedoeld voor goederenvervoer naar het oosten van Europa’, vervolgt Oosterbaan. ‘De locomotieven waren eigenlijk massaproductie. Over een periode van ongeveer 1,5 jaar werden er wel 6300 van deze gebouwd. Nu zijn er nog ongeveer 200 over.’

Het ‘Poolse’ plakaat aan de zijkant van de locomotief | Foto: RTV1

Missend onderhoudsboekje

Na de oorlog deed de locomotief nog dienst in het toenmalige Oost-Duitsland (DDR) tot de jaren 90. Twaalf jaar geleden werd hij gekocht door de STAR, maar kon enkel voor onderdelen gebruikt worden omdat de juiste papieren miste. ‘Toen we ‘m kochten mistte het Betriebsbuch, het onderhoudsboekje zeg maar.’ Een paar jaar geleden werd het boekje teruggevonden en mag de trein dus weer dienstdoen. 

Ketellasser

Voor het zover is moet er nog wel het één en ander aan gebeuren. Zo moet de ketel bijvoorbeeld gelast worden, echter mogen de vrijwilligers dat niet zelf doen. ‘Daar moet een professionele ketellasser voor komen. En als die is geweest hopen we de locomotief komende zomer rijklaar te hebben.’

‘We staan te popelen’

Hoewel de vrijwilligers van de STAR dus hun handen vol hebben aan de locomotieven in de werkplaats, misten ze de afgelopen tijd vooral de bezoekers en de ritten met de trein. Iets wat straks hopelijk weer kan. Oosterbaan’: We staan te popelen om het seizoen weer te starten.’

Datum 12 februari 2022 Hielke Bosch

Studenten fietsen Terug Naar Westerbork: ‘Fietstocht met een lach en een traan’

De fietstocht komt aan in Stadskanaal | Foto: Hielke Bosch/RTV1

REGIO – Ruim 50 studenten uit verschillende landen fietsen in het kader van 75 jaar vrijheid de tocht ‘Terug naar Westerbork’.  Deze 850 kilometer lange tocht, die begon in Polen, bracht ze langs verschillende gedenkplaatsen uit de Tweede wereldoorlog zoals Auschwitz en Dresden. Na 1,5 week bereikten ze de Nederlandse grens waarna ze de laatste etappe naar Westerbork fietsten.

Via Westerwolde fietsten ze naar Onstwedde, alwaar ze opgewacht werden door de burgemeester van Stadskanaal, Klaas Sloots. Die reed vanaf daar een stukje met het peloton mee naar Borger.

Verhaal moet worden doorgegeven

‘Je hoort van iedereen dat deze tocht ongelofelijk veel indruk heeft gemaakt’, aldus de Knoalster burgemeester bij aankomst in Borger. ‘Ik vind het prachtig dat zoveel jonge mensen hieraan meedoen. Het is namelijk enorm belangrijk dat het verhaal van de Tweede Wereldoorlog ook doorgegeven wordt aan de volgende generatie.’

Burgemeester Sloots fietste een stukje mee | Foto: Hielke Bosch/RTV1

Vriendschappen

De lange tocht door drie verschillende landen is vele studenten dan ook niet in de koude kleren gaan zitten. Het fietsen is fysiek zwaar, maar de bezoeken aan bijvoorbeeld de vernietigingskampen zijn mentaal misschien nog wel zwaarder. ‘Daarom hebben we ook om de avond een sessie gehouden waarin studenten met elkaar kunnen praten’, zo vertelt tourbegeleider Karel Eggen. ‘Dan merk je meteen geen verschil meer tussen Nederlandse of Duitse studenten. Er zijn daardoor ook veel vriendschappen ontstaan. Dat is echt prachtig om te zien.’

Fietsen met een lach en een traan

Na Borger fietste het peloton door richting herdenkingskamp Westerbork. Daar eindigde de tour voor de studenten en docenten. Karel Eggen kijkt met een goed gevoel terug op de afgelopen dagen. ‘Gisteren hebben we ons afscheidsdiner gehouden. Dat was wel heel emotioneel, met veel tranen. We hebben natuurlijk met elkaar veel gezien de afgelopen tijd. Maar ondanks dat was de sfeer altijd goed. Het was fietsen met een lach en een traan.’

Datum 31 augustus 2021 Hielke Bosch

Dominik Podgórski: De bevrijder die hier het geluk vond

Dominik Podgórski | Foto: Familiearchief

Van Poolse bevrijder tot de ‘eerste asielzoeker’ van Sellingen. Dat is het verhaal van de Poolse soldaat Dominik Podgórski. Hij kwam als één van de bevrijders, in het regiment van de Poolse generaal Maczek, Nederland binnen. Hij kon toen nog onmogelijk vermoeden dat hij hier in de Veenkoloniën zijn grote liefde zou vinden en op de Groningse bodem een nieuw leven zou beginnen. Wij spreken met Dominik’s dochter Anastasia en zijn kleindochter Claire. Aan de hand van hun verhalen schetsen we een portret van zijn leven.

Krijgsgevangen

Het verhaal begint in het Poolse plaatsje Potok Zloty (inmiddels Oekraïne), waar Dominik Podgórski op 13 juli 1921 wordt geboren. Als Dominik 18 jaar is, vallen de Duitsers Polen binnen. Een jaar later sluit Dominik zich aan bij het Poolse verzet en wordt hij uiteindelijk door de Duitsers in Warschau opgepakt en krijgsgevangen gemaakt. 

Atlantikwall

In krijgsgevangenschap moet Dominik onder andere werken aan de Atlantikwall, de verdedigingslinie tussen Frankrijk en Noorwegen die een invasie van de Geallieerden zou moeten tegenhouden. Maar ondanks de 5000 kilometer lange Atlantikwall komt de Geallieerde invasie toch. Op 6 juni 1944, oftewel ‘D-day’, komen 125.000 Geallieerde soldaten bij de Normandische kust aan land. Dominik Podgórski ziet het allemaal vanaf een afstandje gebeuren. Hij zit op dat moment met een aantal andere krijgsgevangenen op het eiland Alderney, vlak voor de Franse kust. 

De mannen kijken vanaf het kleine Kanaaleiland hun ogen uit naar de grote militaire operatie, die op slechts enkele kilometers afstand gaande is. Velen wisten niet eens dat er zoveel militair materiaal bestond om aan te vallen. 

Dominik Podgórski | Foto: Familiearchief

België

Het wordt de Duitsers, na D-day, al snel te heet onder de voeten op het eiland. Dominik en de andere gevangenen worden daarom op transport naar België gezet. Ergens bij het plaatsje Kortemark, in een oude school op het platteland worden de mannen gevangen gehouden. Daar hoort één van de gevangenen wat er daarna met ze zou gebeuren; ze zouden op transport worden gesteld naar Berlijn om daar verder te werken, of ze zouden naar Auschwitz worden gebracht om daar te worden gefusilleerd. De krijgsgevangen mannen besluiten dat er nog maar één uitweg is; ontsnappen.

Op een avond, na de avondklok, vluchten de mannen de school uit. Ieder rent een andere kant op, zodat de Duitsers geen vast doelwit hebben. Onder een regen van Duitse kogels rennen Dominik en zijn kameraden de bossen in. Een goede vriend van Dominik wordt tijdens de vlucht door de Duitsers doodgeschoten. Dominik zelf overleeft de vlucht en vindt onderdak bij de boerderij van Gustaaf en Irma, waar hij drie dagen blijft ondergedoken.

Generaal Maczek | Foto: Archief Podgórski

Maczek

Daarna sluit Podgórski zich aan bij de 1e Poolse pantserdivisie onder leiding van generaal Maczek, die op dat moment met zijn regiment door de regio van Kortemark komt, onderweg naar Antwerpen. Dominik kreeg de taak van motorordonnans, een verkenner voor de troepen uit.

Podgórski vecht zich samen met zijn wapenbroeders van de 1e Poolse pantserdivisie door België heen. Ze bevrijden onder meer Antwerpen en uiteindelijk via Terneuzen, Axel en Hulst ook de Nederlandse stad Breda. De strijdmakkers trekken in noordelijke richting en komen, in april 1945, aan in de Veenkoloniën. Veel soldaten waren verrast door de hoeveelheid tegenstand die ze nog te verduren kregen van de Duitsers. Het was inmiddels wel duidelijk wie de oorlog ging winnen, maar de Duitse vijand weigerde zich over te geven. De troepen van Maczek moesten dan ook nog een flink gevecht leveren, onder meer bij Noordbarge, Buinen en Borger biedt de Wehrmacht veel tegenstand.

Giny

Uiteindelijk worden ook Borger en Buinen bevrijd en trekt het Poolse bevrijdingsleger Zuid-Groningen binnen. Op een dag wordt er aangeklopt bij drogisterij Lukkien in Ter Apel. Even gaat er een schrik door het huis; de Duitsers zullen toch niet terug zijn? Als mevrouw Lukkien voorzichtig de deur opent is ze opgelucht; het is de Poolse bevrijder Dominik Podgórski die onderdak voor hem en andere stafleden moet vinden. Generaal Maczek heeft intussen zijn intrede genomen in het hoofdkwartier aan de Hoofdkade 21 in Ter Apel. Dominik en een deel van de andere soldaten vindt een slaapplaats in de drogisterij, die aan de andere zijde van het kanaal schuin tegenover het hoofdkwartier staat.

Dominik maakt kennis met dochter Giny Lukkien. ‘Het was liefde op het eerste gezicht’, zo vertelt Dominik’s dochter Anastasia van der Werff-Podgórski. Mijn vader kende een paar Nederlandse woorden, de rest van de communicatie ging met handen en voeten.’

Maar de oorlog liet niet op zich wachten, er moest nog een klein deel van Nederland bevrijd worden, Dominik moet verder.

“Het was liefde op het eerste gezicht” – Anastasia van der Werff – Podgórski

Bevrijd

Dan is het 6 mei 1945, in de Noord-Duitse Wilhelmshaven aanvaardt generaal Maczek de onvoorwaardelijke overgave van de daar aanwezige Duitse Kriegsmarine. Zijn manschappen, waaronder ook Dominik Podgórski zijn daarvan eveneens getuige. Hij is opgelucht en blij dat het eindelijk voorbij is.

Maar één iemand speelt al bijna een maand door zijn hoofd: Giny uit Ter Apel. Hoe zou het met haar zijn?

Dominik besluit weer contact met haar te zoeken en schrijft brieven. Giny werkt op het lokale postkantoor en ziet dan ook als eerste de vele brieven die voor haar binnenkomen, afzender: Dominik Podgórski. Eén maal ontvangt ze zelfs tien brieven tegelijkertijd.

Bij de bevrijding van Stadskanaal zetten Poolse soldaten hun handtekening op een papier van het verzet

Echte liefde

Dominik blijft nog een tijdje gestationeerd in Duitsland, onder meer Haren, destijds Maczków. Vanwege de politieke situatie in Polen en de invloed van het Russische regime was terugkeer naar hun vaderland onmogelijk.

Tijdens verlof gaat hij vaak naar Giny. Na een tijdje vindt Dominik werk bij een garagebedrijf in Ter Apel, hij vertrekt uit het leger om in het zuidoosten van Groningen een bestaan op te bouwen, uiteraard met zijn grote liefde Giny. ‘Hij noemde zich de eerste asielzoeker van Sellingen, zo vertelt dochter Anastasia erover. ‘Het is echt een citaat van hem, zo heeft mijn vader dat ervaren.’

In 1951 trouwen Giny Lukkien en Dominik Podgórski, ze beginnen een automobielbedrijf aan de Brink in Sellingen. In 1965 verhuisd hun bedrijf naar Stadskanaal. Het echtpaar krijgt twee kinderen, een zoon Michael en Anastasia, die het automobielbedrijf later in 1983 samen met haar man Marinus van der Werff overneemt.

Dominik Podgórski en Giny Lukkien tijdens hun huwelijk | Foto: Familiearchief

Nuchter

Ondanks dat Dominik Podgórski zich dus als ‘eerste asielzoeker van Sellingen’ vestigde in de Veenkoloniën had hij een goede relatie met de rest van de bewoners. ‘Volgens mijn vader was die klik er doordat de Noorderlingen dat ‘nuchtere’  hebben’, zo legt dochter Anastasia uit. ‘Dat was in het Poolse dorp waar hij opgroeide niet veel anders.’

Daarnaast heeft Dominik Podgórski ervaren, dat hij veel waardering kreeg van zijn dorpsgenoten. Aangezien hij een van de bevrijders was.

Ondertussen leert Dominik Nederlands en zelfs Gronings en een beetje Westerwolds. In het begin ging dit niet altijd even vlekkeloos, zo vertelt Anastasia: ‘Waar leg je de klemtoon bij woorden als gevel en bevel? Dat vond hij moeilijk. Of toen mijn vader geslaagd was voor zijn patroonsdiploma, stapte hij uit de auto en riep door de straat: “Ik ben geslacht ik ben geslacht!”, oftewel geslaagd’, vertelt ze lachend.

Concentratiekamp syndroom

Net als veel mensen die de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt praatte Dominik Podgórski in het begin eigenlijk nooit over de verschrikkelijke dingen die hij had meegemaakt.

Totdat Dominik in 1985 een zware operatie moest ondergaan. ’Daar in het ziekenhuis kreeg hij het “concentratiekamp syndroom” zoals dat in de medische wereld wordt genoemd’, aldus Anastasia van der Werff-Podgórski. ‘Die metalen kluisjes die je toen nog in het ziekenhuis had, die deden hem herinneren aan die kampen. Hij kreeg angst, wij hebben hem daar opgehaald en hij is daarna ergens anders helemaal hersteld. Na die tijd is hij gaan praten over de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog.’

‘Wij als kleinkinderen konden toen ook vragen stellen’ zo vult Anastasia’s dochter Claire aan.’

“Mijn vader droeg altijd een erfenis met zich mee, hij moest iets doen als eerbetoon voor Generaal Maczek en zijn Poolse wapenbroeders.” – Anastasia van der Werff – Podgórski

Nagedachtenis

Voor Dominik Podgórski was het enorm belangrijk om zijn oude strijdmakkers te eren. Zo was hij de drijvende kracht achter onder andere het Generaal Maczekplein in Stadskanaal en het Poolse Oorlogsmonument aldaar. Met hulp van burgemeester Henk Rebel, een vasthoudend Herdenkingscomité en de Poolse ambassade konden deze nagedachtenissen gerealiseerd worden.

Anastasia: ’Mijn vader droeg altijd een erfenis met zich mee, hij moest iets doen als eerbetoon voor Generaal Maczek en zijn Poolse wapenbroeders. Toen dit allemaal gerealiseerd werd zag je hem echt gelukkig worden.’

Anastasia van der Werff-Pódgorski geeft een speech bij het oorlogsmonument op met Maczekplein tijdens de 4 mei herdenking 2021 | Foto: RTV1
Datum 12 april 2022 Hielke Bosch


-advertenties-

NIJM Webdesign Stadskanaal