Direct naar de inhoud.

De duivel en zijn moer in het Streekhistorisch Centrum

De Duivel en zijn Moer door kunstenaar Geert Schreuder

STADSKANAAL – Op zondag 8 oktober staat het Streekhistorisch Centrum in het teken van volksvertellingen. In het kader van de tournee van Spinbarg, een schip vol verhalen, haken in Stadskanaal allerlei instellingen bij het thema Griezelige Groningse Geschiedenis aan. In het SHC vertelt Harm van der Veen verhalen uit het veengebied. Na de pauze gaat Harm Jan Riksen verder met Zweedse vertellingen.

De duivel en zijn moer
Schrijver en oud-onderwijzer Harm van der Veen uit Veendam brengt in november een nieuw, door Geert Schreuder geïllustreerd boek uit onder de titel De Duivel en zijn Moer. Hierin worden verhalen uit het Bourtanger moeras herverteld: ‘Voordat de turfgraver zijn schop in de moerassige veensmurrie stak en de woestenij bewoonbaar maakte, werd het door eerzame burgers zo veel mogelijk gemeden. Het ‘moer’ was een duivelsland, waar heksen rondvlogen, witte wieven over plas en dras zweefden, reuzen de spaarzame reizigers belaagden, hiplichten als dode zielen in het nachtelijk duister hun macabere dansen uitvoerden en aulken en nachtmerries als lugubere spookverschijnselen mens en dier bedreigden’. Over deze duistere wereld zal Harm van der Veen vanmiddag een tipje van de sluier oplichten.

Van Gronings naar Zweeds
Harm Jan Riksen zal vervolgens ingaan op typisch Zweedse volksverhalen, sprookjes en legenden. Wat zijn overeenkomsten en verschillen met de Nederlandse en is dat te verklaren? Hij zal daarbij ook verhalen vertellen en die illustreren aan de hand van de prachtige afbeeldingen van trollen, feeën en kabouters uit het Zweedse boek ‘De sprookjeswereld’ van John Bauer (1882-1918).

Reserveren voor deze bijeenkomst kan telefonisch (maar niet op zaterdag) of per mail op 0599-612649 of info@streekhistorischcentrum.nl. De voorstelling begint om 14.30 uur, de entree bedraagt € 4,00. Donateurs van het Streekhistorisch Centrum betalen € 2,50 op vertoon van hun donateurspas.

Bij de foto: Afbeelding van het omslag van het boek De Duivel en zijn Moer door Geert Schreuder.

Datum 27 september 2017 Bert Jan Brinkman

Toen was geluk heel gewoon

STADSKANAAL – Op zondag 1 oktober gaat het activiteitenseizoen van het Streekhistorisch Centrum van start. Bert Roossien opent de reeks van activiteiten, die doorloopt tot begin mei 2018, met een presentatie van foto’s uit het archief. Het thema van deze eerste activiteit is Wonen in de Kanaalstreek en Westerwolde.

Er zal onder meer aandacht worden geschonken aan de sociale woningbouw. In de gemeente Onstwedde werd in 1917 de stichting ‘Woningbouw in de Gemeente Onstwedde’ opgericht. Al een jaar later werden de eerste woningwetwoningen gebouwd in Musselkanaal aan de Jan Kortstraat en te Stadskanaal aan de Burg. Reijndersstraat. In 1918 werd te Mussel de stichting ‘Woningbouw Mussel’ opgericht die zich vooral inzette voor sociale woningbouw in de dorpen Mussel, Onstwedde en Alteveer. Beide woningbouwverenigingen fuseerden in 1967 tot de Stichting Woningbouw Stadskanaal. Veel aandacht is er ook voor de diverse stijlen waarin woonhuizen werden gebouwd. Zo zijn er in Stadskanaal en Musselkanaal nog fraaie voorbeelden van de Amsterdamse Schoolstijl bewaard gebleven.

Bert Roossien is historicus bij het Streekhistorisch Centrum en zal ook komend seizoen weer maandelijks een keuze maken uit het omvangrijke beeldarchief. Reserveren voor deze bijeenkomsten is aan te raden! Dat kan telefonisch (maar niet op zaterdag) of per mail op 0599-612649 of info@streekhistorischcentrum.nl.
De voorstelling begint om 14.30 uur, de entree bedraagt € 3,00. Donateurs van het Streekhistorisch Centrum kunnen gratis naar binnen op vertoon van hun donateurspas.

Bij de foto: Woningwetwoningen in de burgemeester Reijndersstraat te Stadskanaal. Deze huizen zijn inmiddels alweer afgebroken.

Datum 20 september 2017 Bert Jan Brinkman

Open Monumentendag in de gemeente Stadskanaal

Het oudste nog bestaande gebouw van Stadskanaal.

STADSKANAAL – De landelijke BankGiro Loterij Open Monumentendag 2017 is dit jaar in het weekend van 9 en 10 september. Ook in de gemeente Stadskanaal heeft het Comité Open Monumentendag, dat werkt vanuit het Streekhistorisch Centrum (SHC), allerlei activiteiten georganiseerd. Deze concentreren zich in en rond de Semsstraatkerk, het oudste monument van Stadskanaal.

Fietstocht
Bezoekers zijn op beide dagen welkom in de van oorsprong Hervormde kerk aan de Semsstraat . De kerk vormt het startpunt voor een fietspuzzeltocht door de omgeving, die langs nog meer monumenten zal lopen waaronder enkele sluizen. De route is met behulp van de in de kerk verkrijgbare routebeschrijving op eigen gelegenheid te fietsen en wie na afloop met de goede antwoorden op de vragen terugkeert, krijgt een passend aandenken.

Lezing en expositie
Op zowel zaterdag als zondag houdt Bert Roossien, historicus van het SHC, in de kerk een lezing met dia’s over de ontwikkeling van Stadskanaal. Deze lezing begint om 14.00 uur.
Verder is er in de kerk een fototentoonstelling uit het archief van het SHC ingericht met het thema ‘Boeren, burgers en buitenlui’, het landelijke thema van Open Monumentendag dit jaar, en worden er buiten de lezing van Bert om, doorlopend beelden van Stadskanaal-Noord in de kerkzaal geprojecteerd.
De Stichting Vrienden van de Semsstraatkerk geeft bovendien uitleg over de renovatie van de kerk en stelt haar kerkelijke schatten tentoon.

Openingstijden:
Zaterdag 9 september van 10.30 – 17.00 uur met lezing om 14.00 uur. Zondag 11 september van 13.30-17.00 uur met lezing om 14.00 uur. Start fietstocht, tentoonstelling en diapresentatie doorlopend.
De toegang tot alle activiteiten is gratis! Voor meer informatie: Streekhistorisch Centrum: 0599-612649

Bij de foto: De in 1830 gebouwde kerk op een foto uit 1926, is het oudste nog bestaande gebouw van Stadskanaal.

Datum 30 augustus 2017 Bert Jan Brinkman

Nieuwe tentoonstellingen in Streekhistorisch Centrum

Aquarel: Geert Schreuder

STADSKANAAL – Vanaf heden zijn in het Streekhistorisch Centrum weer twee nieuwe tentoonstellingen te zien. In het Huisje Manning is onder de titel ‘Een Ander Achterhuis’ een tentoonstelling ingericht over de familie Drenth die 16 onderduikers de Tweede Wereldoorlog doorhielp.

Een Ander Achterhuis

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bood de familie Drenth een veilig onderdak aan Joden en mensen die onderdoken voor de verplichte Arbeitseinsatz. Het verhaal over hoe ze dat klaarspeelden, werd in 1998 opgetekend door Jan Hof en door Herinneringscentrum Kamp Westerbork in boekvorm uitgebracht. Geert Schreuder maakte er aquarellen bij. Aan de hand van deze aquarellen wordt nu in het Streekhistorisch Centrum tentoongesteld wat zich in het boerderijtje aan de Kromme Wijk te Stadskanaal afspeelde. Een schaalmodel van het huis laat zien op welke kleine oppervlakte alle mensen moesten leven. Voor iedereen die zich meldde, werd er plaats gemaakt, welke problemen dat ook met zich mee bracht.

Speelgoed en babykleding

Ook in de kamer voor wisseltentoonstellingen in het hoofdgebouw is de opstelling vernieuwd. Er is een keuze gemaakt uit de eigen collectie, waarin deze keer kinderen centraal staan. Oud speelgoed, kinderkleding, leesboekjes, verzorgingsartikelen voor baby’s: de expositie geeft een nostalgisch beeld van vroeger waar velen nog wel herinneringen aan zullen hebben.

De getoonde stukken zijn afkomstig van schenkingen van tal van particulieren en variëren van ca. 30 tot meer dan 100 jaar oud. De collectie van het SHC groeit nog steeds. Voorwaarde voor aanvaarding van schenkingen is o.a. dat de stukken gebruikt zijn in de Kanaalstreek of Westerwolde. Het allermooiste vinden we, als er ook gegevens over de gebruiker bekend zijn. Deze worden allemaal gedocumenteerd.

De tentoonstelling in het Streekhistorisch Centrum is te zien tot en met 15 september, van dinsdag tot en met vrijdag van 13.00-17.00 uur en op de eerste zondag van de maand van 14.00-17.00 uur. Groepen kunnen op afspraak ook buiten deze tijden terecht. Bespreken kan via info@streekhistorischcentrum.nl of 0599-612649. Op feestdagen (Hemelvaartsdag en beide pinksterdagen) is het SHC gesloten.

Bij de foto: De onderduikers in het boerderijtje van Drenth aan de Kromme Wijk. Aquarel: Geert Schreuder

Datum 17 mei 2017 Bert Jan Brinkman

Videoclub Close Up is naar Drouwen verhuisd

DROUWEN – Film- en videoclub Close Up hield tot 1 januari haar clubavonden in het theehuis van ‘De Semstoene’ in Stadskanaal. Deze gelegenheid is gesloten en de club is nu met open armen ontvangen in Drouwen. Dorpshuis “Meester Hekman Hoes” is het nieuwe onderkomen. Woensdag 10 mei organiseert de club een kennismakingsavond. Vanaf 19.30 uur kunnen belangstellenden kennis maken met de clubleden en wordt hen verteld wat de club is en wat ze wil. Onder het genot van een drankje zullen tevens films worden vertoond die gemaakt zijn door leden van Close Up.

Kabelkrant

Close Up is ergens in de jaren zeventig door een aantal enthousiaste Stadskanaalster filmers opgericht. Toen werd filmen een betaalbare hobby en brachten tal van merken super8 filmcamera’s op de markt.
Foto Huizinga was toen een grote promotor van het filmen. Al snel werd het initiatief geboren om een jaarlijkse journaalfilm te produceren. Dit werd dan in december uitgezonden op het analoge TV – kanaal van de ’toenmalige’ kabelkrant in Stadskanaal.

SHC

De banden zijn later geschonken aan het Streekhistorisch museum en worden nog regelmatig vertoond.
Werd toen gefilmd op lichtgevoelig filmmateriaal dat eerst ontwikkeld en later gemonteerd moest worden, later via diverse videoformaten naar thans het digitale filmen op een kaartje. Ook het monteren is een stuk eenvoudiger geworden en vindt thans plaats op pc of laptop. In de toekomst zal steeds meer gefilmd worden op de mobiele telefoon en afgeleiden daarvan als de dashboardcamera en de actioncam. Close Up zal zich in de toekomst daarop specialiseren en is voornemens workshops te organiseren.

Jaaroverzicht nieuwe stijl

Ook zal getracht worden in de nabije toekomst een soort jaaroverzicht te maken, samen met geïnteresseerde inwoners van Drouwen en omgeving. Voor meer info: zie Facebook.com/videoclubcloseup. Daarop staat alle informatie en ook een aantal filmpjes.

Datum 1 mei 2017 Bert Jan Brinkman

Wandelen door de natuur bij Ter Borg

Foto: Natuurgebied Ter Borg (Jaap Winter)

STADSKANAAL – Zondag 30 april sluit het Streekhistorisch Centrum (SHC) te Stadskanaal het seizoen van zondagmiddag activiteiten af met een rondwandeling onder leiding van een gids. Jaap Winter, vrijwilliger bij Staatsbosbeheer, neemt de deelnemers aan de wandeling mee door de natuur bij Ter Borg, ten zuiden van Sellingen.

In het gehucht Ter Borg staan vier boerderijen en een 17de-eeuwse schaapskooi. Rondom liggen kleine akkers en houtwallen. Sommige eiken zijn wel 200 jaar oud. Ook ligt hier het grootste heideveld van de provincie Groningen. Er grazen Schotse Hooglanders. Tijdens de wandeling zal over het gebied en de natuur worden verteld.

Aanmelden voor de wandeling is noodzakelijk, het verzamel- en startpunt wordt bij opgave bekend gemaakt. Aanmelden kan tijdens kantooruren via 0599-612649 of per mail: info@streekhistorischcentrum.nl. De deelnamekosten bedragen € 3,00. Donateurs van het SHC wandelen gratis mee.

Meer informatie: 0599-612649 (Helen Kämink)

 

Datum 19 april 2017 Bert Jan Brinkman

Beeldpresentatie ‘De jaren zestig: veranderend Stadskanaal’ in SHC

Beneluxlaan jaren zestig
Beneluxlaan in de jaren zestig

STADSKANAAL – Op zondag 4 december toont Bert Roossien weer een keuze uit het omvangrijke foto- en dia-archief van het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal. Deze keer heeft hij een keuze gemaakt rondom het thema ‘De jaren zestig in Stadskanaal´.

De jaren zestig staan momenteel volop in de belangstelling. Enige tijd geleden zond de VPRO op tv een serie uit over dit decennium waarin Nederland ingrijpend veranderde. Niet alleen was er sprake van economische, sociale en culturele veranderingen, maar het land ging ook letterlijk op de schop door de aanleg van autosnelwegen, nieuwe woonwijken, moderne winkelcentra en grootschalige ruilverkavelingen op het platteland. In Stadskanaal was deze transformatie wel heel duidelijk merkbaar. De komst van Philips leidde er toe dat het inwonertal in tien jaar tijd snel toenam. Tussen 1957 en 1970 werden drie complete nieuwbouwwijken uit de grond gestampt. Een ziekenhuis, nieuw gezondheidscentrum, theater, sportvoorzieningen en talloze nieuwe scholen werden eveneens gebouwd. Het lintdorp met zijn veelal nog ouderwetse winkeltjes, werkplaatsen en boerderijen kreeg een moderne facelift. Dat daarbij ook veel mooie oude panden en karakteristieke gevels sneuvelden, werd op de koop toegenomen: in de ‘booming sixties’ keek men vol vertrouwen naar de toekomst.

De metamorfose van Stadskanaal in de jaren zestig is in het fotoarchief van het Streekhistorisch Centrum uitgebreid vastgelegd. Aan de hand van de vele oude en nieuwe foto’s kunnen bezoekers deze zondag 4 december zien wat er allemaal veranderde in die relatief korte periode. De voorstelling begint om 14.30 uur, de entree bedraagt € 3,00. Donateurs van het Streekhistorisch Centrum kunnen op vertoon van hun pas gratis naar binnen. Reserveren kan telefonisch tijdens kantooruren op 0599-612649 of per mail info@streekhistorischcentrum.nl.

Bij de foto: Een afbeelding van het Gado Busstation aan de Beneluxlaan in Stadskanaal vertoont wel enige gelijkenis met de beroemde foto van The Beatles op het zebrapad van Abbey Road in Londen in 1969 (collectie Streekhistorisch Centrum).

Datum 23 november 2016 Bert Jan Brinkman

Lezing over veldnamen in Streekhistorisch Centrum

Streekhistorisch Centrum. (F: RTVeen.nl
Streekhistorisch Centrum. (F: RTVeen.nl

STADSKANAAL – Op zondag 13 november houdt Sebastiaan Vos, werkzaam bij RHC de Groninger Archieven, een lezing over veldnamen in de regio en het belang daarvan. Hij gaat daarbij met name in op het gebied tussen Stadskanaal en Onstwedde onder de titel: ‘Sikkenbaarg, Laimdobben & Ol’Taange, veldnamen brengen het verleden tot leven’.

Veldnamen

Veldnamen benoemen de niet-bewoonde kleinere elementen in het landschap, zoals bijvoorbeeld akkers en weiden. Ze geven veel waardevolle informatie over het leven van vroeger: zoals grondgebruik, bezit of bijzondere gebeurtenissen die op die plek plaatsvonden. Na de Tweede Wereldoorlog zijn de veldnamen door ruilverkaveling en een andere bewoningsstructuur van het platteland in de verdrukking gekomen. In de archieven zijn gelukkig nog de stukken aanwezig van bodemkundige Jan Wieringa (1933-1997). Hij was in dienst van het Nedersaksisch Instituut te Groningen en verzamelde vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw duizenden veldnamen in Drenthe en Groningen. Hij noteerde ze op lijsten, losse blaadjes en ook op kaarten. Hij tekende veldnamen op uit de monden van boeren en anderen met kennis van de plaatselijke omgeving. Dit betreffen daarmee toponiemen die in de eerste helft van de 20e eeuw nog gebruikt werden of gekend waren. Hiermee legde hij ontzettend veel landschappelijke en (cultuur-)historische informatie vast, die anders verloren zou zijn gegaan.

De lezing begint om 14.30 uur en de entree bedraagt € 4,00 per persoon. Voor meer informatie en reserveren: tel. 0599-612649 (tijdens kantooruren) of info@streekhistorischcentrum.nl.

De Tichelberg bij Ter Maarsch, in het gebied waar de lezing over zal gaan (Helen Kämink/SHC)
De Tichelberg bij Ter Maarsch, in het gebied waar de lezing over zal gaan (Helen Kämink/SHC)
Datum 2 november 2016 Bert Jan Brinkman

Filosoferen met Manuel Claasen in SHC

Manuel Claasen uit Gasselte
Manuel Claasen uit Gasselte

STADSKANAAL – Aanstaande zondag 9 oktober houdt Manuel Claasen in het Streekhistorisch Centrum te Stadskanaal een causerie over de ‘Verlichting in de literatuur’ (en daarbuiten). De lezing vindt plaats in het kader van de ‘Maand van de Geschiedenis’ die dit jaar het thema ‘Grenzen’ heeft.

Het beeld dat wij van de Verlichting hebben, gaat meestal niet samen met het imago van de achttiende eeuw in ons land, de eeuw waarin het verlichte denken doorbrak. Voor velen is dit de nogal saaie, ingeslapen periode van de ‘Pruikentijd’, waarin men kleinburgerlijk teerde op de roem en verworvenheden van de zeventiende, ‘Gouden’ Eeuw. Dat dit beeld op zijn zachtst gezegd niet helemaal correct is, hoopt Manuel Claasen aan te tonen in zijn causerie, over grenzen die verlegd werden, in studeerkamer en op straat, in de rol der geslachten en in de politiek, in opvoeding en kennis van de wereld. Kortom: onder de pruiken broeide het heftiger dan wel eens gedacht wordt.

Manuel Claasen (Oostzaan 1939) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde, (kunst-) geschiedenis en taalwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Van 1994 tot 1999 volgde hij de opleiding tekenen, schilderen en grafiek aan de Gerrit Rietveld Kunstacademie in Amsterdam. Gedurende een aantal jaren leidde hij in Amsterdam de toneelgroep “De Collectie”. Hij was tot 1998 docent Nederlands aan het HAVO en VWO. Hij woont en werkt in Gasselte. Naast zijn werk als beeldend kunstenaar houdt hij zich bezig met schrijven, musiceren (diverse blokfluiten) en het van tijd tot tijd houden van lezingen en/of voordrachten.

[Voor meer informatie en reserveren: tel. 0599-612649 (tijdens kantooruren) of info@streekhistorischcentrum.nl]

Datum 3 oktober 2016 Bert Jan Brinkman

Lezing over vervoer in de Veenkoloniën

Vervoer zoals vroeger met de Jatrie
Vervoer zoals vroeger met de Jatrie

STADSKANAAL – Zondag 2 oktober, 14.30 uur start er een boeiende lezing in het SHC over het vervoer in onze regio in vervlogen tijden. Vervoer was in vroeger tijd vooral een zaak van schepen en trekschuiten. In de veenderijen was men van de scheepvaart afhankelijk voor de afvoer van de turf. Ook landbouwproducten en stukgoederen werden over water getransporteerd. Trekschuiten vervoerden tevens passagiers over vaste trajecten. Het reizen per schip was overigens veel comfortabeler dan over land. De wegen waren vaak in slechte staat, veelal nog onverhard en slecht onderhouden.

Aan het einde van de 19e eeuw werden de eerste lokale tramlijnen aangelegd (paarden- en stoomtractie) waardoor het vervoer over land toenam. Zo was het in 2012 bijvoorbeeld precies 100 jaar geleden dat de stoomtram ‘Ol Graitje’, de lijn Winschoten – Ter Apel van de NV Stoomtramweg Maatschappij Oostelijk Groningen, werd aangelegd die vele dorpen in Westerwolde ontsloot. Met de komst van de trein, de fiets en auto veranderde er veel. De kanalen verloren langzamerhand hun betekenis als belangrijke verkeersaders. De (vracht)auto had omstreeks 1960 het pleit gewonnen: verbreding van wegen en bruggen en demping van talloze kanalen en wijken waren het gevolg.

Entree € 3,00; donateurs gratis
Het Streekhistorisch Centrum is te vinden aan de Ceresstraat 2 in Stadskanaal
tel: 0599-612649 e-mail:info@streekhistorischcentrum.nl

Datum 26 september 2016 Bert Jan Brinkman


-advertenties-

NIJM Webdesign Stadskanaal