STADSKANAAL -,Oud schipper Baas uit Stadskanaal heeft een antieke scheepskompas geschonken. Sinds kort heeft dit bijzondere instrument een plek gekregen in de nieuwe stuurhut van de Jatrie. Dhr. Baas; ”Dit kompas hoort in een schip en niet op een schoorsteenmantel. En door het restaureren van de Jatrie komt de geschiedenis van de veenkoloniale scheepvaart weer tot leven. Dat vraagt om waardering.”
Jatrie krijgt een oude scheepsklok
STADSKANAAL – Onlangs besloot de 91 jarige Mw. Klok (geen grap) uit Stadskanaal een naar schatting 125 jaar oude scheepsklok te schenken aan de stichting Jatrie. Mw. Klok; ”Deze klok is afkomstig uit een oud stoomschip waarvan ik de naam niet meer weet. Mijn man heeft de klok heel lang geleden een keer op de kop getikt. Het mechanische uurwerk is nog goed, maar bij mij doet de klok geen dienst meer en samen met mijn kinderen heb ik besloten om het te schenken aan de Jatrie.”
Als de restauratie voltooid is, zal de klok te bewonderen zijn in het roefje van het schip. De stichting krijgt wel vaker gebruiksmaterialen aangeboden. Onlangs schonk iemand enkele reddingsvesten. De restauratiewerkzaamheden en de inrichting van het ruim zijn nog in volle gang en kunnen naar verwachting voor de zomer afgerond worden. Een dezer dagen wordt de luikenkap voorzien van nieuwe weerbestendige dekzeilen.
Jatrie sterke publiekstrekker
MUSSELKANAAL – Het vrachtschip Jatrie was tijdens MusSailkanaal een sterke publiekstrekker. Vrijwilligers hadden de afgelopen vijf weken hard gewerkt om het schip klaar te maken voor MusSailkanaal. De stuurhut, de ballast (5 ton) en een trap werd geplaatst, de buikdenning (scheepsvloer) gelegd en veel schilderwerk uitgevoerd. Afgelopen week hadden de vrijwilligers het schip eigen kracht naar Musselkanaal gevaren en afgemeerd bij Klain Klappie.
Bronsmotor
De eerste dag bezochten ruim 750 mensen het schip, mede aangetrokken door een af en toe draaiende Bronsmotor. Ook de fotopresentatie van de restauratie vanaf 2009 kon rekenen op veel belangstelling. Toen het Journaal vrijdag aandacht had besteed aan MusSailkanaal en ook aan het restauratieproject Jatrie riepen de vrijwilligers in koor: “Alle hens aan dek, we krijgen een publieksstorm”. In totaal hebben naar eigen schatting bijna 5000 personen het schip bekeken. Buurtbewoners van de Ceresstraat en Cereskade, die jarenlang tegen de oude roestbak hadden aangekeken, hoogbejaarde oud schippers, kinderen van schippers, allen waren zeer nieuwsgierig naar het interieur en vertelden spontaan over hun ervaringen uit het verleden. Van heinde in verre kwamen veelal oud schippers en kenners van scheepsmotoren speciaal kijken en luisteren naar de unieke negentig jaar oude Bronsmotor, die dit voorjaar na ruim twintig jaar weer tot leven was gekomen.
De vrijwillige machinisten Jacob, Jelle en Koos kregen nog enkele nuttige adviezen. Ook melden zich spontaan enkele (oud) machinisten en stuurmannen die t.z.t. het schip willen varen. Een museum in Borgercompagnie bood spullen aan afkomstig uit het jaren geleden gesloten scheepvaartmuseum van Gasselternijveen. Volgens Jaap Duit, voorzitter van de stichting Jatrie (www.jatrie.nl) kijken alle vrijwilligers zeer tevreden terug op dit unieke evenement en willen ze tevens hun waardering uitspreken over de inzet van alle brug- en sluiswachters van de Wedeka: een perfecte promotie van de vaarrecreatie in de Veenkoloniën en met name van Musselkanaal.
Nieuwe stuurhut en website voor de Jatrie
STADSKANAAL – Schip de ‘Jatrie’ heeft een nieuwe stuurhut en er is een nieuwe website gelanceerd.
Stuurhut
Nadat de Jatrie op 15 en 16 juni op eigen kracht vanuit Groningen was teruggevaren naar Stadskanaal, zijn de vrijwilligers direct aan de slag gegaan om een nieuwe stuurhut op het schip te plaatsen.
Leerlingen van het Noorderpoort hadden in 2014 al een aanzienlijk aantal onderdelen van de stuurhut geproduceerd. Van de stalen onderbouw was een model geconstrueerd en de ontbrekende elementen waaronder de schuifdeuren en de drie dakelementen waren door de vrijwilligers gemaakt.
Aangezien op een schip niets recht is, was het spannend om te zien of alle voorbereidingen goed waren uitgevoerd. Met enkele kleine aanpassingen zijn de vrijwilligers er in enkele weken in geslaagd de stuurhut op de stalen onderbouw te plaatsen en tevens te voorzien van nieuwe beglazing, geleverd door Glas Ockels. Tijdens deze werkzaamheden kwamen toch weer nieuwe mankementen aan de stalen onderbouw tevoorschijn. Deze mankementen die het gevolg waren van de jarenlange invloed van weer en wind konden evenwel tijdig worden verholpen.
Na de zomervakantie zal het stuurhuis zo authentiek mogelijk worden afgebouwd.
Website
Sinds afgelopen week beschikt stichting Jatrie over een eigen website: www.jatrie.nl Middels deze website wil de stichting alle belangstellenden permanent informeren over de geschiedenis van het schip, van de scheepvaart en scheepsbouw in de Veenkolonien en over de voortgang van de restauratie. Ook zullen geschreven herinneringen over de Jatrie dan wel andere schepen op de website worden geplaatst. Een eerste bijdrage is al te lezen. Als het schip volledig is gerestaureerd, biedt de website ook de mogelijkheid om het schip te boeken voor verschillende activiteiten.
De Jatrie is weer thuis
STADSKANAAL – Na een tijd van afwezigheid voor restauratiewerkzaamheden voer de Jatrie gisteren weer door het Stadskanaal. Het binnenvaartschip uit 1930 was voor restauratiewerkzaamheden in Groningen geweest. De negentig jaar oude bronsmotor van de Jatrie heeft ongeveer 25 jaar stil gestaan. In april heeft men de motor weer draaiende gekregen.
Nu de nieuwe stuurhut klaar is, kon de Jatrie op eigen kracht naar Stadskanaal varen zodat hier de stuurhut gemonteerd kan worden. Wanneer alle restauratiewerkzaamheden klaar zijn, kan de Jatrie dienstdoen als varend monument.
[Foto’s: Marc Dol – RTVS]
Brons motor van de Jatrie loopt weer
STADSKANAAL – Het is afgelopen dinsdag 14 april gelukt om de negentig jaar oude dieselmotor van de Jatrie weer aan de loop te krijgen. Het schip ligt momenteel afgemeerd bij de scheepswerf Droogdok Groningen aan de Finse Haven. Volgens eigen inschatting had de Brons motor bijna 25 jaar stilgestaan.
In januari dit jaar gingen de vrijwilligers Jacob Schoonhoven en Koos Woudberg, geassisteerd door Mike van Goor (stagiair van het Noorderpoort) aan de slag om de unieke twee cilinder (D-type) een zgn. bakjesknapper weer aan de praat te krijgen. Vader en zoon Oortwijn uit Veendam, kenners van dit type motor, gaven adviezen. Jacob Schoonhoven; “We wisten niet wat ons te wachten stond. We zijn heel voorzichtig gestart met het demonteren, schoonmaken en terugplaatsen van verschillende onderdelen”. Koos Woudberg: “Een dieselmotor start op een mengsel van brandstof en luchtdruk. We kenden de kritische grens van de druk niet en ook niet de hoeveelheid brandstof”.
Een eerste startpoging, onder supervisie van de heren Oortwijn, leverde geen resultaat. Nadat weer enkele andere onderdelen een onderhoudsbeurt hadden gekregen, volgde een tweede poging. Wederom geen succes. Maar duidelijk werd wel dat twee kleppen en de klepgeleiders i.c. klephuizen niet goed meer waren. Een bedrijf in Waterhuizen kon deze onderdelen reviseren. Helaas lukte de daaropvolgende derde startpoging ook niet. Weer bleek de ervaring van vader en zoon Oortwijn van belang. Tijdens deze startpogingen kwamen ze nog twee defecten op het spoor. Deze defecten werden met assistentie van scheepsmachinist Jelle Bartelds aangepakt. Het toeval wilde dat Jan Bos, voorzitter van het Brons motorenmuseum, vlak bij de werf aan het werk was. Bos was bereid om even te komen assisteren bij de vierde poging en met succes. De motor kwam pruttelend en walmend tot leven en na enkele spannende minuten kwam de oude vertrouwde regelmatige cadans terug. Jacob, Koos en Jelle in koor; ”Een machtig mooi geluid, het klonk ons als muziek in de oren”.
Jaap Duit, voorzitter van de stichting Jatrie, heeft zeer veel waardering voor de inzet en aanpak van met name Jacob, Koos en Jelle. “Ze hebben geschiedenis geschreven. Door hun is een aloude scheepswet veranderd. Sinds deze week geldt de spreuk: viermaal is scheepsrecht”. De motor zal de komende tijd aan een duurproef onderworpen worden en de waterkoeling moet nog verder gereviseerd worden. De terugkeer naar Stadskanaal, op eigen kracht, is afhankelijk van deze test en de beschikbaarheid van een schipper die bevoegd is om de Jatrie te besturen. De afgelopen maanden zijn meer restauratiewerkzaamheden zo goed als voltooid. De nieuwe stuurhut is klaar en kan na terugkomst in Stadskanaal geplaatst worden. Een voormalige sportvloer uit de Kameleon in Musselkanaal wordt de nieuwe scheepsvloer. Deze is zo goed als klaar. Jan Mulder en Joop Zuidema hebben voor de Jatrie tijdens MusSailkanaal (30 juli t/m 2 augustus) een prominente ligplaats ingeruimd. Joop Zuidema; ” De kans is groot dat de steilsteven Jatrie gebouwd in 1930 tijdens deze reünie van de LBVHB een prominente rol gaat vervullen en dat is prachtig nieuws”.
Veenkoloniaal vrachtschip Jatrie te water
STADSKANAAL – Vandaag is het oude vrachtschip de Jatrie te water gelaten. De Jatrie, die de afgelopen jaren op het droge heeft gelegen wordt nu naar een werf in Groningen gesleept. Hier wordt de zogeheten ‘scheepshuid’ vervangen.
Het is de bedoeling om de Jatrie weer in oude luister te herstellen. Leerlingen van het Noorderpoort hebben in het kader van een werkleertraject de dek-luiken al vernieuwd. Ze zijn nu bezig met de bouw van een nieuwe stuurhut. Ook de oorspronkelijke Bronsmotor wordt gerepareerd.
De tewaterlating ging niet zonder slag of stoot, toen het schip in het water lag bleek de romp op verschillende plaatsen nog te lekken. Leerlingen van het Noorderpoort hebben de gaten provisorisch gedicht.
Pekelder roots
De Jatrie is een oud Veenkoloniaal binnenvaartschip, in 1930 gebouwd in Pekela. De laatste eigenaar en schipper was Harm Davids. Het was zijn laatste wens dat het schip een permanente plaats zou krijgen bij het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal.
Huiswaarts
De verwachting is dat de Jatrie in het voorjaar van 2015 als varend monument op eigen kracht terug kan varen naar Stadskanaal. Ruim op tijd om de feestelijkheden rond het 250 jarig bestaan van het Stadskanaal op te luisteren. [Bron: RTV Noord]
Jatrie tijdelijk naar Groningen
STADSKANAAL – Vrijdag 10 oktober a.s. , rondom het middaguur zal het vrachtschip Jatrie door transportbedrijf Mammoet teruggeplaatst worden in het Stadskanaal. Dit spektakelstuk vindt plaats aan de Oosterkade nabij de vestiging van de Wedeka, op dezelfde plek waar het schip jaren geleden uit het kanaal werd getild. Tijdens haar verblijf van ruim vijf jaar op het terrein van Schutte Metaal is het schip grondig schoongemaakt en aan de buiten- en bovenzijde van een nieuwe verflaag voorzien.Verschillende onderdelen van het schip zijn gerepareerd en is de luikenkap vervangen door leerlingen van het Noorderpoort. Momenteel wordt door dezelfde leerlingen gewerkt aan de bouw van een nieuwe stuurhut. Maar de grootste klus, het vervangen van de scheepshuid, zal dit najaar in Groningen bij scheepsrestauratiewerf Talsma worden uitgevoerd. Ook hier zullen leerlingen van het Noorderpoort de nodige werkervaring gaan opdoen.
Nadat het schip te water is gelaten zal het enkele dagen later naar Groningen worden gesleept. Daarvoor wordt het schip momenteel door vier leerlingen provisorisch dicht gemaakt. Dat is noodzakelijk omdat de scheepshuid na 85 jaar met name op de waterlijn in zeer slechte staat verkeerd. Voor de zekerheid zullen er een paar pompen aan boord zijn om te voorkomen dat het ruim teveel water zal maken. Nadat de scheepshuid is vervangen, zal de unieke 2 cilinder Bronsmotor gerepareerd worden. De verwachting en planning is dat het schip in het voorjaar van 2015 op eigen kracht weer terug kan varen naar Stadskanaal. Afgelopen week is het schip geschouwd door een speciale commissie van de Federatie van Oud Nederlandse Vaartuigen. De FONV zal voor het schip voorlopig de zgn. B-status afgeven.
Na voltooiing van de restauratie krijgt het schip de A-status, de hoogste status voor monumentale schepen. De Jatrie zal dan een van de weinige monumentale objecten zijn die de geschiedenis van scheepsbouw en scheepvaart in de Kanaalstreek levend zullen houden.
Vrachtschip Jatrie vaarklaar in jubileumjaar 2015
STADSKANAAL – Met een recente toezegging van een subsidie van de provincie Groningen is de stichting Jatrie er in geslaagd voldoende middelen bij elkaar te brengen om de restauratie van de Groninger Steilsteven een nieuwe fase in te laten gaan. Samen met bijdragen van het Prins Bernard Cultuurfonds, de NAM, het BSP fonds, de RABO bank, het Wildervank Fonds en lokale ondernemers kan het onderwaterschip nu vervangen worden. Het uit 1930 stammende vrachtschip krijgt vanaf volgend jaar nabij het Streekhistorisch Centrum een ligplaats in het kanaal, niet ver van zijn voormalige plek aan de Cereskade. In Stadskanaal ligt dan een varend monument uit de rijke historie op het gebied van de scheepsvaart en scheepsbouw in de Veenkoloniën.
Deze bijzondere restauratieklus gaat middels een stage dit najaar met leerlingen van het Noorderpoort uit Stadskanaal uitgevoerd worden op de werf van scheepsrestauratiebedrijf Jelle Talsma BV te Groningen. Daarvoor zal het vrachtschip begin oktober naar de stad worden gesleept. Transportbedrijf Mammoet zal de steilsteven binnenkort terugplaatsen in het kanaal nadat het provisorisch is gedicht. Enkele pompen aan boord moeten het schip drijvende houden tijdens de sleeptocht door de Groninger kanalen.
Aanvankelijk zou het schip, door gebrek aan voldoende middelen, een plek op het droge krijgen achter het Streekhistorisch Centrum: de eigenaresse van het schip. Vorig jaar besloot het stichtingsbestuur van koers te veranderen. Men is aan de slag gegaan met fondswerving om mogelijk te maken dat het vrachtschip weer te water zou kunnen. Met veel organisaties, fondsen, lokale ondernemers en overheden werd contact gelegd. Doorslaggevend voor de vele sponsoren bleek het plan om het schip in de vorm van een leerwerkproject te gaan restaureren. Leerlingen van het Noorderpoort in Stadskanaal hadden al een nieuwe luikenkap gemaakt en momenteel wordt er door hun gewerkt aan een replica van de oude stuurhut. Vrijwilligers zijn bezig om het bovenschip van een nieuwe verflaag te voorzien waarbij zoveel als mogelijk is het schip haar oorspronkelijke uiterlijk terug zal krijgen. Nadat het schip voorzien is van een nieuwe huid, zal het waarschijnlijk naar Appingedam worden gesleept. Vrijwilligers van het Brons Motoren Museum zullen samen met leerlingen de originele tweecilindermotor van 50 pk. , een zgn. Bakjesknapper, restaureren.
De planning is dat het schip in het voorjaar van 2015 op eigen kracht weer naar haar thuishaven te Stadskanaal kan varen. Het bestuur heeft een aanvrage ingediend om voor het schip de hoogste status van Varend Monument te verkrijgen. Eind september zal het schip door een speciale commissie worden geschouwd. Het kan dan onderdeel worden van de vloot van de Landelijke Vereniging Behoud Historische Bedrijfsvaartuigen. De LVBHB houdt haar jaarlijkse reünie eind juli 2015 in Musselkanaal. Naar verwachting zullen er ruim 125 authentieke vrachtschepen afmeren in het Stads-Musselkanaal. Volgens voorzitter Jaap Duit van de stichting Jatrie kan het vrachtschip volgend jaar wellicht een prominente rol vervullen tijdens de festiviteiten van de stichting 250-400.
Restauratie Jatrie vordert gestaag
STADSKANAAL – Het nieuwe stuurhuis van het vrachtschip Jatrie krijgt vorm. De Jatrie is een oud-Veenkoloniaal binnenvaartschip, dat het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal in 2008 door een schenking heeft gekregen. De laatste eigenaar, Harm Davids, had als wens dat het schip daar zou komen te liggen. Het schip was in zeer slechte staat van onderhoud. Stichting Jatrie is bezig om het schip in fases te restaureren.
Leerlingen van het Noorderpoort te Stadskanaal zijn, onder leiding van docent Harry van Greven, gestart met het maken van een replica van het originele stuurhuis. Het oude stuurhuis was geheel verrot. Jens Wind, oud-leerling van het Noorderpoort, heeft op basis van de sloopresten achttien digitale werktekeningen gemaakt.Van het geheel demontabele stuurhuis wordt in school een proefopstelling gemaakt. Na voltooiing van dit leerwerkproject zal volgend voorjaar het stuurhuis definitief op het schip worden geplaatst.
Inmiddels zijn ook, met inzet van leerlingen van het Noorderpoort, zestig dekluiken vervangen. Dankzij een financiele bijdrage van het projectenfonds van de Rabobank Zuid en oost Groningen is het benodigde materiaal ingekocht. Voor de verdere restauratie en inrichting van het schip is het stichtingsbestuur momenteel druk doende om financiele middelen te verzamelen voor het inhuren van een leerwerkmeester. Deze vakman moet leerlingen van het Noorderpoort ter plekke begeleiden bij de verschillende werkzaamheden.
Luister online
