Direct naar de inhoud.

‘We hebben vannacht 2,4 miljoen lichtjaren terug gekeken’

Aries van Calcar laat ons zien waar de sterrenregen het beste te zien is | Foto’s: Hielke Bosch/RTV1

REGIO – Liefhebbers van de astrologie konden vannacht hun hart ophalen tijdens de unieke sterrenregen. Het ging vannacht om de zogenoemde Perseïden, een jaarlijkse meteorenzwerm. Dit jaar was extra bijzonder omdat de omstandigheden, om de zwerm te zien, sinds 1997 niet zo gunstig waren. Dit kwam onder andere door de maan, die met haar weinige licht nauwelijks roet in het eten gooide. 

Ter Maarsch

Om de sterrenregen optimaal te kunnen zien, gingen wij naar een open veld bij Ter Maarsch, vlak buiten Stadskanaal. Amateur-sterrenkundige en voorzitter van de Groninger weer- en sterrenkunde, Aries van Calcar, kwam speciaal voor ons uit Het Hogeland om van alles uit te leggen over de Perseïden.

‘Dit is een goede plek om de sterrenregen te volgen’, zegt Aries als hij midden in de nacht bij het pikdonkere veld aankomt. ‘Het is belangrijk om niet teveel omgevingslicht te hebben van bijvoorbeeld gebouwen, straatlantaarns of auto’s.’

Kapitein

Van Calcar was jarenlang kapitein op de grote vaart. En daar heeft hij de mooiste sterrenhemelen gezien. ‘De lucht is op zee aanmerkelijk donkerder dan op de wal’, zo vertelt hij. ‘We deden dan de navigatieverlichting van de boot uit. Dan is het echt donker, donkerder kan bijna niet. En als je dan naar boven kijkt, zie je de melkweg, vallende sterren en nog veel meer. Prachtig, net een kist vol diamanten.’

Biertje

Rond middernacht was er nog weinig van de prachtige sterrenhemel te vernemen. Sluierbewolking gooide roet in het eten. ‘Dat trekt zo wel weg’, zegt Aries. Op zijn telefoon heeft hij allerlei apps om precies te kunnen weten waar we moeten kijken. ‘Het noordoosten’, de sterrenkundige uit het Hogeland wijst naar de verte. ‘Daar gaan we straks de meeste vallende sterren zien.’

Het wachten werd uiteindelijk toch beloont, de bewolking dreef weg en na een uurtje was er een prachtige sterrenhemel te zien met meerdere vallende sterren. Aries loopt naar zijn auto en pakt drie (alcoholvrije) biertjes en reikt ons er een aan. ‘Dit mag niet ontbreken bij een avondje sterren kijken’, lacht hij.

Komende dagen

Voor wie afgelopen nacht de vallende sterren niet heeft kunnen zien, is er goed nieuws. Komende nacht en morgen zullen de Perseïden ook nog te zien zijn. ‘Maar eigenlijk zijn er elke heldere nacht wel een aantal vallende sterren te zien’ zo vult Van Calcar aan. ‘Maar dan zul je flink wat meer geduld moeten hebben. Het zal ook niet zo mooi zijn als nu. Vannacht konden we tot voorbij het melkwegstelsel kijken. Dat zijn miljoenen lichtjaren.’

 

 

 

 

 

Datum 13 augustus 2021 Hielke Bosch

Vallende sterren goed te zien

Foto: Weeronline/ AFP

WEERONLINE – Liefhebbers van vallende sterren hebben weer wat om naar uit te kijken. Woensdag 22 april passeert de meteorenzwerm Lyriden namelijk de aarde. Op het hoogtepunt levert dat zo’n 10 tot 20 zichtbare meteoren op. Het bijzondere aan de Lyriden is dat ze soms als heldere vuurbollen door de lucht schieten en een rookachtig spoor achter kunnen laten. Het weer is uitstekend: waarschijnlijk is het helder en zijn de vallende sterren goed te zien.

Lyriden

Het hoogtepunt van de Lyriden vindt plaats in de nacht van dinsdag op woensdag 22 april. Om 4:00 uur ’s nachts zijn de meeste meteoren te zien en moet je naar het oosten tot zuidoosten kijken voor het beste zicht. De meteoren zijn vrij hoog aan de hemel te zien. Om de vallende sterren te zien hoef je niet op pad. Je kunt ze gewoon vanuit je eigen woonplaats bekijken. Zorg er wel voor dat je een donker plekje opzoekt.

(Bron: ingezonden/weeronline)

Datum 18 april 2020 Bert Jan Brinkman

Veel vallende sterren te zien

F – bron: Weeronline

GRONINGEN – Bij goed zicht zijn vannacht (14 december) veel vallende sterren (gruis) te zien. Het zijn de Geminiden. Op het hoogtepunt, rond 06.00 uur ’s ochtends, schieten zo’n tachtig tot honderd meteoren per uur langs de hemel. Wie de sterrenregen wil zien, moet richting het westen kijken.

Zendamateurs

De Geminiden heten zo omdat het lijkt of de meteoren afkomstig zijn uit het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini). Elk jaar in december komt de aarde door die stofwolk. Als zo’n deeltje in de dampkring verbrandt, zien wij dat als een lichtspoor aan de hemel. Radio- zendamateurs maken veelal verbindingen via dit lichtspoor. Een spoor wat geladen is (geïoniseerd). Hierdoor worden VHF radiosignalen weerkaatst en kunnen er duizenden kilometers overbrugt worden waar normaal maar slechts zichtcontact mogelijk is.

Op 4 januari is er weer een grote sterrenregen. Bovendien is dan ook de komeet 46P/Wirtanen te zien, als een vage ster. Die verbrand niet in de atmosfeer maar staat astronomisch ver van ons af en draait een baan om de zon.

Datum 14 december 2018 Bert Jan Brinkman

Veel vallende ‘sterren’ te zien

F/ bron: Weeronline

GRONINGEN – Vanaf nu neemt de kans om vallende sterren te zien fors toe. Het maximum van de jaarlijks in augustus terugkerende meteoroïdenzwerm Perseïden is te zien in de nacht van 12 op 13 augustus. Dan schieten onder ideale omstandigheden 100 meteoren per uur langs de sterrenhemel. Met het blote oog zijn hiervan ongeveer 40-60 per uur waar te nemen. Dit jaar zijn veel meer meteoren te zien dan vorig jaar. Vanwege nieuwe maan is het tijdens de pieknacht namelijk extra donker. Rond 3:30 uur in de pieknacht is het hoogste aantal Perseïdenmeteoren te zien. Op dat tijdstip moet naar het noordoosten worden gekeken.

Ook in de dagen voor en na het piekmoment zijn al veel meteoren te zien. Zo zijn de nachten voor het ongetraind oog al circa 5 vallende sterren per uur zichtbaar. Dit aantal loopt geleidelijk op tot de piek van 40-60 per uur in de nacht van 12 op 13 augustus. In gebieden die écht pikkedonker zijn kan een ervaren waarnemer ongeveer 100 meteoren per uur waarnemen.

Bron: Weeronline

Datum 6 augustus 2018 Bert Jan Brinkman

Vallende sterren maken radioverbindingen mogelijk

Meteoorscatter bij zendamateurs

STADSKANAAL – De kans op vallende sterren neemt de komende dagen weer toe. De komende nachten zullen meteoren vanuit richting sterrenbeeld  ‘Perseïden’ de dampkring binnendringen en met het blote oog (mits onbewolkt) waarneembare lichtsporen veroorzaken. In de nacht van zaterdag 12 augustus op zondag 13 augustus bereikt de vallende sterrenregen haar hoogtepunt met tientallen meteoren per uur. Leuk om te kijken maar ook leuk voor (radio)zendamateurs die via deze jaarlijkse meteorietenzwerm ‘experimentele’ radioverbindingen proberen te maken op de VHF band 144 MHz. (golflengte 2 meter)

Sport

De zendamateurs van de verenigingen VERON en VRZA noemen dit ‘meteorscatter‘. Ook enkele radioamateurs van de afdeling Kanaalstreek houden zich hiermee bezig. Een radioverbinding die normaal maar enkele honderden km reikt kan door het fenomeen meteoorscatter 1000 tot 2000 km overbruggen. Zendamateurs weerkaatsen hun signaal op het geïoniseerde spoor die een meteoorsteentje kort achterlaat op grote hoogte. Een radioverbinding kan tientallen seconden duren. Dit noemt men een ‘burst’. Een hele korte weerkaatsing van een seconde noemt met een ‘ping’. Met speciale apparatuur kunnen de zendamateurs de ontvangen boodschap ‘vertraagt’ afspelen en ontcijferen. Een ware sport dus voor de liefhebber van deze tak van het radio amateurisme want het is beslist geen eenvoudig werk.

Perseïden

De meteoren met een snelheid van zo’n 209.000 kilometer per uur zijn prima met het blote oog te zien. Zolang het maar niet bewolkt is en de maan voor overbelichting zorgt. Is het toch bewolkt? Ga dan de nachten erna naar buiten. Hoewel de piek van de Perseïden maar kort is zijn er ook nog wel enkele per uur te zien op zondag, maandag en dinsdagnacht.

Meer weten over een boeiende radiohobby? Kijk dan eens op de website van de VERON.

 

Datum 10 augustus 2017 Bert Jan Brinkman

Vallende sterren vannacht goed zichtbaar

F/ bron: Weeronline

WEERONLINE – Vannacht zijn de condities om vallende sterren te zien gunstig. Er dringen circa 23 meteoroïden per uur de dampkring binnen en daarbij verloopt het grootste deel van de nacht helder. Vooral in de kustprovincies is het soms even bewolkt, doordat een bui passeert. Wie naar buiten gaat om te kijken moet rekening houden met minima rond 15 graden in het westen en rond 12 in het binnenland.

Wie er afgelopen donderdag op vrijdag nog niet in geslaagd is om een vallende ster te spotten kan komende nacht een nieuwe poging doen. De opklaringen zijn deze nacht talrijker en breder, dus de kans om een vallende ster te zien is groter.

Desondanks blijft het een kwestie van geluk en geduld om precies op het juiste moment naar dat deel van de hemel te kijken waar een vallende ster te zien is. Het beste kijkmoment is komende nacht tussen 2 en 4 uur.

Lees alles op weeronline

Datum 30 juli 2017 Bert Jan Brinkman

Nacht van vrijdag op zaterdag beste kijkmoment vallende sterren

Meteoorscatter bij zendamateurs
Meteoorscatter bij zendamateurs

WEERONLINE – Komende tijd is er ’s nachts een verhoogde kans om vallende sterren te zien. Verschillende meteoren zwermen en losse meteoren dringen door tot in de dampkring. De verbranding van dit “ruimtepuin” veroorzaakt met het blote oog waarneembare lichtsporen. Vrijdag wordt een piek verwacht van 20 meteoren per uur. De nacht van vrijdag op zaterdag lijkt het meest geschikt om te kijken.

Tijdens de nacht van donderdag op vrijdag trekken naar verwachting veel buien en wolkenvelden over het land. Het is hopen op een sporadische opklaring. Een nacht later zijn de kansen om vallende sterren te zien beter. Er zijn dan namelijk geregeld opklaringen. Het beste kijkmoment is tussen 2 en 4 uur ’s nachts en je moet kijken naar de noordoostelijke hemel. Ook volgende week zijn er nog vallende sterren te zien, maar het aantal per uur neemt dan geleidelijk af.

In augustus meteorenregen door Perseïden
Richting 8 augustus neemt het aantal meteoren dat de atmosfeer binnendringt weer toe. Op 12 augustus kunnen we een heuse meteorenregen van de Perseïden verwachten met 72 meteoren per uur. De jaarlijkse meteorenzwerm van de Perseïden is de bekendste in Nederland, vanwege het hoge aantal vallende sterren en vanwege het feit dat veel mensen vakantie hebben.

De aarde kruist rond 12 augustus de baan van komeet Swift-Tuttle. Doordat de baan van de komeet gevuld is met stof en steentjes zullen deze deeltjes de atmosfeer binnendringen en verbranden. De aarde doet er meerdere dagen over om het gebied met gruis te doorkruisen en dus kan bij helder weer dagenlang genoten worden van vallende sterren.

Spoor van licht
Het lichtspoor van een meteoor wordt niet alleen veroorzaakt doordat de steen in brand vliegt. Het pad van de meteoor wordt door de hoge valsnelheid ook elektrisch geladen en bij het opheffen van het ladingsverschil komt straling (licht) vrij. Radiozendamateurs maken dankbaar gebruik van het feit dat de atmosfeer door de wrijving tijdelijk hoog geïoniseerd wordt. Hierdoor kunnen de radiohobbyisten  verbindingen op hoge (VHF) frequenties maken via een vallende ster.

Weeronline

Datum 25 juli 2016 Bert Jan Brinkman

Vallende sterren spotten vanuit je luie (zomer)stoel

Meteoor (foto: scientias.nl)
Meteoor (foto: scientias.nl)

ZEIST/ STADSKANAAL – De kans op vallende sterren neemt de komende dagen flink toe. Vannacht is het volgens de meteorologen van weeronline.nl vrijwel overal helder en kun je vanaf 01:30 uur omhoog kijken om een vallende ster te spotten. De komende nachten zullen steeds vaker meteoren vanuit richting sterrenbeeld  ‘Perseïden’ de dampkring binnendringen en met het blote oog waarneembare lichtsporen veroorzaken. In de nacht van woensdag op donderdag bereikt de vallende sterrenregen haar hoogtepunt met tientallen meteoren per uur. Leuk om te zien maar ook leuk voor radiozendamateurs die via deze jaarlijkse meteorietenzwerm ‘experimentele’ radioverbindingen proberen te maken op de VHF band 144 MHz. De radiozendamateurs van de verenigingen VERON en VRZA noemen dit ‘meteorscatter‘. Ook enkele radioamateurs van de afdeling Kanaalstreek houden zich hiermee bezig.

Meteoorscatter bij zendamateurs
Meteoorscatter bij zendamateurs

Het beste kijkmoment
Donderdagnacht (03:30u) ligt nog ver vooruit, maar op dit moment worden half bewolkte condities verwacht. Hou het weerbericht dus goed in de gaten. Wie zeker wil zijn een vallende ster te zien kan komende nacht zijn wekker zetten op 01:30u. De kans op opklaringen is dan groot en ook dan zijn de ‘Perseïden’ zichtbaar. Het aantal meteoren per uur is alleen een stuk kleiner, waardoor je misschien wat langer zult moeten wachten. De nacht van zondag op maandag is minder kansrijk. Er trekken dan vrij veel wolkenvelden over het land. Het beeld voor de nachten daarna is nog onduidelijk.

Jaarlijks fenomeen
Elk jaar kunnen we rond 12 augustus een meteorenregen verwachten. De aarde kruist dan de baan van komeet Swift-Tuttle. Doordat de baan van de komeet gevuld is met stof en steentjes zullen deze deeltjes de atmosfeer binnendringen en verbranden. Omdat de aarde er meerdere dagen over doet om het gebied met gruis te doorkruisen kunnen de meteoren meerdere dagen worden waargenomen. De eerste meteoren zijn zelfs een paar weken van te voren zichtbaar.

Spoor van licht
Het lichtspoor van een meteoor wordt niet alleen veroorzaakt doordat het brandende deeltje zeer snel beweegt. Het pad van de meteoor wordt door de hoge valsnelheid elektrisch geladen en bij het opheffen van het ladingsverschil komt straling (licht) vrij. De vallende sterren lijken hoog uit een punt in het noordoosten van de hemelkoepel te komen, uit het sterrenbeeld Perseus.

[Uitgebreid weerbericht Nederland via weeronline]

Datum 8 augustus 2015 Bert Jan Brinkman

Midden en noorden van het land ziet meteorietenregen

ChingaMeteoriteSTADSKANAAL – Komende nacht wordt een meteorietenregen verwacht en vooral in het midden en noordoosten van Nederland kan deze waargenomen worden. Wie daarvoor lang opblijft of juist zijn wekker zet om buiten te gaan kijken kan beter ook een deken pakken, want de temperatuur daalt naar een graad of 12.

Ondanks dat de meeste meteorieten morgenochtend verwacht worden neemt deze regen van steentjes en stofdelen vannacht al toe. Bij meteorologisch gunstige condities zijn de vallende sterren met het blote oog zichtbaar.

Zuiden minste zicht, midden en noord(oost)en beste omstandigheden

Vanavond kan vooral over het zuiden van het land nog een plaatselijke bui trekken, maar daarna klaart het vaker op en zijn er heldere perioden volgens de meteorlogen van weeronline.nl. Ook komende nacht hebben we met opklaringen te maken, maar met het toenemen van het aantal vallende sterren neemt vanuit het zuiden geleidelijk de bewolking toe. Hierdoor is de kans om dit natuurverschijnsel te zien in het midden en noord(oost)en van het land het grootst. De temperatuur daalt dan naar 11 of 12 graden.

Meteoren

Meteorieten zijn steentjes en stofdelen die de atmosfeer van de aarde binnendringen. Door de wrijving met de lucht ontstaat veel hitte en licht de meteoriet op. De meeste meteorieten verbranden voordat ze de grond raken. Zodra een steen het aardoppervlak bereikt spreekt men van een meteoor. Vorig jaar sloeg in het Russische Oeralgebergte een bijzonder grote meteoor in en veroorzaakte veel gewonden en materiële schade.

Datum 23 mei 2014 Bert Jan Brinkman

Komeet ison met blote oog te zien

isonMEDIA wetenschap – Vorig jaar hebben twee Russische astronomen ontdekt dat op 28 november 2013 vanaf de aarde met het blote oog een komeet te zien zal zijn. Volgens de astronomen zal deze de helderheid hebben als een heldere maan en daarmee de aardbol verlichten! Maar dat laatste is natuurlijk nog maar de vraag. De komeet heeft de naam ISON meegekregen. ISON staat voor “International Scientific Optical Network”. Komeet ISON is inmiddels flink in helderheid toegenomen en volgens diverse meldingen inmiddels al met het blote oog te zien. Maar hoe moet u kijken vanuit de Kanaalstreek regio?

De komeet ISON koerst af op de zon en zal volgende week op 28 november het dichtst bij onze ster in de buurt komen. Dat betekent dat de komeet goed vanaf de aarde zichtbaar zal zijn. Natuurlijk moeten dan de wolkenvelden plaatsmaken voor een heldere nacht. Maar ervan uitgaande dat dat gaat gebeuren, zou u de komeet later deze week dus moeten kunnen spotten. Maar wanneer? Het beste moment is ‘s ochtends vroeg, zo schrijft Arie Nouwen op Astroblogs.nl. U ziet de komeet, mits helder weer, dan laag in het oosten, in het sterrenbeeld Maagd, boven de ster Spica. Het is nog even turen, zeker met het blote oog. Maar met behulp van een verrekijker zou het toch zeker moeten lukken, zo staat geschreven op de website Scientias.

Bron: Wie niet zo thuis is in al deze materie: Alle links, foto’s, achtergrond informatie en nog veel meer kun je dus volgen via de wetenschapswebsite: Scientias.

Datum 21 november 2013 Bert Jan Brinkman


-advertenties-

NIJM Webdesign Stadskanaal