VALTHE – Valthe wordt ook wel de ‘archeologische parel van Drenthe’ genoemd. Maar waar heeft het dorp deze, toch wel prestigieus te noemen, titel aan verdiend? Deze vraag werd ingestuurd naar Zoek het uit! van RTV. Drenthe. Onze Drentse collega’s sprongen dan ook op fietse, met wandelschoenen aan, om het dorp eens te verkennen. Want waarom wordt Valthe zo genoemd en geroemd?
Anita Mensing-Westerink, van Plaatselijk Belang Valthe, weet alles over haar dorp en kan onze vragen beantwoorden. ‘Valthe is een dorp met veel archeologische en historische bijzonderheden die behoren tot verschillende tijdperken in de geschiedenis. Theo Spek, hoogleraar van de Rijksuniversiteit Groningen is zelfs afgestudeerd op het project Valthe, en heeft een presentatie gegeven over de verschillende archeologische vindplaatsen in Valthe.’
Hunebedden
Om te beginnen heeft Valthe hunebedden. Niet één, niet twee, nee, maar liefst vier stuks, verspreid over Valthe. ‘De Valther Tweeling, D36 en D37, is de meest bijzondere vanwege het feit dat er twee direct naast elkaar liggen. Hier zijn verschillende keren opgravingen gedaan. Tegenover deze hunebedden ligt het Valtherveen, een smeltwaterdal uit de IJstijd.’
‘Daarnaast vind je hier in de buurt de Weerdingerzandweg, een van de weinige keienpaden die nog origineel is. Ook vind je meerdere grafheuvels in de omgeving van Valthe waar Eppisch Bargie de bekendste is’, somt Mensing-Westerink op.
Boerderijen
In oud-Valthe, dat is de omgeving Schoolstraat-Kampweg-Schaapskuilweg-Hoofdstraat, staan oude Saksische boerderijen met eiken en kastanjebomen die de straat flankeren.
Mensing-Westerink: ‘Ook de tuinen zijn, door een project vanuit Plaatselijk Belang Valthe, aangepast aan de oude situatie. Dit laat een prachtig beeld zien van hoe Valthe er vroeger uit zag. Theo Spek heeft tijdens zijn onderzoek stukken gevonden waarin te vinden was dat er in Valthe vijf pachtboerderijen hebben gestaan die eigendom waren van de bisschop van Utrecht.’
Schaapskuil en bijzondere diersoorten
Wat vroeger de Schaapskuil was, is nu de schaatsbaan. Het is een van de weinige plekken in Nederland waar de knoflookpad en de kamsalamander gevonden kunnen worden en de plek is van historische waarde.
‘Bij de Schaapskuil werden vroeger de schapen gewassen’, legt Mensing-Westerink uit. ‘Dit is een van de weinige plekken die nog origineel is gebleven. Men kwam vroeger speciaal naar Valthe hiervoor.’
Onderduikershol
Ook het Onderduikershol uit de Tweede Wereldoorlog in het Valtherbos is een van de dingen die Valthe bijzonder maakt. Op deze plek hebben in totaal zestien joden ondergedoken gezeten, die met hulp van buitenaf de oorlog hebben overleefd.
Het hol is vorig jaar gerestaureerd. Maar er is ook nog een tweede onderduikershol, een paar honderd meter verderop. Dat hol werd lange tijd geheimgehouden, maar is nu voor iedereen toegankelijk.
Veenbrug en Valtherschans
In Valthe heeft vroeger een veenbrug gelegen. Deze is in 1818 ontdekt. ‘De veenweg bestaat uit planken en stammetjes en loopt tussen Ter Apel en Valthe. Het zou destijds de Hondsrug met Westerwolde hebben verbonden’, weet Mensing-Westerink.
De Valtherschans is op archeologisch gebied wel het paradepaardje van Valthe. ‘De verdedigingsschans uit de tijd van Bommen Berend is een bijzondere plek die wij als Valthe koesteren. Momenteel zijn wij als Plaatselijk Belang Valthe druk bezig met het verzamelen van geld om de Valtherschans weer zichtbaar te maken in het landschap.’
‘Al deze dingen tezamen uit zoveel verschillende tijdperken uit de geschiedenis, maken van Valthe de Archeologische Parel van Drenthe’, besluit Anita Mensing-Westerink.
Om het nog even op te sommen: Valthe heeft dus vier hunebedden, verschillende grafheuvels, een smeltwaterdal, een nog origineel keienpad, oude Saksische boerderijen, een schaapskuil, twee bijzondere diersoorten, een onderduikershol, of eigenlijk twee, een veenbrug én de Valtherschans. En dat allemaal in een dorp met rond de 1.220 inwoners.
Dit is een artikel van Greetje Schouten en RTV Drenthe. RTV1 en RTV Drenthe werken de komende tijd nauw samen om meer lokaal nieuws te brengen.
Luister online
