GPS-trackers onder auto’s, observatieteams, afgetapte telefoongesprekken en verborgen microfoons in de McDonald’s. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft heel wat uit de kast gehaald om bewijs te verzamelen tegen verdachten Jan H. en Jan Nieboer.

Hoe kwamen ze eigenlijk bij deze twee mannen uit?

Jan H. en Jan Nieboer stonden deze week voor de rechter omdat ze verdacht worden van het versturen van dreigbrieven en het dreigen met asbestdumpingen. Beiden zeggen onschuldig te zijn. Wel worden ze door anderen geïnformeerd over de dreigbrieven. ‘Ik heb dat op een domme, opschepperige manier aan Jan Nieboer geventileerd’, zei Jan H. tijdens de rechtszaak.

‘Interessante personen’

Officier van justitie Diana Roggen gaf deze week in de rechtszaal een inkijkje in het politieonderzoek met de naam ‘Berkenmuis’. Twintig rechercheurs met ondersteuning van nog eens zeventig agenten werkten aan dat onderzoek. Het doel: de dader of daders pakken die verantwoordelijk zijn voor asbestdumpingen en bedreigingen.

Het OM heeft dit ‘stevige, grote team’, zoals de politie het destijds betitelde, geformeerd omdat de acties tegen de komst van windmolens escaleerden. De officier schetst in de rechtszaal een beeld hoe de publieke acties in 2013 begonnen: ‘Een geluidsinstallatie bij het zwembad in Meeden’. Dat ging uiteindelijk in 2018 over in ‘het dumpen van asbest op openbare plekken’.

Al snel levert het onderzoek ‘een aantal interessante personen’ op, legt Roggen uit. ‘waaronder Nieboer’. Al bij de start van het onderzoek zijn de pijlen op hem gericht. Reden? Zijn uitspraken in de media eind 2018. Hij zegt dat actievoerders het explosief Semtex en handgranaten hebben aangeschaft.

‘Saillant detail’

Het OM zet vol in op de voorman van Platform Storm: ‘Het lijkt erop dat Nieboer mogelijk meer informatie heeft over mensen die acties willen uitvoeren’. Er is een baken onder de auto van Nieboer geplaatst en zijn telefoongesprekken worden opgenomen. Daaruit blijkt dat Nieboer veel contact heeft met Jan H., die op dat moment nog niet in het vizier van de rechercheurs is. De mannen spreken telefonisch af om elkaar te ontmoeten op 28 februari 2019. Waar ze afspreken? Dat weet het onderzoeksteam niet. Het wordt niet besproken over de telefoon. Zelfs niet een concrete tijd.

Het enige wat het onderzoeksteam kan doen is afwachten. Dat doen ze ook. ‘Het observatieteam heeft geprobeerd die dag zicht te krijgen op de ontmoetingsplek, maar dat is niet gelukt’, concludeert Roggen. Saillant detail: de telefoon van Nieboer was uitgeschakeld tijdens de ontmoeting. Volgens het OM is het aannemelijk dat het niet de eerste keer is dat de twee op deze manier afspreken. De gedachte hierachter: ‘Er werd via de telefoon geen concrete tijd en plaats afgesproken’.

Telefoon uit is ‘niet gek’

Een paar dagen later spreken Nieboer en H. opnieuw telefonisch af ‘zonder een plaats en tijd te noemen’. In dat telefoongesprek wordt gesproken over windmolens. Het onderzoeksteam vindt dat verdacht en besluit ook Jan H. onder de loep te nemen. Al zijn telefoonverkeer wordt vanaf dat moment getapt. Opnieuw een saillant detail: ook zijn telefoon gaat uit wanneer de twee met elkaar afspreken.

De twee lijken niet gevolgd of gestoord te willen worden door de telefoon uit te schakelen. Op zitting zegt Nieboer dat dit niet heel gek is. Het gebeurde volgens hem ook altijd bij vergaderingen van actiegroep Platform Storm. Hij had zelfs een speciaal hoesje waarmee zijn telefoon ‘uit de lucht was’. Toch komt het rechercheteam achter de locatie waar ze regelmatig, vaak op donderdag, afspreken: McDonald’s in Stadskanaal. De afspraakjes zijn vroeg in de ochtend rond een uur of zeven.

Afluisterapparatuur

Het onderzoeksteam wil weten waar de twee het in de vroege ochtend over hebben. Ze besluiten stiekem afluisterapparatuur in het restaurant te plaatsen ‘om mee te krijgen wat er tijdens die kennelijk heimelijke, vroege ontmoetingen wordt besproken’, legt de officier uit. Zonder daar weet van te hebben, spreken beide Jannen weer bij hetzelfde restaurant af op 28 maart 2019. De microfoons zijn al geïnstalleerd en goed verstopt. Het is de eerste opname die van de verdachten wordt gemaakt.

Een dag voor deze ontmoeting is er veel ophef over de acties tegen de komst van windmolens. Bouwbedrijf Avitec geeft aan te stoppen met windmolenprojecten, omdat ze een dreigbrief hebben ontvangen. De politie maakt openbaar dat een groot team bezig is met een onderzoek naar de bedreigingen.

In het eerste opgenomen gesprek zijn windmolens een belangrijk onderwerp van gesprek, volgens het OM. ‘Er wordt gesproken over de beelden van een fietser bij de asbestdump in Delfzijl. Jan H. spreekt over de Tweede Wereldoorlog en het verzet’, vertelt de Officier van Justitie. Ook zou er gesproken zijn over een werknemer van Avitec.

Voldoende bewijs om de twee als verdachte aan te merken? Nee, weet ook het Openbaar Ministerie.

‘We gaan ze aanpakken, tuig’

Het onderzoeksteam wacht. Precies een week later, namelijk op donderdag 4 april 2019, spreken beide mannen opnieuw af: ‘Een ontmoeting die een doorbraak in het onderzoek oplevert’, zegt officier van justitie; Roggen.

In alle vroegte gaan H. en Nieboer die donderdagochtend weer naar de McDonald’s. Niet wetende dat er opnieuw wordt meegeluisterd. Volgens het OM zegt H. dat een ‘plaatselijk aannemertje, dat aan het graven is, een brief in de bus heeft gekregen’. Jan Nieboer zou daarop gezegd hebben: ‘Dat is een geweldige samenwerking op deze manier’. H. zegt: ‘We gaan ze aanpakken, tuig.’ ‘Ja, honden’, reageert Nieboer.

Dreigbrief en wapens

Volgens Roggen spreken de twee hier over een dreigbrief die twee dagen daarvoor op de post is gedaan. Een dag voor de ontmoeting tussen Jan H. en Jan Nieboer is die brief geopend door de ontvanger, maar hij heeft er alleen over gesproken met zijn vrouw en de politie. Nieboer en H. lijken te beschikken over daderinformatie. Het Openbaar Ministerie (OM) besluit beide mannen na dit gesprek aan te merken als verdachte.

De twee worden nog een aantal weken gevolgd en afgeluisterd. In die afgeluisterde gesprekken wordt volgens het OM gesproken over andere bedrijven, asbest, een drukker en zelfs over de aanschaf van wapens.

Aanhouding

Het OM besluit in te grijpen: op 19 juni 2019 worden Jan H. en Jan Nieboer aangehouden. Woningen en bedrijfspanden worden doorzocht. Ook medeverdachte Johnny R. met een printshop wordt opgepakt en zijn bedrijf wordt doorzocht.

Het OM eist vijftien maanden cel waarvan vijf maanden voorwaardelijk. Beide Jannen ontkennen de dreigbrieven te hebben geschreven en verstuurd. Wat de rechter er van vindt? Dat weten we op 16 april, wanneer er uitspraak wordt gedaan.

Waarom schrijven we Jan Nieboer en Jan H.?
In de artikelen over de windmolenverdachten noemen we de ene verdachte bij de volledige naam en de andere niet. Dat roept wellicht vragen op. Verdachte Jan Nieboer wordt wel met zijn volledige naam genoemd, omdat Nieboer de voorman was van actiegroep Platform Storm. In die rol trad hij geregeld op in de media. Medeverdachte Jan H. was in het verleden actief als woordvoerder van actiegroep Storm Meeden, maar dat was hij al geruime tijd niet meer. Jan H. heeft tijdens de rechtszaak aangegeven dat hij het niet nodig vindt dat zijn gezicht op beeldmateriaal geblurd wordt.

Bron: RTV Noord