STADSKANAAL – Voormalig LTO-voorman en CDA-veteraan Aike Maarsingh (77) wil nog weinig weten van een rustige oude dag. Onlangs accepteerde hij het fractievoorzitterschap van het CDA in Stadskanaal. Middenin een roerige tijd waarin de gemeente kampt met begrotingstekorten en het CDA bij de landelijke verkiezingen fors inleverde.

Hij is inmiddels al overgrootopa. Maarsingh heeft zes kleinkinderen en twee achterkleinkinderen. Toch zei de voormalig landbouwvoorman ‘ja’ toen ze hem vroegen als fractievoorzitter van het CDA in Stadskanaal. ‘Terwijl de houdbaarheidsdatum bijna verstreken is’, grapt Maarsingh.

Mij is altijd geleerd: niet weglopen voor werk en je verantwoordelijkheid nemen (Aike Maarsingh)

Boer en bestuurder

In december vorig jaar legde zijn voorganger Klaas Remmers het fractievoorzitterschap neer. Door de coronapandemie kon hij zijn werk in de zorg niet meer combineren met het raadswerk. Eind 2018 hield Marianne Berndt het voor gezien wegens ‘persoonlijke omstandigheden’. Maarsingh was politiek al aan het afbouwen; toch heeft hij niet getwijfeld. ‘Mij is altijd geleerd: niet weglopen voor werk en je verantwoordelijkheid nemen.’

‘Als je iets kunt doen dan is dat een voorrecht, daar moet je van genieten. Maar als je dan ook nog iets mag doen, dat is eigenlijk een nog groter voorrecht.’ We zitten bij Maarsingh in de woonkamer, zijn vrouw Adrie brengt koffie en koek. ‘We doen het altijd gewoon in een mok hoor, is dat goed?’, vraagt ze. Hier op de boerderij aan de Oosterstraat in Stadskanaal heeft Maarsingh altijd zijn akkerbouwbedrijf gerund, zestig hectare met aardappelen, suikerbieten en granen. Hij is de derde generatie die op deze plek boert.

Het liefst dicht bij huis

De lijst met bestuurlijke functies op zijn cv is lang, bijna allemaal landbouw gerelateerd. Tussen 1994 en 2007 was hij voorzitter van de vakgroep akkerbouw van LTO-Nederland, dé ondernemersorganisatie voor boeren en tuinders. Het bracht hem tot ver in Den Haag en Brussel. Van het CDA is hij al lid sinds de oprichting in 1980. ‘Mijn geloof gaat mij boven alles, maar je leeft wel in een samenleving en je moet het samen doen’, verklaart hij zijn keuze voor de partij. ‘Een christelijke partij, niet te links en niet te rechts.’

Van het bestuurlijke werk heeft hij altijd genoten, dat loslaten lukt slecht. ‘Het is niet goed voor hem als hij niks meer doet’, zegt Adrie. ‘Dan kan hij zijn energie niet kwijt.’ Op reis dan misschien? Maar Maarsingh heeft naar eigen zeggen genoeg van de wereld gezien tijdens dienstreizen. Hij is graag thuis; dat was al zo toen hij voor de LTO veel van huis moest. Als het even ging, maakte hij ’s avonds de terugreis naar Stadskanaal.

Er is een andere, verdrietige reden dat ze liever dicht bij huis blijven. In 2018 overleed hun oudste dochter Margriet aan kanker. ‘Als je een kind verliest, dan moet je daar elke dag aan denken’, zegt Maarsingh, terwijl hij wijst op de foto’s van zijn dochter. Haar twee kinderen zijn al volwassen, maar toch voelt het niet goed om ver van hen vandaan te gaan. De band met de kleinkinderen is sterk. Maarsingh heeft hen gezegd: ‘Wij zijn dan wel een oude uitgave, maar denk maar dat wij nu jullie vader en moeder zijn.’ Hij prijst zich gelukkig dat hun andere dochter Elisabeth ook in Stadskanaal woont.

Er is nog voor decennia aardgas, ook op plekken waar het niet scheurt (Aike Maarsing)

‘Er is geen klimaatcrisis’

Met zijn 77 lentes zou je Maarsingh de Joe Biden van Stadskanaal kunnen noemen. Maar waar Biden klimaatverandering ziet als ‘het grootste probleem waarmee de mensheid wordt geconfronteerd’, wordt Maarsingh ‘moe van het klimaatgedram’. Een klimaatcrisis is er volgens hem niet. Hij ziet ook wel dat het warmer wordt, de buien soms heviger zijn en de droogte langer duurt. Maar klimaatverandering is er altijd geweest en ‘we zitten in Nederland nog altijd in het beste klimaat ter wereld’.

Natuurlijk is investeren in duurzame energie goed; zelf heeft hij ook zonnepanelen op het dak van zijn schuur. Maar volgens Maarsingh willen we te snel en maken we afspraken zonder te weten waar we over praten. ‘We moeten aan de gang met warmtenetten en weet ik wat, terwijl in Duitsland iedere dag een dorp met subsidie wordt aangesloten op aardgas. Dat is toch de grootste onzin die er is.’ Het afsluiten van Nederland van het aardgas met zo’n grote snelheid is volgens hem onzin. ‘Er is nog voor decennia aardgas, ook op plekken waar het niet scheurt.’

Als iemand geen vlees wil eten prima, maar van mijn stukje vlees blijven ze af (Aike Maarsingh)

‘Gewoon fatsoenlijk leven’

Maarsingh gelooft ook niet in het stikstofprobleem, laat staan dat boeren er verantwoordelijk voor zijn. ‘Mensen denken dat de wereld vergaat als we niet radicaal ingrijpen, maar dat is onzin.’ Hij houdt niet van het woord ‘crisis’: daaruit spreekt voor hem te veel doem. ‘Gewoon fatsoenlijk leven’, daarmee kom je volgens hem al een heel eind. Niet onnodig in een vliegtuig stappen, netjes je afval scheiden.

Wat niet betekent dat er niets hoeft te veranderen. Als boer moet je volgens Maarsingh altijd de drang hebben om te verbeteren en nieuwe technieken optimaal benutten. Maar met acht koeien en twintig hectare grond, zoals zijn vader had, kun je de kost niet meer verdienen. Boeren moeten wel groter en efficiënter worden. Maar als je blijft innoveren, is inkrimpen volgens hem niet nodig. Maarsingh: ‘De boeren vragen zich af waar ze het voor doen. Als we stikstofnormen hebben die zeven keer strenger zijn dan in Duitsland’. Dat Nederland de tweede agrarische exporteur wereldwijd is, daar hecht de politiek volgens Maarsingh te weinig waarde aan. Terwijl het geld wel verdiend moet worden voor je het uit kunt geven; ‘onze welvaart hebben we te danken aan onze productie en met name de export.’

‘Dat klimaatgedram, dat worden de mensen zat, ik ook trouwens. Neem een taks op vlees en suiker, zoals de Partij van de Dieren voorstelt. Het moet niet gekker worden in deze wereld. Vroeger kreeg de vader de helft van het stukje vlees, de andere helft werd verdeeld onder moeder en kinderen. Als iemand geen vlees wil eten prima, maar van mijn stukje vlees blijven ze af.’

‘Het CDA is niet de baas in Den Haag’

Het CDA heeft volgens Maarsingh geen vuist kunnen maken als het gaat om regelgeving voor de landbouw. Dat verklaart de afnemende steun voor de partij onder boeren. ‘Niet de politiek of het CDA, maar de milieuorganisaties lijken de baas in Den Haag te zijn.’

Probleem is volgens Maarsingh dat Nederland ‘het braafste jongetje van de klas’ wil zijn. Brussel geeft richtlijnen, maar lidstaten werken die zelf verder uit. Daarin wil Nederland, onder invloed van het klimaatgedram, altijd meer doen dan de rest. Niks geen dwangbuis van Europa, Nederland legt zichzelf de strakkere normen op.

Neem het onder water zetten van de Hedwigepolder: ‘de beste landbouwgrond die we hebben, maar we hebben er zelf voor getekend’. Om te zorgen dat grotere schepen de haven van Antwerpen konden bereiken, moest de Westerschelde worden uitgediept. Door die uitdieping ging natuur verloren en dus werd besloten de Hedwigepolder terug te geven aan de natuur. Maarsingh: ‘Ik had tegen Antwerpen gezegd: Graaf zelf maar een kanaal naar de Noordzee. Kom even.’

Ik had tegen Antwerpen gezegd: Graaf zelf maar een kanaal naar de Noordzee. Kom even (Aike Maarsingh)

Orde en regel

Maarsingh wordt geboren in mei 1943. Zijn vroegste herinnering ligt vlak voor het einde van de oorlogsjaren. ‘Ik weet nog als de dag van gisteren dat er geschoten werd. Mijn moeder riep: we moeten hier weg.’ Het gezin verschanst zich in de kelder, niet veel later treft een granaat de woonkamer waar ze vlak daarvoor nog hadden gezeten. Een paar dagen later wordt Stadskanaal bevrijd.

Aike wordt opgevoed met orde en regel: ‘Overdag werken en vooral niet zeuren, maar wel altijd om zes uur ’s avonds aan tafel’. Daarnaast je inzetten voor kerk en samenleving. Zo stuurden zijn ouders hem iedere week met een doos eieren naar een kinderloos echtpaar uit het dorp. ‘Dan moest ik daar een sigaar roken en een borreltje drinken. Zelf vond ik dat ik er ook wel om de veertien dagen heen kon, maar daar wilden mijn ouders niks van weten.’ Iets betekenen voor je naasten, het is er met de paplepel ingegoten.

‘Mijn vader was nogal opvliegend. Dat heb ik in militaire dienst afgeleerd’, vertelt Maarsingh. Drie jaren zat hij bij de marine, jaren die hem hebben gevormd. Daar heeft hij geleerd dat je niet altijd je zin krijgt, al heb je gelijk. ‘Daar moet je mee leren omgaan, want je moet wel samen verder.’ Maarsingh is voorstander van militaire dienstplicht of maatschappelijke diensttijd. ‘Dan zit je met je benen bij een ander onder de tafel, daar leer je zo veel van.’ Jeugdzorg kampt met grote problemen, ook in Stadskanaal. Een oplossing ligt volgens Maarsingh in de vorming van jongeren.

Zelfs als we alle voorzieningen in de gemeente wegbezuinigen, krijgen we de begroting niet rond (Aike Maarsingh)

‘Je kunt er niet tegenop bezuinigen’

Stadskanaal, in 2013 nog de financieel gezondste gemeente van Groningen, worstelt met een groot begrotingstekort. Het geld is op, net als in andere gemeentes in Nederland. De problemen zijn ontstaan toen de landelijke overheid vijf jaar geleden de jeugdzorg, ouderenzorg en de zorg voor mensen met een beperking over de schutting van de gemeenten gooide. De kosten hiervoor, zo’n 65 procent van de totale begroting van Stadskanaal, lopen ieder jaar op. Maarsingh: ‘Zelfs als we alle voorzieningen in de gemeente wegbezuinigen, krijgen we de begroting niet rond.’ De ozb is de laatste jaren al flink verhoogd, de bibliotheek of het zwembad sluiten is voor hem onbespreekbaar. Bovendien lost het niks op: ‘een jaar later heb je hetzelfde probleem’.

Wedeka, de sociale werkvoorziening, is ook een belangrijke oorzaak van tekorten. Sinds de invoering van de Participatiewet in 2015 kort het Rijk op de loonkosten van de werknemers van die voorziening.

Voor de zeshonderd inwoners van de gemeente die bij Wedeka werkzaam zijn, legt Stadskanaal per persoon inmiddels jaarlijks vijfduizend euro bij. Maarsingh is stellig; de sociale werkvoorziening is belangrijk en moet blijven. ‘Die mensen verdienen een plek in onze samenleving, ze horen bij Stadskanaal.’

Zelf aan het roer blijven staan

Zonder extra bijdrage van de overheid redt Stadskanaal het niet. Verder korten op voorzieningen weigert de gemeente. Maarsingh: ‘Wij hebben gezegd: als het Rijk niet over de brug komt, dan stoppen wij ermee’. Unaniem besloot de gemeenteraad eind vorig jaar een niet-sluitende begroting in te leveren bij de provincie, waardoor Stadskanaal onder toezicht kwam te staan. Voor grote en nieuwe uitgaven hebben ze nu toestemming nodig van Gedeputeerde Staten. Wat niet betekent dat ze met de handen in de zakken zitten. De gemeente werkt aan een herstelplan, iets wat oppositie en coalitie volgens Maarsingh samen moeten doen. Juist in moeilijke tijden ben je volgens hem op elkaar aangewezen. ‘We hoeven het niet altijd eens te zijn, maar als wij er samen niet uitkomen, zal het Rijk zeggen hoe het in Stadskanaal gaat. Ik wil dat wij zelf aan het roer blijven staan.’

Alle ministers hebben bij ons aan tafel meegegeten (Aike Maarsingh)

Doe maar een beetje gewoon

Het werk als fractievoorzitter doet Maarsingh met veel plezier. ‘Ik weet uit ervaring dat de politiek de baas is in dit land. Ik heb echt het gevoel dat ik iets kan betekenen in Stadskanaal. Het gaat erom dat je de kans krijgt om je verhaal te doen, dat je kunt zeggen wat je denkt. Alle ministers hebben bij ons aan tafel meegegeten. In Den Haag zeiden ze vervolgens tegen elkaar: Wat zal Aike er van zeggen? Gewoon blijven, daar ligt de kracht. Burger zijn met je medeburgers.’

Maarsingh wil graag fractievoorzitter blijven tot de volgende gemeenteraadsverkiezingen. Het is zijn laatste termijn. ‘Je moet wel je plek weten en er een keer mee stoppen.’