Glaswerk uit de Kanaalstreek in Pop-up Museum

STADSKANAAL – Zaterdag 4 mei opende om 13 uur aan de ‘Kanaalster’ Hoofdstraat 28 in het winkelpand Lutz glasverzamelaar Henk Brans een Pop-up Museum. Hier kun je kijken naar glaswerk dat in Nieuw Buinen geproduceerd werd bij de fabriek van Thöne-Bakker aan het Noorderdiep (1838-1937), van Meursing aan het Zuiderdiep (1845-1967) en van Nanninga aan het Dwarsdiep (1960-1980). Ook de Musselkanaalster glasfabriek Sterglas van Wilbrink (1950-1975) is goed in de collectie Brans vertegenwoordigd.

Openingstijden

Het Pop-up Museum is voorlopig elke woensdagmiddag geopend van 13 tot 17 uur. Op afspraak is ook bezoek mogelijk.

Henk Brans

‘Nei Buuner’ Henk Brans, zelf een telg uit een Nieuw Buiner glasmakersfamilie, verzamelt al zo’n kleine 60 jaar flessen en flesjes. Zijn eerste glaswerk berustte op een eigen bodemvondst. In de afgelopen tien jaar groeide zijn verzameling sterk. In kringloopwinkels, op straatmarkten kocht hij glaswerk aan dat al decennia lang op zolders en in kelders van inwoners van de Kanaalstreek lag. Flessen die om hun vorm, maar ook door emotionele herinneringen aan familieleden die in de lokale glasindustrie werkten, gekoesterd werden. Toen hij vanaf 2011 in zomerexposities in het Keramisch Museum Goedewaagen zijn verzameling ging presenteren, deden ook steeds meer plaatsgenoten hem schenkingen.

Alle nieuwe aanwinsten werden zorgzaam gefotografeerd en beschreven. Op een eigen website www.glaswerknieuwbuinen.nl werd de rap groeiende collectie gedocumenteerd. Van zaterdag 6 juli tot en met 30 september 2019 brengt Henk Brans in het Keramisch Museum Goedewaagen een tentoonstellingsoverzicht gewijd aan de glasfabriek Thöne-Bakker.

De glasindustrie en met name de flessenproductie van de Kanaalstreek begon in 1838 dankzij de inbreng van Duitse vakkrachten. Getuige de verkoopkantoren van Thöne-Bakker elders in Nederland genoot glaswerk uit Nieuw Buinen al voor 1900 een grote bekendheid. Heel veel toenmalige, grote industrieën kochten in Nieuw Buinen de meest uiteenlopende soorten flesverpakkingen in, of het nu Maggi, Boldoot, Eau de Cologne, Haarlemmer Olie of Talens betrof om maar een paar voorbeelden te noemen.

Scholten

De fabriek van Bakker was ook vertegenwoordigd op grote exposities, in Noord-Nederland bijvoorbeeld op de door aardappelmeelfabrikant Scholten georganiseerde ‘halve wereldtentoonstelling’ van 1903 in de stad Groningen. Dat die glasindustrie zo’n geweldige bloei doormaakte, had alles van doen met de hoogwaardige kwaliteit van de turfbouw in juist Nieuw Buinen.

Goedewaagen

Een Goudse keramiekfabrikant als Goedewaagen kwam daardoor al voor 1900 naar Nieuw Buinen om turf in te kopen. Ook de fabriek van Meursing en de glashandel van Heinz aan het Dwarsdiep in Nieuw Buinen bezorgden het Drentse glasmakersdorp landelijke faam. Toen Voorheen Meursing in opdracht van de Verenigde Glasfabrieken zich meer en meer tot massa-industrie ontwikkelde, bleken de kleinere glasfabrieken van Wilbrink en Nanninga met kunstglaswerk een nieuwe markt te kunnen openen.

(ingezonden)

Nieuw-Buinen in beeld in Streekhistorisch Centrum

Klapbrug Dwarsdiep. De fabriekswoningen van de Glasfabriek op het Aailand in Nieuw-Buinen vormden lange tijd een karakteristieke aanblik van het dorp. (Collectie SHC)

STADSKANAAL – Op zondagmiddag 4 maart vertoont Bert Roossien beelden van Nieuw-Buinen van vroeger in het Streekhistorisch Centrum te Stadskanaal.

Natuurlijk zullen er beelden te zien zijn van de glasindustrie die jarenlang het beeld van het dorp hebben bepaald. Gedurende de negentiende eeuw waren de Nieuw-Buiner glasfabrieken de enige vorm van grootschalige industrie in heel de provincie Drenthe.

Al in 1838 begon men hier met de productie van verpakkingsglas. De overvloedige aanwezigheid van turf voor de glasovens in deze nog jonge veenkolonie was een belangrijke vestigingsfactor. Met de afbraak van de laatste glasoven kwam in het voorjaar van 1967 een einde aan de glasfabricage in het dorp.

Naast de glasfabricage vormde de landbouw een belangrijke bron van inkomsten. De imposante boerderijen die op de kop van de langgerekte dwarsplaatsen langs het Noorder- en Zuiderdiep werden gebouwd, getuigden van de boerenwelvaart. Een aantal van deze monumentale panden zijn bewaard gebleven. Ook de scheepvaart door de kanalen was lange tijd beeldbepalend voor het dorp, waar nog veel fotomateriaal van bewaard is gebleven. Verder opnames van de plaatselijke middenstand en enkele bekende dorpsgenoten: bakker Scheltens op de bakfiets, postbode Deen, de winkel van Haak en de snikke van Luikens.

Reserveren voor deze bijeenkomst kan telefonisch (maar niet op zaterdag) of per mail op 0599-612649 of info@streekhistorischcentrum.nl. (B. Roossien) De voorstelling begint om 14.30 uur, de entree bedraagt € 3,00. Donateurs van het Streekhistorisch Centrum kunnen gratis naar binnen op vertoon van hun donateurspas. Natuurlijk is er deze middag ook gelegenheid voor het bezichtigen van de Quilt-tentoonstelling ‘Lentekriebels’ met werkstukken van Jantje Kupers-De Roo en haar leerlingen en beelden van Mary Stenekes.