Groninger begrafenisverenigingen luiden de noodklok

Overhandiging onderzoeksrapport aan CdK in Groningen René Paas

GRONINGEN – Vroeger was begraven bijna gratis. Het is nog niet eens zo heel erg lang geleden dat op het platteland buren zorg droegen voor elkaars uitvaart, dat was noaberschap. De hedendaagse uitvaartverenigingen zijn hiervan een uitvloeisel. Gratis is het allemaal niet meer, maar voor een zeer betaalbaar bedrag krijgen de leden een uitvaart in natura. Desondanks verkeren de uitvaartverenigingen in zwaar weer. De Federatie van Uitvaartverenigingen in Groningen luidt de noodklok.

De 110 onderlinge uitvaartverenigingen in Groningen hebben het zwaar. Onbezoldigde bestuursleden kunnen geen opvolgers vinden en blijven tientallen jaren aan het roer, totdat ze er bijna letterlijk bij neervallen. En ondanks het grote financiële voordeel loopt het ledenaantal terug.

Betaalbare uitvaart
Volgens Henk Bazuin van Onderlinge Uitvaartvereniging Hoogezand heeft dit onder meer te maken met communicatie: “Wij passen goed op de centen van onze leden, die geven wij niet uit aan geldverslindende marketingcampagnes, zoals de grote nationale uitvaartverzekeraars wel doen. Het gevolg is een imagoprobleem: veel jongeren zeggen hun lidmaatschap op omdat ze denken bij een verzekeraar voordeliger uit te zijn. Het omgekeerde is waar. Ons doel is juist: een betaalbare uitvaart voor iedereen.”

Onderzoeksrapport
De problemen zijn beschreven in het rapport ‘Onderzoek + adviezen voor behoud van de onderlinge uitvaartzorg dat op vrijdag 15 september op het provinciehuis door de federatie is aangeboden aan Commissaris der Koning in Groningen René Paas. Het rapport is in opdracht van het federatiebestuur opgesteld door de interne commissie Behoud Noaberschap 2.0. “Uitvaartverenigingen staan nu op een kruispunt van wegen waarbij er twee richtingen zijn: change or die”, stelt het rapport.

Uitvaart in natura
Het rapport schetst een viertal hoofdproblemen: teruglopend ledenaantal, lang zittende bestuursleden door problemen met opvolging, communicatie en steeds strengere financiële regelgeving. Bestuurslid Wessel Volders van Begrafenisvereniging Onstwedde over dat laatste: “Wij bieden uitvaarten in natura. Steeds meer overledenen en nabestaanden hebben echter uitgesproken wensen voor de uitvaart die niet binnen dit pakket vallen. Dan vragen ze ons om een uitkering van een bedrag in plaats van het verzorgen van de dienst. Maar dat mogen wij niet doen. De Autoriteit Financiële Markten is zeer streng: doen wij uitkeringen, dan worden we gezien als een verzekeraar. En dat mogen we pertinent niet zijn”.

Noaberschap
Het overheidsbeleid inzake onderlinge uitvaartverenigingen is allesbehalve consistent. Waar hedendaagse wet- en regelgeving het functioneren ernstig belemmeren, wordt ouderwets noaberschap juist gestimuleerd. Noaberschap heeft zelfs een plek gekregen op de Nationale Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. “Hiermee wordt het belang en de waarde aangegeven van een plaatselijke uitvaartvereniging. Dit is bedoeld om de kennis en ervaring uit vroeger tijden niet verloren te laten gaan”, staat in het rapport.

Aanbevelingen
In het rapport, waaraan met veel enthousiasme is gewerkt, doet de commissie diverse aanbevelingen om het onderlinge uitvaartwezen in stand te houden en op een toekomstbestendige wijze te organiseren. Tijdens regiovergaderingen van alle Groninger uitvaartverenigingen komen de aanbevelingen in dit rapport aan de orde. De verenigingsbestuurders kunnen dan reageren om vervolgens samen een plan van aanpak te maken en prioriteiten stellen. Denk hierbij aan samenwerking of samensmelting van verenigingen, meer keuzemogelijkheden voor de leden, meer en betere communicatie voor een grotere naamsbekendheid en positievere uitstraling van het onderlinge uitvaartverenigingen en actievere inzet voor opvolging van bestuursleden en een evenwichtige leeftijdsopbouw binnen het bestuur. Dat laatste wordt volgens Bazuin wel lastig: “Want wie wil er nou op jonge leeftijd al zo intensief bezig zijn met de dood?”

Begrafenisvereniging Onstwedde behaalt als eerste in Groningen Gedragscode Uitvaartzorg

160422 - begrafenisvereniging ONSTWEDDE – Begrafenisvereniging Onstwedde heeft als eerste in de provincie Groningen de Gedragscode Uitvaartzorg van landelijke koepel Nardus behaald. Het bestuur van de Onstwedder vereniging ontving de certificering woensdagavond tijdens de jaarvergadering uit handen van Nardus. Na die vergadering werd ook penningmeester Wessel Volders in het zonnetje gezet voor maar liefst veertig jaar trouwe dienst voor Begrafenisvereniging Onstwedde.

De Onstwedder vereniging was de eerste in Groningen die de erkenning binnensleepte. Nadat het bestuur bijna een jaar werkte aan de voorbereidingen, ging de certificering snel omdat de interne procedures en werkwijze al voldeden aan de vereisten voor de Nardus Gedragscode. Voorzitter Henk van der Heide nam de bijbehorende certificaat met wandbord tijdens de jaarvergadering in ontvangst uit handen van officemanager Syta Hammink van Nardus. ,,Wij zijn zeer verheugd met deze certificering en hopen dat er spoedig meer Groninger collega-verenigingen volgen’’, zei Van der Heide.
De certificering geeft leden van de begrafenisvereniging de zekerheid van een gezonde financiële huishouding. Verder stelt Nardus bij de certificering strikte eisen aan onder meer deskundigheid en integriteit van bestuursleden van de vereniging en gedrag van medewerkers tijdens uitvaarten. ,,Deze gedragscode past heel goed bij onze werkwijze en verwoordt goed waar wij voor staan’’, vertelt secretaris Greetje Boels.

Jubilaris
Tot zijn grote verrassing werd penningmeester Wessel Volders tijdens dezelfde vergadering plots in het zonnetje gezet voor veertig jaar trouwe bestuursdienst. In het diepste geheim was er een feestelijke receptie belegd met Volders’ familie en vertegenwoordigers van diverse partners van Begrafenisvereniging Onstwedde. Volders was totaal overrompeld en mocht blij verrast vele lovende woorden en geschenken in ontvangst nemen. Boels: ,,Wessel Volders doet al veertig jaar heel veel voor de vereniging. Zo is hij trouw aanwezig bij bijeenkomsten van Nardus, ook als dat niet beslist hoeft. Mede dankzij zijn inzet houden wij veel voeling met ontwikkelingen in de uitvaartwereld. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor al zijn inspanningen.’’
Nadat Volders door oud-voorzitter Jan Brugge naar de feestzaal was gebracht ontving hij uit handen van Albert Berends namens Nardus en de provinciale federatie een oorkonde voor bewezen diensten. Over zijn veertig jaar als bestuurslid, zegt Volders: ,,Ik begon met een bakje vol handgeschreven kaartjes, nu gaat alles digitaal. Ja, er is in die veertig jaar veel veranderd, heel veel.’’

Begrafenisvereniging
Begrafenisvereniging Onstwedde is een vereniging die statutair geen winst mag maken. De bestuursleden zijn allemaal vrijwilligers. Zij zetten zich in voor het bieden van betaalbare uitvaarten voor de leden door diensten in natura te verstrekken, zoals de uitvaartleider, de laatste verzorging en de dragers. Hierbij werkt de begrafenisvereniging samen met verenigingen in omliggende dorpen, De Laatste Eer in Emmen, de Federatie van Uitvaartverenigingen in de Provincie Groningen en de landelijke organisatie Nardus samenwerkende uitvaartorganisaties.