GRONINGEN – Er komt een Leerstoel Bevolkingsdaling en Leefbaarheid voor Noord-Nederland aan de Rijksuniversiteit Groningen. Deze bijzondere leerstoel wordt ingesteld vanwege de Stichting ter Bevordering van Ruimtelijke Wetenschappen bij de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de RuG met steun van de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. Hiermee kan het wetenschappelijk onderzoek naar de leefbaarheid en de factoren die leefbaarheid in krimpgebieden bepalen verder geïntensiveerd worden. Het gaat dan om zaken als de kwaliteit van de woonomgeving, vrijkomend onroerend goed, toegankelijkheid van voorzieningen, sociale cohesie en mobiliteit. Voor het vinden van een hoogleraar is inmiddels door de RuG een sollicitatieprocedure gestart.

Noord-Nederland heeft steeds meer te maken met de gevolgen van bevolkingsdaling en een veranderende bevolkingssamenstelling. In de provincie Groningen zijn drie gebieden aangewezen als krimpregio en ook in de provincies Friesland en Drenthe nemen in de zogenaamde ‘anticipeerregio’s’ (regio’s waar krimp verwacht wordt) de bevolkingsaantallen steeds verder af. (In Friesland zijn nu vier in plaats van twee anticipeerregio’s aangewezen.) Gevolgen zijn onder meer het verdwijnen van voorzieningen, veranderende werkgelegenheid en leegstaande of moeilijk verkoopbare woningen. Het zijn ontwikkelingen die grote invloed hebben op de leefbaarheid in krimp- en anticipeerregio’s en het zijn ingewikkelde vraagstukken die om specifieke aandacht vragen. De leerstoelhouder zal daarbij ook vergelijkingen maken met andere krimpregio’s in Europa.

Wetenschappelijk fundament
Gedeputeerde Marianne Besselink van de provincie Groningen is erg blij met de komst van de leerstoel: “We zijn in Noord-Nederland al jaren bezig met maatregelen om de gevolgen van de bevolkingsdaling op de leefbaarheid op te vangen. En daarin zijn we een voorloper in Nederland.

Met deze leerstoel kunnen we onze aanpak een nog steviger wetenschappelijk fundament geven en krijgen we nog beter zicht op wat werkt en wat niet, en waarom. Dit ook in vergelijking met wat er gebeurt in andere krimpregio’s in Europa.”

Samenwerking

De drie noordelijke provincies werken al langer samen om de gevolgen van bevolkingsdaling voor de leefbaarheid in kaart te brengen en kennis te delen rond succesvolle aanpakken. Door de Rijkuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool wordt met ondersteuning van de drie provincies al samengewerkt in het Kenniscentrum Krimp Noord-Nederland (KKNN). Het Kenniscentrum onderzoekt verschillende aspecten van de krimp en ontsluit deze kennis voor een breed publiek. Dit in aansluiting op en afgestemd met het onderwijsaanbod en onderzoek dat door het lectoraat krimp van de Hanzehogeschool en vanuit de verschillende leerstoelen van de RUG wordt verzorgd.

Wetenschap
Er blijkt echter grote behoefte aan specifieke afdekking van de verschillende thema’s die te maken hebben met bevolkingsdaling en leefbaarheid op hoogleraarsniveau. Dit ter versterking van de slagkracht in maatschappelijke en wetenschappelijke debatten en activiteiten op nationaal en internationaal niveau. Zowel op het terrein van de wetenschap als van beleid gaat de discussie over krimp steeds  vaak over thema’s die vooral in stedelijk gebied spelen. De positie van dunnerbevolkte gebieden, zoals Noord-Nederland, dreigt daarin onder te sneeuwen. De bijzondere leerstoel bevolkingsdaling en leefbaarheid wordt ingesteld voor een periode van vijf jaar.