WILDERVANK – Afgelopen zomer ging Alian Spelde, na bijna een halve eeuw bij de Groningse bibliotheek te hebben gewerkt, met pensioen. Ook stopte ze met haar werk als raadslid voor D66 in Veendam.
Een nieuw avontuur wachtte: helpen met het ontwikkelen van de bibliotheek op het eiland Bonaire. Voor de feestdagen is ze even terug in Nederland, we maken de balans op.
Het is een prachtige winterdag in Wildervank. Vlakbij het huis waar Alian Spelde met haar man Jakob woont maken we een wandeling. Het riet rondom het water is dik van de rijp, het zonlicht weerkaatst op een dun laagje ijs en de bevroren grond knispert onder onze voeten.
Sandalen en een korte broek
Spelde is net terug van Bonaire, waar ze sinds twee maanden werkt om de bibliotheek op het eiland te helpen opbouwen. Spelde: ‘Ik zie mezelf nog lopen op sandalen, in korte broek en een hemdje. En een paar dagen later loop je hier, gewoon in Wildervank. Met een winterjas, dikke wandelschoenen en een sjaal. Dat is heel vreemd.’
Terug naar de jaren vijftig
Spelde: ‘De collectie boeken is zwaar verouderd. De kasten zijn voornamelijk gevuld met ‘afgekeurde’ boeken van bibliotheken in Nederland en donaties van mensen die hun zolder opruimen.’ De bibliotheek is gevestigd in een oude supermarkt. Die is niet alleen te klein, maar ligt ook nog eens op een slecht bereikbare plek.
Spelde vertelt over het gemotiveerde team van vijf dames die allemaal al dertig of veertig jaar in de bibliotheek op het eiland werken. Spelde: ‘Het is triest dat Bonaire door veel mensen gezien wordt als ontwikkelingsland, waar we wel de afgeschreven boeken naar toe kunnen doen. Wat zou jouw gevoel zijn als je alleen maar afgeschreven boeken kreeg? Wat zou dat doen met jouw inwoners?’
Bijzondere gemeente van Nederland
Bonaire is een bijzondere gemeente van Nederland en de bibliotheek daar heeft recht op alle dingen die de Nederlandse bibliotheken ook krijgen. Spelde hoopt bibliotheekorganisaties in Nederland, zoals een Stichting Lezen of de Koninklijke Bibliotheek, hiervan bewust te maken. ‘De bibliotheek ziet er nu al mooier uit dan toen ik er twee maanden geleden naar toe ging. De medewerkers zijn terecht trots op wat ze gedaan hebben.’
Nieuwe bibliotheek
Het is de bedoeling dat er een nieuwe bibliotheek wordt gebouwd op een centrale plek. Spelde: ‘In vier maanden tijd heb ik die bieb niet op orde en heb ik ook geen nieuwe vestiging. Ik kan alleen maar de voorbereidingen doen en er mede voor zorgen, samen met de werkgroep, dat er een goede stap is gezet en dat we voor de verkiezingen van 2023 daar, om dan in elk geval de eerste steen gelegd te hebben van een nieuwe moderne bibliotheek.’
Spelde vindt het fijn om haar geliefden weer in de armen te sluiten, maar gemist heeft ze Nederland niet: ’Misschien heeft dat ook met mijn karakter te maken. Ik leef heel erg in het hier en nu.’
‘Natuurlijk vond ik het spannend. Waar begin ik aan? Kan ik de verwachtingen waarmaken.’ Ook was ze nog nooit zo lang alleen geweest, iets wat haar wonderlijk goed afging. Het eilandavontuur bleek de perfecte overgang naar haar pensioen. Spelde: ‘Het is de ideale overgang van loslaten van je werk, waar je ongelofelijk veel van houdt, een organisatie waar je ongelofelijk veel van houdt. Helemaal loslaten en 8000 km verderop een nieuwe uitdaging. Dat is echt geweldig.’
Terug naar Bonaire
Begin januari vliegt ze weer voor twee maanden naar Bonaire. Daarna is het de bedoeling dat een vaste medewerker het stokje over gaat nemen. Spelde: ‘Dan heb ik er vertrouwen in dat wat ik heb opgestart ook daadwerkelijk duurzaam is.’
Spelde hoopt wel betrokken te blijven bij het project, maar zal zelf niet meer langdurig naar het eiland gaan: ‘Half maart word ik voor het eerst oma, daar wil ik bij zijn, dat wil ik meemaken.’
Haar grootste wens voor 2022 is uiteraard een gezond kleinkind. Maar ook dat er voor haar vertrek van Bonaire een bibliotheekorganisatie is, bijvoorbeeld Biblionet Groningen, die als satelietorganisatie fungeert. ‘Bonaire kan niet alles zelf ontwikkelen. Dus het is mooi als ze gebruik kunnen maken van programma’s en expertise vanuit Nederland.’ Voor een deel gebeurt dit al, bijvoorbeeld in de vorm van cursussen digitale vaardigheden voor de eilandbewoners of het promoten van het belang van voorlezen aan kinderen.