NIEUW-BUINEN – De rockers van Mooi Wark konden het afgelopen jaar misschien niet veel optreden door de coronamaatregelen, stil zaten ze zeker niet. Zowel Arnold als William zijn deze week vader geworden.
Arnold en zijn vrouw Lilian kregen een kerngezonde dochter genaamd Lisa en bij William en Andrea kwamen er maar liefst twee baby’s – 2 jongens, Dean en Roaz. Vaders, moeders en de kleine babyrockers maken t goed.
Drenthe is een vloeiend dialectgebied. Er zijn vele pogingen gedaan om het Drents in kaart te brengen en daarbij is in de 19e eeuw weleens de term ‘beter’ of ‘minder’ Drents gebruikt. Aan de westkant grenst het gebied aan de Stellingwerven, in het noorden aan Groningen en in het zuiden aan Salland. Olthof: “Onherroepelijk heeft dat gevolgen voor de taal die er gesproken wordt. Denk eens aan het woord water. In het Zuidwest Zuid-Drents zegt men ‘water’, in het Zuidwest Noord-Drents ‘waeter’ en in de Kop van Drenthe heeft men het over ‘waoter’. In de Veenkoloniën wordt ook nog ‘wotter’ als uitspraak gebruikt.”
Zuiver Drents bestaat wél: dit heeft te maken met het gebruik van authentieke woorden. “Dus niet schaotsen maar scheuveln. En niet leers, maar stevel”, legt Olthof uit. “Hierbij speelt wel een rol in hoeverre de woorden nog nodig zijn: door het verdwijnen van een zeis als landbouwgereedschap zal het woord zwao of zende ook niet vaak meer gebruikt worden in de dagelijkse taal.”
Over het Veenkoloniaals wordt vaak gezegd: dat lijkt net Gronings. Of dat ís helemaal geen Drents. Olthof: “Dat is niet het geval, het is zeker Drents! Het is de taal die gesproken wordt in de vroegere Gronings-Drentse veenkoloniën, die ten dele in Groningen en deels in Drenthe liggen. Niet zo vreemd dus dat daar Groningse invloeden in zitten.”
Uit familieverhalen is te achterhalen dat veenarbeiders de ontginningen volgden en dus van plek naar plek verhuisden. “Daarmee namen ze hun taal natuurlijk gewoon mee. Misschien heb je zelf een variant die je het mooist vindt, maar dat is een kwestie van smaak. Het Veenkoloniaals is dus ook écht Drents.”
Bron: RTV Drenthe
RTV1 – Zaterdag 28 september staat RTV1 in het teken van streektaal. Vanaf 15.00 uur wordt er live verslaggeving gedaan van de première van de film ‘Liek achter de Badde’, een film van Harry Töben. RTV1 heeft de primeur en mag de eerste minuten van de film live op tv laten zien. Om kwart voor vier wordt er live naar Veendam geschakeld naar het hoofdpodium van Tocht om de Noord. Vanuit daar gaan we kijken naar een speciaal programma omtrent 100 jaar Grunnens Laid.
Deze verbinding komt tot stand in samenwerking met ParkstadVeendam en RTV Go!.
Knoalster dictee
Als dit programma afgelopen is keren we terug naar Stadskanaal en kunt u uw pen en papier erbij pakken. We zenden dan het knoalster dictee. Dit dictee is al eens uitgezonden geweest in het voorjaar van 2018. Dit gehele dictee is geschreven in het knoalster dialect. Het gehele dictee is na afloop te vinden op de website van RTV1 of nu al via https://rtveen.nl/2018/03/05/rinus-allemekinders-winnaar-knoalster-dictee-2018/
Na afloop keren we terug naar de première in Stadskanaal en wordt er naar reactie’s over de film gevraagd. Het gehele programma duurt van 15.30 uur tot 18.00 uur. De Presentatie is in handen van Gertjan Kamst en Rutger Breider.
RTV1 kun je zien via Ziggo-42, SKV-25 en KPN-1458
Programma:
15.30 Première ‘Liek achter de badde’
16.00 Knoalster dictee
16.50 Tocht om de Noord
17.30 Reactie’s film ‘Liek achter de Badde’
OMMELANDERWIJK – In het prachtig gelegen hervormde kerkje aan het Kerkpad in Ommelanderwijk / Zuidwending is op zondagavond 30 juni om 19.30 een gratis toegankelijke ‘Grunneger dainst’. Na het succes van vorig jaar heeft de voorbereidingsgroep besloten van een-kerkdienst-in-het-Gronings een nieuwe traditie te maken. Het Gronings is de taal van het hart. Als je Gronings zingt of een mooi gedicht of verhaal in het Gronings hoort, is het anders, het raakt je toch dieper dan als je het in het Nederlands hoort. Het is tenslotte onze eigen taal. Het thema is deze keer: ‘Mit elkoar, veur elkoar’. We gaan samen zingen en luisteren naar het moois dat het Gronings ons te bieden heeft, en (niet onbelangrijk): er is tijdens de dienst (!) kovvie. De toegang is gratis, wel is er een collecte als bijdrage in de kosten.
Groningse taal
De collecte is bestemd voor het onderhoud van het kerkje en het bijbehorende kerkhof. Met een krimpende gemeente valt het niet mee het geld voor het onderhoud daarvan bij elkaar te krijgen, constateert organist Gert Jan Farenhorst. Hij speelt geregeld in diensten in dit fraaie dorpskerkje. ‘Met een Grunneger dainst hopen we op belangstelling van mensen van buiten de eigen gemeente en aan het eind een goedgevulde collectezak. Dat zou een steun in de rug voor de betrokken vrijwilligers zijn die veel zelf doen, en zo kunnen kerk en kerkhof, gelegen tussen beide dorpen, er mooi bij blijven staan.’ Het Gronings als taal in de kerkdienst, óók voor de liederen die gezongen worden, staat bij een groeiende groep mensen in de belangstelling, vertelt hij. Ze vinden het spannend om naar de teksten uit ‘Biebel’ te luisteren en samen te zingen in een taal die heel dichtbij voelt, maar zelden bij officiële gelegenheden wordt gebruikt. Verrassend genoeg zijn het soms niet-Groningers die je wijzen op mooie Groningse vertalingen, kenmerkende woorden en kernachtige uitdrukkingen. Als Groninger zie je niet meer hoe geschikt de Groningse taal is om een gevoel over te brengen, misschien wel juist als het om ‘het hogere’ gaat.
Voorganger in deze dienst is ds. Raymond Poede. De feestelijke begeleiding van de liederen, zowel op orgel als op piano, is in goede handen bij organisten Doewe Kraster en Gert-Jan Farenhorst.
RTV1/PARKSTADVEENDAM – Donderdagavond 14 maart om 20:00 uur gaat ParkstadVeendam.nl het koopavondconcert met Twij körten, Twij langen live uitzenden vanuit de foyer vanBeresteyn.
Zeven vrijwilligers gaan er voor zorgen dat het concert ook zichtbaar is voor mensen in verzorgingshuizen. Voor hen is het immers niet mogelijk zicht te verplaatsen naar vanBeresteyn en kunnen dan, dankzij de moderne technieken, toch meegenieten. De uitzending wordt gedaan via Facebook en YouTube en de website van ParkstadVeendam.nl
Televisie
Door samenwerking met RTV1 (lokale omroep) is het ParkstadVeendam.nl mogelijk geworden om het concert ook rechtstreeks te laten zien op de televisie. RTV1 gaat enkel het gedeelte vóór de pauze uitzenden op TV. Verder kijken kan wel via het infokanaal van kabelprovider SKV.
RTV1 – TV Kanaal 25 (SKV – Gemeente Veendam)
RTV1 – TV Kanaal 1458 (KPN, Telfort en XS4ALL)
RTV1 – TV Kanaal 42 (Ziggo – Woellust en heel Groningen/ Drenthe)
Over Twij körten, Twij langen
Als het een Groninger iets te lang duurt dan zegt hij: “dat duurt twij körten twij langen”. Bij de mannen die donderdagavond 14 maart bij het koopavondconcert op het podium staan in vanBeresteyn heeft het gelukkig niet zo lang geduurd. Als echte bewonderaars en promotors van onze mooie Groninger taal schrijven zij de mooiste teksten op nog mooiere muziek. Met hun programma “dichter bie gevuilens” geven ze aandacht aan de verschillende emoties die het leven oproepen. Eltje Doddema, Harm Tabak en Bart en Evert Kruizinga zijn samen “Twij körten twij langen”. Afgewisseld met korte verhaaltjes zingen zij hun liedjes met eigen teksten en muziek.
Aangepaste RTV1 programmering
De normale donderdagavond RTV1 programmering is gewoon te zien in het 1e blok tussen 19.00 en 20.00 uur en de herhalingen volgen ook de hele avond ( behalve tussen 20.00 en 21.00 uur).
BORGER- Trots zijn op de rijke geschiedenis van de veenkoloniën, dat is het verhaal achter de muzikale, multi-mediale voorstelling “Veenkracht, dansen op het veen”. Na de successen in 2018 spelen de makers, Maters & Roberti uit Buinen, dit verhaal nu graag voor zo veel mogelijk mensen in de eigen regio: op 21 en 22 maart in MFA Het Hunzehuys in Borger en op 24 maart twee keer in MFA Noorderbreedte in Nieuw Buinen. Aansluitend zingt Marion Maters een gezellig en intiem programma met “Liedties van Zand en Veen”. Een unieke dubbelvoorstelling voor bijna niets, want een kaartje kost in dit speciale geval maar E 2,50!
“VEENKRACHT, dansen op het veen” gaat over verleden, heden en vooral toekomst van de veenkoloniën. Over de glasblazers, die zich er vanuit ver in Duitsland vestigden, waardoor grote industriële bedrijvigheid ontstond en Nieuw-Buinen hét bloeiende centrum van de glasindustrie was. Over het bijzondere van het gebied, over samenwerken en zelf initiatief tonen waardoor het nieuwe de kans krijgt. Een voorstelling om de veenkoloniaal te inspireren door de rijke historie. Om je te laten beseffen dat je trots kunt zijn op het veen.
“VEENKRACHT, dansen op het veen” komt naar je toe, zoals ooit het wagenspel, maar nu modern en in een high tech en duurzaam decor. Een dynamische voorstelling van deze tijd, over toen en straks en de weg daartussen.
In het verhaal maakt de choreograaf een dans: Van krimp naar trots. Maar het lukt niet: “Alles smoort hier in het veen”. De wetenschapper wil helpen. Alleen: hoe? Welke rol speelt het verleden? Of de magie in het veen? En wat betekent die mysterieuze code? Net als vroeger gebeurt er ook nu van alles in het veen. Voordat dat zo helder is als glas… Maar dan wordt het ook helemaal duidelijk: In het verleden behaalde resultaten geven veel inspiratie voor de toekomst! (www.maters-roberti.nl en www.kunstinleven.nl).
Na de pauze bezingt Marion Maters de invloed die het Drentse veen en zand op een mens kunnen hebben. Met haar zelfgeschreven Drentse teksten komt Marion in “LIEDTIES VAN ZAND EN VEEN” heel dichtbij!
Marion gaat graag met haar publiek in gesprek en is een enthousiast vertelster. Grappig, serieus, ontroerend, gezellig. Menigeen verzucht na afloop van een voorstelling van Marion Maters dan ook: ‘Wat hebben we het leuk gehad!’
Donderdag 21 en vrijdag 22 maart in MFA Het Hunzehuys in Borger: aanvang beide keren 19.30 uur, zaal open om 19.15 uur.
Zondag 24 maart in MFA Noorderbreedte in Nieuw-Buinen: 1e voorstelling 15.00 uur, zaal open om 14.45 uur en 2e voorstelling 19.30 uur, zaal open om 19.15 uur.
(ingezonden)
WILDERVANK – Wie volgend jaar naar de film ‘Liek achter de badde’ zit te kijken zal denken dat men terug is in de tijd dat door de Drentse Monden nog schepen voeren. In Groningen worden filmopnamen gemaakt die een stukje Drenthe van vroeger uitbeelden. Omdat de Monden zijn gedempt en de badden gesloopt, worden de scenes die de Eerste Exloërmond moeten verbeelden, in Groningen opgenomen.
Rond de badde
Het kanaal tussen Bareveld en Wildervank in de gemeente Veendam lijkt nog enigszins op de Eerste Exloërmond van voor 1970. Er liggen over het water nog bruggen (badden) die doen denken aan de badden zoals die vroeger voor elke boerderij in de Drentse Monden lagen. Ze zijn iets luxer, maar dat maakt het verhaal er niet minder interessant om. Het verhaal in de film is dat de zoon van een zichzelf benoemde herenboer de badde afdraait voor een binnenschip (de Jatrie). Als dank gooit de schipper een stuiver naar de boerenzoon. Omdat die het werk van een arbeider heeft gedaan slaat de boer zijn zoon met de broeksriem waardoor de jongen wordt verminkt. Rond de badde speelt zich nog meer drama voor de herenboer af. Zodat, als de Mond gedempt wordt ,de boer grond aan de gemeente schenkt onder de voorwaarde dat de badde als een soort monument op het land moet blijven liggen.
Irenebrug Wildervank
Om al deze scenes te kunnen draaien takelt Mammoet Kraanbedrijf onder het toeziend oog van de firma Luttjeboer de Irenebrug van haar plaats en legt het op de wal. Daar speelt het dan dat er een lijk achter de brug (Liek achter de badde) wordt gedumpt. De film is een Gronings Drents project naar het boek van de Groningse schrijver Harry Töben. Het is bedoeld om aandacht te krijgen voor de Nedersaksische streektalen. Uniek in de film is dat de Groningse boer Gronings praat tegen de Drentse wethouder die in het Drents de boer antwoord geeft. Dit is nooit eerder in een film vertoond. De film zal na de première, in het volgend voorjaar, eerst in dorpshuizen en culturele centra in Drenthe en Groningen worden vertoond. Daarna is het te zien in bioscopen. Het wordt Nederlands ondertiteld.
STADSKANAAL – Na een succesvolle aftrap in maart met Marlene Bakker en Edwin Jongedijk kunt u tijdens het tweede concert op 24 juni genieten van Bert Hadders en Margaretha Kleine. Een mooie mix van het Gronings en Drents door twee rasechte streektaalartiesten.
Margaretha Kleine
Geboren begin jaren ’70 in het Drentse Nieuwlande en op haar achtste begonnen met gitaarles. Pas veel later ging ze eigen liedjes schrijven. Haar eerste Drentstalige nummer ‘D’r is niks’ werd zo goed ontvangen dat ze al snel een tweede album ‘Drok’ ging opnemen. Verder heeft ze gespeeld in het voorprogramma’s van De Kast en Daniël Lohues (Louisiana Bluesclub). Voorjaar 2018 werd de singel ‘De Planeet’ uitgebracht onder eigen beheer. Het componeren van nieuw werk met eigen Drentstalige liedjes blijft voor Margaretha een nimmer stoppend proces. En ondertussen gaan de optredens gestaag door.
Bert Hadders (& Joost Dijkema)
Zij verzorgen het tweede deel van de middag. Bert heeft een lange staat van dienst wat betreft Groningse liedjes. Al jaren is hij veel te beluisteren bij RTV Noord en treedt hij veel op met de band ‘Bert Hadders en de nozems’. Hun liedjes zijn geliefd bij een groot publiek. In 2013 won hij de ‘Grunny’, een door RTV Noord in het leven geroepen prijs voor de artiest die in dat jaar het meest voor de Groningstalige muziek heeft betekend en in 2015 werd hij benoemd tot Ambassadeur van de Nedersaksische Taal.
Aanvang concert: 14.00 uur (inloop vanaf 13.30 uur) in Kunstenschool ZG, Raadhuisplein 2 Stadskanaal.
Het programma duurt tot 16.15 uur. Kaarten kosten € 5,- per afzonderlijk concert.
Daarnaast is er een passe-partout voor allebei de concerten van € 7,50. Kaarten kunnen gereserveerd worden bij de receptie van Kunstenschool ZG via 0599-631700 of via info@kunstenschoolzg.nl
3e concert op zondag 25 november
Deze zondagmiddag kunt u genieten van “De nieuwe jas van Ede door Marieke Klooster.
STADSKANAAL – Countryzanger Will Stevens is vorige week tijdens Pasen op 70 jarige leeftijd overleden. De populaire country en streektaalzanger was al enige tijd zeer ernstig ziek. Afgelopen vrijdag hebben familie en vrienden in besloten kring afscheid van hem genomen.
Will begon op z’n 15e in de muziek en speelde 18 jaar lang als drummer/zanger in diverse orkesten, zoals het ‘RCW trio’, ‘The Music Sounds’ o.a. met Henk Wijngaard en Ger Terwisga, ‘Magic Moon’ en ‘The Swingers’. Uiteindelijk ging hij solo verder als countryzanger.
Een greep uit zijn repertoire: Een verzamel-LP, een single en 4 eigen CD’s in het Groninger dialect, te weten: ‘Schreven in’n boom’ (1991 met herpersing in 2004), ‘Twaispoor’ (1997), ‘Deukies in mien haart’ (1999) en ‘achtenfatteg'(2016). In 2003 komt er een Engelstalige CD ‘I’m in the mood’.
Nashville
In juni 2005 worden 4 songs (geschreven door Dick van Altena) opgenomen in de Bayou-studio in Nashville USA. Drie songs komen op verzamel-promotie-CD’s, welke over de hele wereld verspreid werden door Stardust Records. In december 2006 verscheen een DVD met 12 songs, inclusief de 4 songs opgenomen in Nashville.
Veenkoloniën
Zanger Will Stevens laat in 2011 letterlijk zijn (muzikale)stem horen dat hij tegen de plaatsing van windmolens is in het mooie Drents/Groningse Veenkoloniale gebied. “Bie Ons Gain Windmeulens”. Will schoof ook regelmatig aan bij de lokale en regionale omroepen en was een graag geziene gast aan tafel bij de presentator.
(R.I.P. Will Stevens (70 jaar) Nieuw Buinen – Stadskanaal ).
(Woensdagavond 11 april kun je kijken en luisteren naar een special over Will Stevens op RTV1 televisie)
VEENDAM – Marlene Bakker is de winnares van de Bosklopperbokaal. Haar nummer ‘Met Waarkhanden’ werd in Theater van Beresteyn in Veendam door de jury uitgeroepen tot het beste Groningstalige liedje van 2017. De ‘Bosklopperbokaal’ is een initiatief van zanger Bert Hadders en theater van Beresteyn. De bokaal en en een geldbedrag van 1.000,- euro gaan naar het beste Groningstalige nummer van het afgelopen jaar dat op een of andere manier openbaar is gemaakt.
‘Wat Aans’ ging naar huis met de Bé Wever publieksprijs voor het lied Sjomp.
Luister online
