KARIN SMALBIL – Begin oktober. In de rechtbank van Groningen is vandaag de eerste snelrechtzitting gehouden in de zaak rondom het vorige maand totaal uit de hand gelopen Facebook-feestje in Haren. Er stonden vijf ProjectX-verdachten in de beklaagdenbank. De eerste zitting leverde vier veroordelingen en één vrijspraak op. Het Openbaar Ministerie (OM) deed in alle zaken een vergeefse poging om de raddraaiers een boete te laten storten in een speciaal op te richten fonds voor gedupeerden. Daarover heerst volgens het oordeel van de rechtbank echter nog teveel onduidelijkheid.

door Koen van Lannik

De eerste die zich in Zittingszaal 14 vertoonde was een 34-jarige Stadjer. Hij verklaarde wel eens met eigen ogen te willen zien wat er in Haren stond te gebeuren. En kreeg waar voor zijn geld. Belandde in een soort van ‘kleine wereldoorlog’ vol vernielingen, geweld, brandstichtingen, plunderingen, gewonde politiemensen, een zwaar mishandelde Harenaar en miljoenen euro’s aan schade. De inwoners van het lommerrijke Haren bleven in de nacht van 21 op 22 september in angst en verbijstering achter. Terwijl hun dorp in een slagveld veranderde en wereldnieuws werd.

De man zou aan de onlusten hebben meegedaan en anderen hebben opgeroepen spullen naar ME en politie te gooien. Bakstenen? Daar had de Stadjer zeker niet mee gesmeten. Blikjes bier? Ja, dat dan weer wel. Misschien twee of drie. De rest had hij zelf geconsumeerd. Niet zoveel overigens. Het waren er slechts een stuk of vijftien. Bij zijn aanhouding had hij sigaretten, scheermesjes en batterijen in zijn bezit. Die had hij op straat gevonden. Waarschijnlijk afkomstig uit de geplunderde AH.

De eis tegen de relschopper luidde zes weken cel, waarvan drie voorwaardelijk, plus een boete van 500 euro die hij in het Schadefonds zou moeten storten. De eis werd voor het grootste deel door de rechtbank gehonoreerd. De man kon meteen naar huis omdat het onvoorwaardelijke deel gelijk stond aan het aantal dagen dat hij in voorarrest had doorgebracht. De geëiste storting werd niet overgenomen. En bij die ene keer zou het niet blijven.

De 21-jarige man uit Zwolle die als tweede werd berecht, was al eens door de kinderrechter veroordeeld. Voor zware mishandeling. Hij toonde zich uiterst verbaasd dat hij in het beklaagdenbankje stond. Dacht dat ie in Groningen was en wilde alleen maar weg. Omdat het in Haren één grote ellende was. In zijn geval vond de rechtbank openlijke geweldpleging en belediging bewezen. Tegen hem werd dertig dagen geëist, waarvan veertien voorwaardelijk. Ook hij mocht zich weer vrij man noemen. Beide mannen waren de enigen die nog in de cel zaten.

Een 40-jarige Stadjer was de derde in de rij. Hij gaf toe wel in Haren te zijn geweest, maar wist er niet veel meer van. Hij kon pas weer helder denken toen hij in zijn cel wakker werd en tot de ontdekking kwam dat hij bloedde. Waarschijnlijk omdat hij een klap op zijn hoofd had gekregen.

In zijn zaak kwamen ook de eerste individuele vorderingen aan de orde. Twee agenten vroegen ieder 350 euro smartengeld. De advocaat van de Groninger verdedigde zijn cliënt door te stellen dat hij, als een soort van bermtoerist, met een kratje in het gras was gaan zitten. Om af te wachten wat er zou gebeuren. Over de agenten die geld van zijn cliënt wilden zien omdat hij hen had lastiggevallen, zei de raadsman: ‘Agenten die zich opgeven voor de ME moeten tegen een stootje kunnen.’

De Groninger werd veroordeeld tot een werkstraf van zestig uur. Daarnaast dient hij 350 euro aan één van de agenten te betalen. De vordering van de tweede politieman werd verworpen. Hij was op het moment van de arrestatie nog niet ter plekke.

Verdachte nummer vier, een 26-jarige man uit Marum, zou op een auto met inzittenden hebben geslagen. Zelf zei hij niet veel meer te hebben gedaan dan twee hysterische meisjes een helpende hand bieden. Tegen hem werd een taakstraf van 80 uur geëist. En voor de vierde keer op rij deed het OM een poging om geld in het Schadefonds gestort te krijgen. Met het inmiddels bekende resultaat. In deze zaak kwam het overigens tot vrijspraak omdat er in het flinterdunne strafdossier allerlei verklaringen ontbraken en de schuld van de Marumer niet overtuigend bewezen kon worden.

De laatste die zich in Zittingszaal 14 aan de Ossenmarkt in Groningen kwam melden kon er op geen enkele manier onderuit dat hij tijdens de rellen voorop had gestaan. De 18-jarige inwoner van het Friese Kortehemmen gooide met een dranghek en deed dat voor het oog van draaiende camera’s. Hij gaf ruiterlijk toe dat hij zich door de meute had laten ophitsen. Was als vanzelf ‘in de stemming’ geraakt om rotzooi te trappen. De man besloot zichzelf te melden en die ‘sportieve geste’ werd in de strafmaat meegenomen. De eis luidde veertig uur werkstraf en die kreeg hij ook opgelegd.

UPDATE DINSDAG 9 OKTOBER

In de Groninger rechtbank is vandaag weer een aantal relschoppers veroordeeld voor hun aandeel in de rellen rond het Facebookfeest in Haren. Er werden taakstraffen tot tachtig uur uitgedeeld. Twee verdachten zijn vrijgesproken en één zaak is aangehouden. Het Schadefonds is ook vandaag geen cent rijker geworden. Zoals verwacht werden de door het OM geëiste boetes ook nu door de rechtbank afgewezen.

De verdachten, zij moeten hun straf in Haren volbrengen, komen uit heel Nederland. Een van hen zelfs uit Baarle Nassau. Een 19-jarige inwoner van Ten Boer kreeg de zwaarste straf opgelegd. Hij had zestien biertjes en een halve fles rum op toen hij met een fiets, een vlaggenstok en een bloempot gooide. De rechtbank veroordeelde hem tot tachtig uur dienstverlening.

Er moeten nog heel wat verdachten voor de rechter verschijnen. Maandag staat er een zitting achter gesloten deuren op de rol waar een aantal minderjarigen ter verantwoording wordt geroepen.

www.karinsmalbil.com