REGIO – Boeren kijken met een dubbel gevoel naar het nieuwe regeerakkoord van VVD, D66, CDA en Christen Unie. Ze zijn blij dat de passage over het halveren van de veestapel er niet instaat en dat de partijen willen dat boeren eerlijk betaald worden vanuit onder andere supermarkten. Kritischer kijken ze echter naar het plan om in plaats van in 2035 nu al in 2030 55 procent stikstofreductie te realiseren. Ook vinden ze de investering van het nieuw te vormen kabinet in innovatie tekort schieten.  

Rutger van Lier van BoerenNL ziet na een eerste lezing dat het kabinet iedereen met mooie woorden tevreden probeert te krijgen. ‘Maar het geheel heeft ook veel Haagse ambtelijke naïviteit. Zoals we op het platteland vaak zeggen: veel Randstedelijk wensdenken. Dus we gaan de komende tijd kritisch en met gezond wantrouwen in de gaten houden of er geen negatieve verassingen uit de hoge hoed gaan komen.’

Niet meer slechtst betaalde in keten

Jan Reinier de Jong, akkerbouwer uit Odoorn is voorzichtig positief over de plannen van Rutte IV. ‘Het is eerst zien en dan geloven, maar ik vind het geweldig om te zien dat er in het akkoord staat dat boeren nu niet meer de slechtst betaalde moeten zijn in de keten.’ Het kabinet wil namelijk dat supermarkten boeren eerlijker gaan betalen. ‘Als je kijkt wat voor winst bijvoorbeeld Jumbo maakt valt het ook niet uit te leggen. Gelukkig ziet de overheid dat nu ook.’ De Jong heeft wel zijn vraagtekens of het haalbaar is, maar met de inzet is hij blij.

LTO Noord ziet een wisselend regeerakkoord, maar vooral over dingen die er niet instaan is ook opluchting. ‘We zijn blij dat halvering van de veestapel er niet meer in staat en ook dat het kabinet niet overgaat tot gedwongen uitkoop. We hadden echter gehoopt dat de partijen meer zouden investeren in innovatie,’ zo laat voorzitter Dirk Bruins weten.

Te weinig geld naar innovatie

Daarin investeert het nieuw te vormen kabinet nu 1 miljard. ‘Terwijl ze 1,7 miljard reserveren voor proceskosten. Dat is de verkeerde volgorde volgens ons en laat weinig ambitie zien.’ LTO Noord is wel blij dat er geen zonneparken meer worden gerealiseerd op vruchtbare landbouwgrond en dat de btw op het groente en fruit naar 0 procent gaat.

De VVD, D66, CDA en ChristenUnie willen graag een transitie naar kringlooplandbouw op het terrein van voer, mest, bodem, pacht, dierenwelzijn en daarbij behorende innovaties. Volgens De Jong zijn de boeren in het noorden hier al veel mee bezig. ‘Wij gebruiken ook al organische mest in plaats van kunstmest zoals het kabinet graag wil als je de plannen leest. Op dit moment kunnen we ook niet meer organische mest gebruiken omdat de wet dit niet toestaat.’

Stikstofreductie

In de plannen van het kabinet staat ook dat er een onderzoek komt naar de effecten van bestrijdingsmiddelen in de landbouw bij zowel boeren als omwonenden. De Jong is er blij mee maar heeft er wel zo zijn zorgen over. ‘Ik hoop dat het op een rechtvaardige en eerlijke manier gebeurd. Tot nog toe is het altijd gebaseerd op analyses en aannames.’

De Jong noemt daarbij bijvoorbeeld de stikstofuitstoot van vliegtuigen. ‘Dat had je afgelopen jaar heel goed kunnen meten. Het vliegverkeer lag vrijwel stil  dus had je kunnen meten wat nou precies de depositie is van het vliegverkeer is. Maar in Nederland baseren we het alleen maar op rekenmodellen.’ De Jong ziet het dan ook niet als realistisch dat de stikstof uitstoot in 2030 met 55 procent is verminderd.

Het plan was in eerste instantie om die 55 procent stikstofreductie in 2035 te realiseren. ‘Een onhaalbaar doel van 2035 vervroegen naar 2030 maakt het nog onhaalbaarder en dus waanzin,’ aldus Van Lier.

Lastige taak voor nieuwe minister

De Jong is benieuwd wie de minister wordt op landbouw. ‘Ik hoop op een VVD’er omdat die vaak iets meer aan de ondernemer denken. Ik benijd de minister echter niet. Met de huidige problematiek kun je het eigenlijk nooit goed doen.’

Bruins is het met de woorden van De Jong eens, maar ziet ook mogelijkheden voor de nieuwe minister. ‘Het is niet eenvoudig, maar door het plan over te nemen dat wij samen met onder andere VNO-NCW hebben opgesteld kun je de meeste boeren tevreden stellen. Het kan zorgen voor mooie resultaten op de langere termijn en je geeft de boeren ook een stukje perspectief.’