Bij het uitzetten van de 747 kHz AM op 1 september 2015

COLUMN – 31 augustus aanstaande is het de allerlaatste dag dat Radio 5 Nostalgia te horen zal zijn via de krachtige middengolfzender 747 kHz in amplitude modulatie (AM). Precies 41 jaar na de laatste uitzending van zeezender Veronica op golflengte 538 meter (557 kHz). Radio 5, via de AM, zal gemist worden bij (beroeps) chauffeurs. Vanaf 1 september is het stil op de vertrouwde middengolf frequentie.

De zender vanuit Zeewolde (Flevoland) heeft een enorm bereik met zijn vermogen van 200 kW (ERP). Vooral in de avond en nachtelijke uren is de zender op je autoradio te horen over heel Europa. Eerder maakte ook Radio 1 gebruik van de 747 kHz. Dat was in de jaren tussen 1978 en 2000. Middengolf kun je altijd en overal ontvangen. Zonder moeilijk gedoe heb je altijd wel ontvangst. Natuurlijk klinkt AM wat minder gelikt maar daar gaat het niet om. Waar het wel om gaat is de herkenning en het feit dat er altijd wel ontvangst mogelijk is. De iets mindere kwaliteit onderweg in de auto of op een vakantieadres nemen we dan graag op de koop toe. Het is gewoon een prima alternatief.

de 747 mast en de 1008 kHz mast naast elkaar (loto’s: middengolf Nederland)

Waarom verdwijnt AM?

De bezuinigingen van het kabinet dwingen de publieke omroep tot keuzes. De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) heeft afgesproken om de programmering daarbij zoveel mogelijk te ontzien. Met de afschakeling van de AM zender kan 1,2 miljoen euro worden bespaard aldus de NPO op haar website. Eerder al verdween de Wereldomroep op de kortegolf. Natuurlijk gaat het hierbij om peanuts. Wat is nu een bezuiniging van 1.2 miljoen als de miljarden je om de oren vliegen die in Griekenland worden gepompt! De overheid had beter de NPO tegemoet kunnen komen. De ware reden is dat de overheid AM (en op een later tijdstip FM) uitzendingen wil doen stoppen. Men wil gewoon digitaliseren ten koste van AM en FM. Grote probleem is dat de bevolking in de afgelopen 65 jaar verslingerd is geraakt aan AM/FM. De jongeren geven de voorkeur aan luisteren via internet (livestream). DAB (Digital Audio Broadcasting) zal dus, zonder ingrijpen van de overheid, nooit een succes worden in ons land. De techniek uit de jaren 90 is feitelijk overbodig geworden nu de nieuwe generatie liever gebruik maakt van (mobiel) internet.

DAB slaat niet echt aan

Alle NPO- radiozenders waren bovendien al geruime tijd te beluisteren via DAB. Vijftien jaar lang werd er geëxperimenteerd maar niemand die het boeide. Nozema had een heel handboek klaar in 2002. Ook jammer dat de hedendaagse DAB(plus) uitzendingen, een upgrade van het oude DAB, nog steeds erg slecht te ontvangen is in de auto (vooral tussen hoge gebouwen). In grote delen van ons land is ontvangst ver onder de maat waardoor de digitale ontvanger stil blijft of gaat tjirpen en ploppen. Zodra je de grens overgaat met Duitsland of België is ontvangst ook niet meer mogelijk. Lang leve de Europese Unie. Dat hadden de belanghebbende partijen juist goed moeten oppakken. Naast de nieuwe DAB distributie blijft Radio 5 ook via de kabel (FM) en de satelliet te beluisteren. Tot slot streamt de NPO de radiozender. Radio 5 blijft dus nog wel even voortbestaan maar raakt haar meest markante frequentie wel kwijt.

Met het zwijgen van 747 kHz verdwijnt er (opnieuw) een stukje Nederland in de analoge ether. Hierbij wordt volledig aan het feit voorbij gegaan dat AM misschien wel de enige vorm van communicatie is wat altijd en overal werkt. Dat kun je bij de andere vormen van (digitale) verspreiding niet zeggen. Bovendien is Radio 5 via de 747 AM juist een zender die gericht is op de ouderen in onze samenleving. Een doelgroep die is opgegroeid met AM. Die kopen nooit een DAB ontvanger. Ik heb niets op DAB tegen maar wel op het feit dat hiervoor analoge zenders worden uitgezet! Uiteindelijk zal DAB+ toch wel zijn plek krijgen in Nederland. Door de strot gedrukt heet dat. Daar zorgt de overheid wel voor met deze strategie.

Laten we hopen dat de DAB+ zenders in Nederland dan in ieder geval hun bereik verbeteren anders wordt een perfect maatpak ingeleverd voor een nieuw kostuum vol (motten)gaten. Dat laatste is overigens een uitspraak van een, mij zeer bekende, radioamateur. Het schoot spontaan in mijn herinnering tijdens het schrijven van dit stukje. Over nostalgie gesproken.. En die 1.2 miljoen bezuiniging plus het verhaal van ontlasting van het milieu door AM uit te zetten? Nu moet ik echt even lachen.. Voor de 747 AM is het te laat, de stekker gaat er sowieso uit. De andere zendmast in de polder is in commerciële handen. Groot Nieuws Radio 1008 kHz. Hopelijk gaan die nog wel een poosje door. – Keep AM/FM and the mediumwave alive!

Brinkieman

BertJan Brinkman is redacteur bij RTV Stadskanaal en schrijft de columns op persoonlijke titel

Mogelijk Radio 5 vensterblokken op Regionale Omroep

HILVERSUM/GRONINGEN – Er zouden gesprekken gaande zijn tussen de NPO (Nederlandse Publieke Omroep) en de ROOS (overkoepelende organisatie van publieke regionale omroepen) om programma’s van Radio 5 Nostalgia te gaan doorgeven via de regionale radiozenders. Website Spreekbuis.nl heeft dit vernomen uit verschillende bronnen.

NPO Radio 5 raakt per 1 september aanstaande haar distributie van de middengolf kwijt. De NPO heeft besloten dat de distributie via de Middengolf te duur is geworden en er voldoende alternatieven zijn in de vorm van DAB+, kabel en internet. Toch ziet het er naar uit dat delen van de NPO Radio 5 Nostalgia programmering na september ook via FM zullen zijn te horen. Uit onderzoek van Spreekbuis.nl blijkt dat het namelijk idee is om vensterblokken bij de publieke regionale omroepen vrij te maken voor de NPO Radio 5 Nostalgia programmering. Dat kan inhouden dat bijvoorbeeld RTV Noord Radio 5 gaat doorgeven als raamprogramma binnen afgesproken tijd-vensters. De regionalen die drastisch moeten bezuinigen kunnen hiermee flink besparen moet de achterliggende gedachte zijn. In de overige tijd kunnen de redacties zich richten op het regionale nieuws.

ROOS-directeur Gerard Schuiteman zegt in een reactie dat de plannen niet te ontkennen vallen. “Er wordt over gesproken. Er zijn ideeën dat dit kan en dat er mogelijkheden zijn”, maar voegt Schuiteman er duidelijk aan toe “ROOS is daar verre van enthousiast over”. Spreekbuis.nl heeft ook Jan Westerhof, NPO-directeur radio om een reactie gevraagd. Hij heeft nog niet gereageerd op dit verzoek.

NPO Radio 5 is inmiddels begonnen haar luisteraars te wijzen op het feit dat de etherdistributie via de Middengolf per 1 september wordt gestaakt. Hiervoor heeft NPO Radio 5 een speciale website in gebruik genomen en een voorlichtingsfilm die te zien is op Youtube

Overigens is T-DAB ontvangst vrijwel onmogelijk in grote delen van Groningen. De digitale signalen zijn te zwak voor ontvangst en dus geeft de ontvanger geen geluid. Het afschakelen van de AM zender 747 KHz zal een groot gemis zijn voor (vooral) luisteraars in de auto. De regionale omroep, ook gezien de gemiddelde leeftijd van de luisteraar, kan een goed alternatief zijn met haar sterke FM zenders maar moet dan wel eigen tijd inleveren.

Bron: MediaMagazine.nl en spreekbuis.nl