RTV1/OUDERENZORG – Uit de kennissynthese ‘Zorgen voor thuiswonende ouderen’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau, welke in april 2019 is verschenen,  blijkt dat er naast zorgen over de groeiende zorgvraag en mogelijke ongelijkheid ook optimisme is over de zelfredzaamheid van een groep ouderen. Zorgen zijn er over de groepen die ook in de toekomst niet redzaam zijn en  op hulp van anderen moeten rekenen.  Deze groepen hebben te weinig inkomen , een klein netwerk en geen  tot weinig  digitale vaardigheden.

De komende jaren zal het aantal ouderen, en daarmee de vraag naar zorg en ondersteuning, fors toenemen. Wat is er nodig om de zorg voor zelfstandig wonende ouderen op peil te houden.  Er is een Commissie toekomst zorg thuiswonende ouderen ingesteld om zich te buigen over deze vraag. Het gaat om knelpunten die door ouderen zelf gesignaleerd en om knelpunten die worden genoemd bij zorgverleners.

Tot een jaar of 75 zijn veel mensen nog actief in de samenleving, ontmoeten vrienden en doen vrijwilligerswerk.  Deze groep is redelijk  tevreden met het leven dat ze leiden.  Vanaf ongeveer 75  tot 84 jaar veranderd er over het algemeen veel. Een grote groep van deze leeftijdscategorie voelt zich (zeer) sterk eenzaam. De behoefte aan zorg en ondersteuning is divers, en de mogelijkheden om zelf te organiseren of deze in hun netwerk te vinden  is verschillend. Ook het inkopen van zorg is vaak een probleem.

De zorg is over het algemeen nog weinig proactief, niet gericht op preventie en vroegsignalering.  Daarnaast is het zorgstelsel complex.  Niet altijd is het duidelijk of een probleem zit in de vormgeving van het stelsel of in de interpretatie en uitvoering ervan. Ook de informatievoorziening is onduidelijk en de eigen bijdragen schrikken mensen af om hulp(middelen) te vragen, terwijl zij dit wel nodig hebben.  Er is ook sprake van een gebrek op afstemming en samenwerking tussen hulp- en zorgverleners.  De uitwisseling op de werkvloer laat vaak te wensen over, als er veel hulpverleners bij eén oudere betrokken zijn, weten zij van elkaar soms niet wat zij doen.

Een gebrek aan personeel of ingekochte capaciteit en een gebrek aan specifieke deskundigheid bij, onder meer huisartsen en wijkteams, is vaak een knelpunt om ouderen met complexe problematiek thuis te begeleiden. Dit zorgt er vaak voor dat die ouderen onnodig in zwaardere zorgvormen terechtkomen. Denk hierbij aan de spoedeisende hulp van het ziekenhuis of een eerstelijnsverblijf.  De woningaanbod is nog onvoldoende aangepast, terwijl wel van de ouderen verwacht wordt langer zelfstandig te blijven wonen.

Voor sommige mensen is het zeer lastig informatie om zorg en ondersteuning te vinden, te begrijpen en erom te vragen. Vooral mensen met weinig gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid hebben moeite dat  in 1^e instantie gevraagd wordt naar hun eigen kracht en mogelijkheden.

Beleid is gebaseerd op grote groepen, maar juist bij uitzonderingen kunnen knelpunten in de toepassing ontstaan. Ondanks de heldere regels is een soepele en creatieve uitvoering belangrijk. Een vangnet kan op die manier worden gecreëerd voor diegenen die net buiten de regels vallen.  Het kan voor ouderen grote gevolgen hebben wanneer zij niet de zorg krijgen die zij wensen of nodig hebben.

Naar verwachting zullen in de toekomst technologische hulpmiddelen een grotere rol gaan spelen. Of dit personeel kan vervangen voor de zorgvraag is onduidelijk.  De meeste zorgverleners verwachten veel van de nieuwe technologie, maar de impact voor het dagelijks werk is voor hen vaak nog niet duidelijk. Ook is er zorg over het verliezen van de menselijke waarden, zoals vertrouwen en een persoonlijke benadering. Robots zijn in ontwikkeling om een bepaalde soort zorg te verlenen, vooralsnog roept dit weerstand op. Maar de ‘grijze druk’ zorgt er ook voor dat er steeds minder mensen beschikbaar zijn voor ouderen.

Het volledige rapport is HIER te lezen. (bron: beter oud)

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay