De Semsstraatkerk, de oudste kerk van Stadskanaal

STADSKANAAL – Op zondag 3 april organiseert het Streekhistorisch Centrum in samenwerking met de Stichting Vrienden van de Semsstraatkerk een lezing over de geschiedenis van deze oudste kerk van Stadskanaal. De kerk is de afgelopen jaren gerenoveerd en opnieuw ingericht voor een meer multifunctioneel gebruik. Deze werkzaamheden naderen hun voltooiing. Twee bestuursleden van de Vrienden geven uitleg geven over de geschiedenis en de werkzaamheden.

In de lezing vertelt Klaas Baas over de bouw, de uitbreiding met de toren en de aanbouw van “Ons Huis”. Ook zullen de bezoekers meer te horen krijgen over enkele predikanten die veel gedaan hebben voor de Hervormde gemeente in Stadskanaal. Na de pauze vertelt Annelies Langenburg over wat er in de afgelopen drie jaar is gebeurd, met de oprichting van de Stichting Vrienden van de Semsstraatkerk en over hun plannen met het gebouw. Na deze presentaties is er dan nog gelegenheid om de vernieuwde kerk te bezichtigen en een kleine expositie te bekijken van foto’s van de kerk. De officiële opening is gepland in het weekend van 30 april/1 mei, maar nu wordt er dus al een voorproefje geboden op de voltooiing.

De van oorsprong Nederlands Hervormde kerk werd in 1830 gebouwd als eerste kerk van Stadskanaal. Deze nieuwe kolonie telde toen ca. 2000 inwoners. Tot 1830 behoorden de Hervormden in Stadskanaal tot de kerken van Onstwedde en Wildervank. De grond waar de kerk op gebouwd werd, werd al in 1821 geschonken door de gemeenteraad van de stad Groningen, samen met 4000 gulden voor de bouw van een kerk en een pastorie.

De lezing begint om 14.30 uur in de Semstraatkerk aan de Semsstraat 2 te Stadskanaal. De deuren gaan vanaf 14.00 uur open. Van de bezoekers wordt een vrije gift aan de Stichting Vrienden van de Semsstraatkerk gevraagd als een bijdrage in de kosten.

Het SHC is deze middag overigens ook geopend voor bezoekers. Te zien zijn de tentoonstellingen ‘Lintkant’ met werk door de kantklosgroep van Jantje Kupers-De Roo en antieke kleding en accessoires uit de eigen collectie.

Streekhistorisch Centrum beschikt over 9 BHV-ers

STADSKANAAL – Vandaag kregen 9 medewerkers van het Streekhistorisch Centrum te Stadskanaal en de dependance SHC de Oude Stelmakerij in Sellingen hun Bedrijfs- Hulp Verlening (BHV) diploma uitgereikt. Zij namen allen met succes deel aan de tweedaagse interne training die op locatie in Stadskanaal werd gehouden.

De medewerkers, die grotendeels als vrijwilliger voor het Streekhistorisch Centrum werken, leerden zo hoe ze het pand efficiënt kunnen ontruimen en bezoekers (en elkaar) kunnen helpen in het geval van calamiteiten. Voorheen telde het SHC slechts twee gecertificeerde medewerkers met BHV. Vanaf heden zal er dus op vrijwel elk moment dat het museum open is, iemand aanwezig zijn die weet hoe te handelen.

Nieuwe tentoonstellingen in SHC

STADSKANAAL – Vanaf 12 maart zijn in het Streekhistorisch Centrum weer twee nieuwe tentoonstellingen te zien. In het Huisje Manning is de tentoonstelling Lintkant ingericht door de gelijknamige kantklosgroep o.l.v. Jantje Kupers-De Roo. In de wisselkamer van Huize ter Marse wordt een keuze uit de textielcollectie van het Streekhistorisch Centrum getoond. Hierbij zijn jakken en jurken van soms al meer dan 100 jaar oud.

Lintkant
Kantklosgroep ‘Lintkant’ ontstond 30 jaar geleden door een uitwisseling met een groep dames uit Lilienthal (D). Met deze plaats heeft de gemeente Stadskanaal al jaren een vriendschapsband. Handwerklerares Jantje Kupers-de Roo werd benaderd of zij niet een kantklosgroep wilde starten en zo is het begonnen. De groep bestaat nog steeds en komt wekelijks samen in buurthuis De Stobbe in Ceresdorp. Voor de expositie maakten zij een keuze uit hun mooiste werkstukken. Topstukken zijn
een aantal vlinders in diverse kleuren en groottes en een verzameling waaiers in uiteenlopende kleuren. Om de tentoonstelling compleet te maken zijn er nog diverse andere werkstukken toegevoegd. Alles is met de hand gemaakt.

Textiel uit de eigen collectie
In de kamer voor wisseltentoonstellingen van het hoofdgebouw wordt een keuze uit de textielcollectie van het SHC getoond. Vanwege de kwetsbaarheid van textiel zijn deze stukken meestal zorgvuldig opgeborgen, maar af en toe komen ze tevoorschijn om bewonderd te worden. Te zien zijn vaak handgemaakte jakjes, jurken en een herenkostuum, aangevuld met accessoires zoals kraagjes, boorden en handschoenen.

De getoonde stukken zijn afkomstig uit schenkingen van tal van particulieren en variëren van ca. 50 tot meer dan 100 jaar oud. De collectie van het SHC groeit nog steeds. Voorwaarde voor aanvaarding van schenkingen is o.a. dat de stukken gedragen zijn in de Kanaalstreek of Westerwolde. Het allermooiste vinden we, als er ook gegevens over de drager of draagster bekend zijn. Deze worden allemaal gedocumenteerd.

Alles over katten in het Streekhistorisch Centrum

Een van de vele kattenportretten van Ietje Röhr

STADSKANAAL – Op zondag 20 maart houdt Ietje Röhr een lezing in het Streekhistorisch Centrum over katten. Zij gaat in op de rol van de kat in de geschiedenis, in de beeldende kunst en ook over de kat als huisdier.

De relatie tussen mens en kat gaat terug tot de oude Egyptenaren. Rond 3000 v. Chr. zijn de eerste sporen gevonden van het samenleven tussen katten en mensen. Katten vonden hun voedsel in de rijk gevulde graanschuren waar het wemelde van ratten en muizen, en de mens had er voordeel van dat de katten deze plaagdieren vingen.

Door de eeuwen heen zijn de van oorsprong wilde dieren gedomesticeerd en werd ermee gefokt waardoor ze nu voorkomen in vele gedaanten. Niet altijd echter kregen de katten een goede behandeling. Gedurende bepaalde periodes in de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd, werden katten juist gezien als de dragers van het kwaad en zouden ze bovendien ongeluk brengen.

Ietje Röhr is docente beeldende vorming en in haar eigen werk als kunstenares staat de kat steeds centraal. Daarnaast is ze kattenkeurmeester op internationale shows.

De lezing begint om 14.30 uur. Reserveren voor de lezing kan tijdens kantooruren telefonisch op 0599-612649 of via info@streekhistorischcentrum.nl. De entree bedraagt € 4,00, donateurs van het SHC betalen € 2,50.

Bert Roossien vertelt over de geschiedenis van de Kanaalstreek

MUSSEL – Van 12 tot 19 maart vindt de Grunneger weke in de gemeente Stadskanaal plaats. De week wordt geopend op zaterdagmiddag 12 maart met een diapresentatie door Bert Roossien van het Streekhistorisch Centrum. Hij houdt zijn presentatie in De Binding aan de Musselweg 48 in Mussel. Aan de hand van foto’s uit het archief vertelt hij over de ontwikkeling die het gebied door de eeuwen heen heeft doorgemaakt.
De voorstelling begint om 14.30 uur en de toegang is gratis. Koffie/thee met koek is verkrijgbaar voor € 1,60.

Bij de foto: landmeters aan het werk tijdens de ontginning van Vledderveen (collectie Streekhistorisch Centrum Stadskanaal).

Eerste Grunneger weke in gemeente Stadskanaal

grunneger%20weke_0 STADSKANAAL – Dit jaar vindt voor de eerste keer een Grunneger weke in gemeente Stadskanaal plaats. Van 12 t/m 18 maart worden op verschillende plaatsen in de gemeente activiteiten georganiseerd.

Groninger taal en cultuur
De Grunneger weke wordt georganiseerd door Muziekschool Zuid-Groningen, Streekhistorisch Centrum, Welstad en Bibliotheek Stadskanaal. Het doel van deze week is het onder de aandacht brengen van de Groninger taal en cultuur bij de inwoners van de gemeente Stadskanaal.

Voor elk wat wils
Het aanbod is heel divers en biedt voor elk wat wils. Er wordt onder andere voorgelezen op verschillende plekken, er is een optreden van Folkgroep Törf en je kunt een wandeling maken onder leiding van Ruut Wegman. Vrijdag 18 maart is er een feestelijke Groningse slotavond met onder meer een stamppotbuffet en een optreden van Bert Hadders en De Nozems.

Meer informatie
Kijk op de websites of haal een flyer bij één van de deelnemende organisaties.
www.biblionetgroningen.nl
www.muziekschool-zuidgroningen.nl
www.streekhistorischcentrum.nl
www.welstad.nl

‘Kerken, dominees en evangelisten’ in het Streekhistorisch Centrum

SHC act22 20160306 Kerken Baptisten scr STADSKANAAL – Op zondag 6 maart 2016 geeft Bert Roossien in het Streekhistorisch Centrum een fotopresentatie met als thema ‘Kerken, dominees en evangelisten’ in de Kanaalstreek. De foto’s komen uit het archief van het Streekhistorisch Centrum en tonen de geschiedenis van de vele religies die met de vestiging van de diverse veenarbeiders in het gebied meekwamen.

De Veenkoloniën kennen een grote religieuze diversiteit. De mensen die hier in het veen werkten en zich er naderhand vestigden, kwamen uit allerhande streken met verschillende geloofsovertuigingen. Iedere groep bouwde in het nieuwe land zijn eigen kerkje of synagoge. In 1830 werd in de nog jonge veenkolonie Stadskanaal de eerste Nederlands Hervormde kerk aan de huidige Semsstraat in gebruik genomen. Voordien moesten kerkgangers een voettocht van 2 à 3 uur gaans maken om de kerken in Wildervank of Onstwedde te bezoeken. De bouw van de eerste Stadskanaalster kerk werd gezien als een bewijs dat de nieuwe veenkolonie tot wasdom was gekomen en definitief op de kaart was gezet.

Predikanten en priesters namen vroeger centrale plaats in binnen de gemeenschap. Zij hielden zich niet alleen bezig met hun kerkelijke plichten maar waren veelal ook in het plaatselijke maatschappelijke en culturele leven actief. Op veel oude foto’s van plaatselijke verenigingen en hun besturen is vaak een dominee of priester present.
In de nog nauwelijks ontsloten venen waar de turf nog aan snee werd gebracht, was nauwelijks tijd en gelegenheid voor Gods woord. Vanuit de gevestigde kerken werden daarom evangelisten het turfland in gestuurd, opdat de kolonisten in de verafgelegen venen niet zouden afdwalen van het christelijke levenspad. Her en der werden houten evangelisatieschuurtjes neergezet die op den duur uitgroeiden tot nieuwe kerkelijk gemeenten. In de Gasselternijveenschemond ontstond zelfs een geheel eigen geloofsgroep die onder de naam ‘Baptisten’ veel aanhang wist te verwerven onder het veenvolk in de Kanaalstreek.

De presentatie op 6 maart begint om 14.30 uur, de entree bedraagt € 3,00 en is gratis toegankelijk voor donateurs van het SHC. Reserveren kan via 0599-612649 (tijdens kantooruren) of per mail: info@streekhistorischcentrum.nl

Meer informatie: 0599-612649, Bert Roossien

Op de foto: de oude Baptistenkerk in Stadskanaal waarop vermoedelijk ook dominee Weenink staat. Hij was voorganger van 1911 tot 1947.

Lunchen met oude gerechten in het Streekhistorisch Centrum

STADSKANAAL – Op zondag 31 januari organiseert het Streekhistorisch Centrum weer haar jaarlijkse Smikkelmiddag, waarop de bezoeker de smaak van vroegere tijden letterlijk kan proeven. Wim Krol van Catering & traiteurshuis De Kastanje uit Gasselternijveen laat zich inspireren door oude gerechten en serveert een menu die de smaak van vroeger doet herleven.

Voor de inmiddels achtste editie van deze proeverij is er opnieuw gezocht naar Groninger gerechten, maar weet kok Wim Krol daar telkens net een moderne twist aan te geven waardoor de gerechten nog smakelijker worden. De deelnemers krijgen van de in totaal maarliefst 5 gangen van alles wat te proeven. Tussen de gangen door vertelt gastspreker Dick Verbrugge over het inmaken van groente en fruit in Weckflessen. Ook hiervan kunnen de gasten proeven. Wat er precies op het menu van deze smikkelmiddag staat, wordt eind januari op de website van het SHC bekend gemaakt.

Gezien het beperkte aantal plaatsen is reserveren noodzakelijk. Dat kan telefonisch tijdens kantooruren via 0599-612649, of per e-mail op info@streekhistorischcentrum.nl.
De smikkelmiddag begint om 13.00 uur. Deelnamekosten bedragen € 17,50; donateurs van het Streekhistorisch Centrum betalen € 15,00.

Herinneringen aan het onderwijs in de Kanaalstreek

Klas vier van de Meester Wandersschool 15 te Nieuw Buinen 1957.

STADSKANAAL – Aan zijn schooltijd heeft elke Nederlander herinneringen. Onmiddellijk komen beelden van het schoolplein, de gang met natte jassen of het grote schoolbord aan de muur boven drijven. Vandaar dat op zondag 3 februari het onderwijs centraal staat tijdens een presentatie van oude beelden uit het archief in het Streekhistorisch Centrum. Bert Roossien laat dan foto’s zien van schoolgebouwen en schoolklassen uit Stadskanaal en omgeving. Ook lesmateriaal zoals oude schoolplaten komt aan bod.

Net als in andere delen van Nederland schoten in de periode 1880-1920 ook in de Kanaalstreek en Westerwolde de scholen als paddenstoelen uit de grond. Dat was in eerste instantie te danken aan de bevolkingstoename in deze jaren. Daar kwam bij dat er steeds strengere eisen aan de schoolgebouwen werden gesteld, waardoor gemeenten en schoolbesturen genoodzaakt werden tot renovatie of nieuwbouw. Door de toenemende financiële gelijkstelling van het openbaar en bijzonder onderwijs werd het bovendien ook voor de voorvechters van Christelijk onderwijs mogelijk een eigen ‘School met den Bijbel’ te bouwen.

Naast beelden van schoolgebouwen en oude klassenfoto’s uit de regio zal in de diavoorstelling aandacht worden geschonken aan de beroemde schoolplaten van Koekoek en Isings, rapporten, schoolreisjes, sportdagen en allerlei andere facetten van het onderwijs. Zo was daar meester Borgman, tot 1932 hoofd van de openbare school te Vledderveen die met zijn wereldtuin de kinderen op aanschouwelijke wijze aardrijkskundige en historische kennis bijbracht. Op een terrein niet ver van de school was de wereld met zijn continenten op verkleinde schaal gereconstrueerd. Op elk continent werden (voor zover mogelijk in ons koude klimaat) de daar verbouwde cultuurgewassen geplant en onderhouden. Leerlingen konden te voet het traject volgen dat de mailboten toen op geregelde tijden van Holland naar Indië aflegden of dat Columbus in 1492 naar Amerika had gebracht.

Ook uw eigen inbreng is welkom. Heeft u nog foto’s uit uw schooltijd in de regio? Kom ze laten scannen of mail ze naar info@streekhistorischcentrum.nl.

SHC zoekt deelnemers ‘Wintermiddag’

oproep wintermiddag STADSKANAAL – Op zondagmiddag 17 januari organiseert het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal een Warme Wintermiddag met verhalen en muziek.

Hiervoor zijn ze op zoek naar mensen die een winters verhaal of gedicht willen voordragen. Dat mag zelf geschreven zijn, maar dat hoeft niet.

Iedereen wordt van harte uitgenodigd een bijdrage te leveren aan deze middag. Neem voor meer informatie of opgave contact op met Helen Kämink in het SHC: info@streekhistorischcentrum.nl.

Luister online

Kijk live

Tip de redactie