VEENDAM/STADSKANAAL – Wonen in een oud kantoorpand of voormalige winkel. In de gemeentes Veendam en Stadskanaal wordt volop ingezet op deze zogenoemde transformatiewoningen. Door een andere bestemming te geven aan een pand krijgt het een tweede leven.

Aan de Van Beresteijnstraat in Veendam staat achter bouwhekken een betonnen skelet. Eens waren dit de kantoren van de RDW. Nu wordt het pand getransformeerd tot twintig ruime appartementen.

Veendam probeert met dit soort transformatieprojecten een deel van het woonvraagstuk op te lossen. Ook in of boven winkelpanden worden woningen gerealiseerd.

Veendam wil ‘het winkelrondje’ kleiner maken. Zo moet een gezelliger centrum ontstaan met minder leegstand. De gemeente is met pandeigenaren in gesprek om appartementen terug te laten komen voor winkels. Verschillende subsidies moeten dit aantrekkelijk maken. Zo is er een subsidie om winkels naar het beoogde centrum te verplaatsen, maar ook om de winkelbestemming van een pand te halen.

Door het creëren van woonplekken in het winkelgebied moet verdere leegstand worden tegengegaan. De bewoners van de nieuwe woningen moeten bovendien zorgen voor reuring en gezelligheid in het centrum.

Kleine hokjes niet wenselijk

Volgens wethouder Henk-Jan Schmaal zijn pandeigenaren en projectontwikkelaars over het algemeen enthousiast. Wel is er discussie over het aantal appartementen. Zoveel mogelijk kleine appartementen kan financieel aantrekkelijk zijn voor een pandeigenaar, maar vaak ziet de gemeente dat niet zitten. Schmaal: ‘Een aantal kleine appartementen voor jongeren is prima, maar heel veel kleine hokjes is niet wenselijk. Dat kan ook overlast in de hand werken.’

Volgens Jack Alders, projectontwikkelaar en makelaar in Veendam, is er veel vraag van jonge huurders die een kleine en betaalbare huurwoning zoeken. De keuze voor dit soort appartementen gaat dus niet altijd per se om geld: ‘Je moet naar de doelgroep kijken, juist die kleinere woningen voor jongeren zijn hard nodig.’

Lange adem

Een compacter centrum met minder leegstand en meer wonen in oude winkels, die aanpak is enige jaren geleden al ingezet. ‘Het liefste gaan we morgen zakendoen en overmorgen bouwen’, aldus Schmaal, ‘maar als iemand bijvoorbeeld onrealistische bedragen wil verdienen duurt het soms een paar jaar voor iemand daar vanaf stapt.’

Postkantoor Wildervank

Ook Alders is enthousiast over de transformatiemarkt. Met zijn investeringsbedrijf VMV beheer realiseerde hij bijvoorbeeld vier huurappartementen in het oude postkantoor in Wildervank. Ook is hij bezig met een transformatieproject van winkels.

Dat wat er in de afgelopen decennia is gebouwd, is volgens Alders niet altijd meer van deze tijd. Het postkantoor van vroeger bestaat niet meer, in de kleine kernen is minder behoefte aan winkels en grote kantoren komen leeg te staan. Wanneer een gebouw haar functie heeft verloren is het voor Alders de uitdaging er een nieuwe bestemming aan te geven.

Oplossing voor de wooncrisis

Transformatiewoningen zijn volgens Alders een deel van de oplossing voor de wooncrisis. ‘Het geeft je de kans woningen te realiseren voor een groep die nu vaak achter het net vist.’ Namelijk de groep die tussen sociale huur en koop in zit.

Dat zijn vaak jongeren die zich voor het eerst op de woningmarkt begeven, maar ook ouderen die graag kleiner willen gaan wonen. Doordat zij in hun grote koopwoning blijven wonen, stagneert bovendien de doorstroming op de woningmarkt.

Zo komen in het kantoorpand aan de Vanberesteijnstraat vooral ouderen die graag een ruim appartement willen huren dicht bij het centrum. De transformatie van winkels leent zich vaak meer voor kleinere woningen, geschikt voor jonge starters op de woningmarkt.

De Ketelstraat

Een ander transformatieproject van Alders, dat nu bijna is afgerond, is een oud kantoorpand aan de Ketelstraat. Hier wordt gebouwd aan vier appartementen en een gezamenlijke ruime.

De toekomstige bewoners kwamen zelf met het plan voor deze gezamenlijke woonvorm. ‘Ze worden wat ouder en willen graag dicht bij elkaar wonen om voor elkaar te zorgen.’ Het gaat om ruime appartementen van zo’n honderd vierkante meter. De huurprijs varieert tussen de 780 en 900 euro.

Wonen in een electronicazaak of bakkerij

Ook in de gemeente Stadskanaal wordt ingezet op transformatiewoningen. Net als in Veendam is men al een paar jaar bezig om het winkelcentrum te verkleinen en is in de leeggekomen winkelpanden ruimte om woningen te ontwikkelen.

Vanuit de gemeente was volgens makelaar Johan van Beilen een ‘grote pot geld’ beschikbaar voor dit soort transformatiewoningen buiten het kernwinkelgebied. Hierdoor zijn veel initiatieven ontwikkeld. Ook vanuit de provincie worden de initiatieven gestimuleerd.

Zo is in een elektronicazaak aan de hoofdstraat een woonvorm voor negen vrouwen gecreëerd. Een initiatief van Marjan ten Seldam, eigenaar van lunchroom Lekker Anderz.

Op dit moment is makelaar Van Beilen ook bezig een oude bakkerij, even verderop aan de hoofdstraat, te transformeren.

Een tweede leven

Als Veendammer vindt Alders het fantastisch dat de regio meer mogelijkheden krijgt op het gebied van wonen. ‘Lange tijd waren we een krimpregio met beperkte wooncontingenten.’ Dat gebouwen, soms met een fantastische historie, een tweede leven krijgen is volgens hem geweldig.

Dat is precies de reden waarom wethouder Schmaal graag samenwerkt met lokale partijen, die de regio kennen en daar ook een gevoel bij hebben. Alders: ‘Als ik naar Oost-Groningen kijkt is de eerste vraag altijd wat de doelgroep is en wat kunnen we brengen voor de markt, daarna komt pas het rendement. Eerst het leuke, en daarna gaan we rekenen.’