Lezing Willem Foorthuis over economie Veenkoloniën
Heden en Verleden – De Snikke in de Veenkoloniën lang geleden (F: SHC)
STADSKANAAL – Willem Foorthuis, geboren en getogen Veenkoloniaal (Nieuwe Pekela, 1957) geniet enige bekendheid als ambassadeur van de Veenkoloniale geschiedenis. Hij weet altijd weer iedereen te boeien met de uitzonderlijke geschiedenis van de Veenkoloniën vanaf de vroege 17e eeuw. Hij ziet de Veenkoloniën als de kraamkamer van de Nederlandse economie waar al in de zeventiende en vooral in de achttiende eeuw een spraakmakende economie en industrialisatie geschakeld met scheepvaart en nijverheid tot ontwikkeling kwam.
De laatste tijd zien we Foorthuis regelmatig in de regionale pers verschijnen vanuit zijn huidige positie als lector aan de Hanzehogeschool in Groningen. Samen met zijn onderzoeksgroep experimenteert hij met nieuwe bedrijfsmodellen op coöperatieve basis. Zijn experiment in de regio Westerkwartier, de Gebiedscoöperatie Westerkwartier, werd kortgeleden bekroond met de Award for Best Innovation on Regional Development in Europe 2018! Een uitzonderlijke prestatie die uiteindelijk in het Europees Parlement werd overhandigd.
Foorthuis schakelt graag tussen heden en verleden, tussen traditie en innovatie en ziet grote kansen voor de Veenkoloniën als we de oude tradities weer oppakken, in een nieuw jasje zetten en verbinden met de moderne opgave van de collectieve en circulaire economie. Dinsdag 26 maart geeft hij een lezing over de kraamkamer van onze economie De Veenkoloniën in samenwerking met de bibliotheek. Daarnaast zal de kredietunie Veenkoloniën @ Oostermoer een presentatie geven over hun doelstellingen en hun werk. Dit wordt eveneens in samenwerking met de bibliotheek en in de bibliotheek georganiseerd.
STADSKANAAL – Boeren mogen hun gewassen weer water geven. Waterschap Hunze en Aa’s heeft het beregeningsverbod in het Veenkoloniaal gebied opgeheven. Het ging hierbij om het Drentse deel van de Veenkoloniën en een klein stukje Groningen, de zogeheten Veenmarken.
Het beregeningsverbod werd op 17 juli ingesteld vanwege de enorme droogte die Nederland deze zomer overviel.
Vorige week werd het verbod al enigszins versoepeld. Boeren mochten hun gewassen toen al vier uur langer beregenen. Het waterschap liet vandaag weten de situatie weer helemaal onder controle te hebben.
Zonneparken storen Lofar telescoop
Foto: netwerk LOFAR
NIEUW BUINEN – Initiatiefnemers van het grootste zonnepark van Noord Nederland, wat bij Nieuw Buinen wordt gebouwd, zoeken samen met Lofar oplossingen om storingen te voorkomen. Lofar heeft een supergevoelig telescoopnetwerk wat zich over heel Europa uitstrekt. Hiermee wordt het heelal (deepspace) bekeken. Het hart van het netwerk staat in de gemeente Borger-Odoorn. En juist daar wordt nu het grootste zonnepark van het Noorden door het bedrijf Powerfield gebouwd.
Wisselstroom
In de gemeente Borger-Odoorn komen niet alleen veel zonnepanelen te staan, ook 45 windmolens zijn er gepland. De combinatie van 500 megawatt aan stroom via de zonnepanelen en 150 megawatt kunnen tot grote ontvangst-storingen leiden. Het probleem wordt vooral veroorzaakt door de omvormer, die de gelijkstroom van het super zonnepark moet omzetten naar wisselstroom. Lofar vreest dat de elektromagnetische straling hiervan, via reflecties tegen de torenhoge windturbines, het hypergevoelige telescoopnetwerk kan beïnvloeden in het maaiveld. Dit zijn allemaal kleine ontvangstantennetjes die aan elkaar geschakeld zijn.
PLC storing
Het is algemeen bekend dat zonnepaneel stroomomvormers op de daken van huizen veel (radio)storing teweegbrengen. Net als internetkastjes (PLC) die via het stroomnetwerk werken. Met name op de Middengolf en Kortegolf storen die dingen vreselijk. Allemaal elektrosmog. Dat kan voorkomen worden door de omvormers te voorzien van goede ontstoringsfilters of door deze in te bouwen in kastjes zoals de Kooi van Faraday.
Historische films uit het Veenkoloniaal verleden bij RTV1
RTV1 – Vanaf vandaag kun je op regelmatige basis historische films zien op je lokale televisie kanaal. Zo heeft RTV1 middels een overeenkomst met GAVA de filmrechten gekregen over veel nostalgisch beeldmateriaal uit Veendam, Stadskanaal en de Pekela’s. Filmbeelden uit het Veenkoloniaal verleden. Voor velen zal dit beeldmateriaal een terugblik zijn naar hun jeugdjaren. Maar ook zijn deze films leerzaam voor jongeren. Beelden over de vorming van de ‘vroegere’ industrie zoals Philips in Stadskanaal, Avebe in Veendam en de oude glasblazerij in Nieuw Buinen.
Cultuur
Niet alleen industrie zal in beeld gebracht worden maar ook culturele evenementen. Verder hebben we de beschikking gekregen over diverse jaaroverzichten. Kortom dat wordt genieten op je lokale TV- kanaal, want zoals Toon Hermans het al zo mooi verwoorde: “Alles is heimwee”!
Programmering
RTV1 werkt aan een horizontale TV- programmering. (binnenkort dagelijks te lezen op onze website). Op deze manier wordt het makkelijk om te weten wat je kunt verwachten op televisie. Ons dagelijks TV- blok duurt een uur op de doordeweekse dagen en wordt om 19.00 uur ververst. Hierin het actueel nieuws uit Stadskanaal, Veendam en omgeving.
Deze week draaien we de korte film: ‘Waar wij wonen’. Beelden uit Stadskanaal eind jaren zestig.
Zorgen over vruchtbaarheid bodem door uitputting mineralen
Veenkoloniën bij de Westerdallen. (F: RTV1 / BJB)
VEENKOLONIËN – Landbouwgronden dreigen op grote schaal uitgeput te raken. Dit doordat essentiële mineralen en sporenelementen niet worden aangevuld. “Het verlies daarvan wordt niet opgemerkt in standaardonderzoek. Wij maken ons ernstig zorgen over de bodemvruchtbaarheid op lange termijn”, stelt agrarisch adviesbureau Carpay naar aanleiding van onderzoek van 2013 tot 2016 met gesteentemeel in de Drents-Groningse Veenkoloniën en het gebied Westerwolde. Wageningen University & Research monitorde hierbij meerdere percelen in 2016 in opdracht van Carpay Advies, met financiering van LTO Noord Fondsen.
Problemen met de bodem hebben veelal een relatie met de afnemende mineralogische vitaliteit van de bodem. Voor veel onderzoekers en adviseurs binnen de landbouw is dit nieuw. Omdat de mineralogische uitputting van de bodem een doorgaand proces is, zal dit een toenemende negatieve doorwerking hebben op kwaliteit en opbrengst in de landbouw. “Integratie van mineralogische kennis in de landbouw verdient de hoogste prioriteit”, zegt Bert Carpay van Carpay Advies. “Want de landbouw loopt toenemende schade op doordat mineralogische kennis niet in de praktijk wordt toegepast.”
Uitputting van mineralen
Mineralen zijn onmisbaar voor een vruchtbare bodem. Bepaalde zand- en kleideeltjes in de bodem zorgen ervoor dat delta’s tot de vruchtbaarste gebieden ter wereld behoren. Vroeger voerden rivieren en zeeën deze mineralen continu aan, maar sinds we dijken hebben is deze aanvoer afgesneden. Het gevolg is dat de bodem uitput, hoe veel bemesting er ook wordt toegepast.
Steenmeel gebruiken
“Toepassing van steenmeel roept dit proces een halt toe”, weet Carpay op basis van genoemd onderzoek. “De wetenschappelijke kennis op het vlak van mineralogie laat er geen twijfel over bestaan dat dit nodig is voor herstel van de mineralogische vitaliteit van de bodem.” En ook zeker niet onbelangrijk: steenmeel draagt bij aan een goede ontwikkeling van het bodemleven. Om het bodemleven te stimuleren adviseert Carpay bovendien: “Vervang chemische middelen waar mogelijk door biologische en wees terughoudend met het toepassen van drijfmest. Mineralen en bodembiologie zijn basisvoorwaarden voor behoud en herstel van bodemvruchtbaarheid.”
Onderzoek
Tijdens het onderzoek in Groningen en Drenthe werden akkers voorzien van stroken met verschillende soorten steenmeel. Vervolgens werden kwaliteit en kwantiteit van opbrengsten bij verschillende soorten gesteentemeel en stroken die niet waren voorzien van steenmeel met elkaar vergeleken. “De verschillen in mineralogische samenstelling van diverse soorten steenmeel leverde grote verschillen op in de resultaten qua opbrengst, zowel de hoeveelheid opbrengst als kwaliteit, bijvoorbeeld de voederwaarde.”
Oorzaken van verschillen
Carpay legt uit hoe deze verschillen ontstaan: “De oorzaak van de uiteenlopende prestaties ligt in het feit dat uit dezelfde chemische elementen geheel verschillende mineralen opgebouwd kunnen worden met zeer diverse structuren. Deze structuren bezitten andere chemische en fysische kenmerken met uiteenlopende eigenschappen en functies in het bodemmilieu. Zo creëert elk mineraal onder meer een ander milieu voor het microleven in de bodem.”
Mineralogie
“Mineralen in de bodem hebben voor bemestingsdeskundigen vaak zeer verrassende effecten”, licht Carpay toe. “Gesteentemeel doet vaak iets heel anders dan onderzoekers en adviseurs verwachten. Soms zelfs precies het tegenovergestelde. Het positieve effect is zeker bij deskundig gebruik. En het is daarbij van groot belang de mineralogie van de bodem en gesteentemelen te begrijpen om de waarde voor bodemvruchtbaarheid te kunnen beoordelen. Onderzoek met integratie van mineralogische kennis is hiervoor onontbeerlijk.”
De notitie met resultaten van 4 jaar praktijkonderzoek in de Gronings-Drentse Veenkoloniën en Westerwolde zijn te downloaden via http://www.steenmeel.info/Notitie_LTO.pdf.
bijschrift illustraties: Twee figuren uit de notitie voor zetmeelaardappelen met gemiddelde resultaten ten opzichte van de referentie per steenmeelproduct>
Veenkoloniaal museum zoekt werk van Geert Hendrik Streurman
Geert Hendrik Streurman, Het koor, 1925 (Collectie Veenkoloniaal museum)VEENDAM – Het Veenkoloniaal Museum zoekt werk van kunstenaar Geert Hendrik Streurman (1892-1976), dat als tijdelijke bruikleen tentoongesteld kan worden.
Tentoonstelling
Het museum organiseert in 2018 in het kader van het 100-jarig bestaan van de kunstenaarskring De Ploeg een tentoonstelling over de voor Veendam en omstreken belangrijke kunstenaar. Het museum beschikt zelf over een bescheiden collectie van Streurman.
Heeft u werk van Streurman?
In 2018 is het honderd jaar geleden dat de Groningse kunstenaarskring De Ploeg is opgericht. Het Veenkoloniaal Museum viert dit vanaf oktober en toont dan de hoogtepunten uit het oeuvre van Geert Hendrik Streurman. Heeft u werk van Streurman, dan hoort het museum dit graag. U kunt contact opnemen met de conservator Elise van Ditmars via vanditmars@veenkoloniaalmuseum.nl of tel. 0598-364221.
Over Streurman
Streurman was een van de eerste leden van De Ploeg en zelfs enkele jaren voorzitter van het bestuur. Hij woonde en werkte het grootste gedeelte van zijn leven in Veendam. Hier heeft hij het Veenkoloniaal Museum opgericht en lange tijd de lessen Duits verzorgd op de RHBS, het huidige gebouw van het Veenkoloniaal Museum. Daarom verdient Streurman bijzondere aandacht bij de viering van het jubileumjaar van De Ploeg in Veendam.
Divers werk
Hij maakte divers werk: van schilderij tot tekening en van landschap tot portret. De werken zijn vaak duidelijk ondertekend met ‘G.H. Streurman’.
OMMELANDERWIJK – Landbouw museum Collectie ter Borg is er in geslaagd voor de bezoekers op elke vierde zondagmiddag van de maanden april, mei, juni, juli, augustus, september en oktober een boeiend programma te presenteren. Prominente sprekers zullen op hun wijze bepaalde aspecten van het Veenkoloniale gebied laten zien en horen. De aftrap is zondag 23 april door Ab Meijerman. Ondersteund door de nieuwe film Symfonie voor de Veenkoloniën vertelt Meijerman over zijn visie en ervaringen in dit gebied. Zondagmiddag van 14.00—16.00 uur 28 mei geeft onze commissaris van de Koning René Paas: zijn visie op de Veenkoloniën.
De overige zondagen zien er als volgt uit:
25 juni Jacob Bartelds: Ontwikkeling en toekomst van de Veenkoloniale landbouw.
23 juli Eric van Oosterhout: Mijn ervaringen in de Veenkoloniën.
27 augustus Albert Dun: De mogelijkheden van vezel/hennep.
24 september Wim Boetze: Over groei,bloei, cultuur, schone kunsten en verrassende ingrepen in het Veenkoloniale landschap.
22 oktober Harm van der Veen: Industrie in Ommelanderwijk.
De bezoekers krijgen ook een rondleiding door het museum. Rondleiding buiten deze zondagen alleen op afspraak. Telefoon: 06-338290 E-mail: info@collectieterborg.nl. Website: www.collectieterborg.nl
Adres: Ommelanderwijk 51b Veendam (Achter de Stainkroeg)
Veenkoloniale rockers Høksons in 2017 naar vele feesttenten
EXLOERMOND – Zitten Doej Thuus Moar. Onder deze noemer spelen de Veenkoloniale rockers Høksons in 2017 vele feesttenten en zalen plat. In aanloop naar deze tour brengt de band in november de gelijknamige nieuwe single uit. “Kom van die luie bank af, blijf niet plakken achter dat beeldscherm of voor die tv. Geniet van het leven: trek erop uit, ga de natuur in of ga feesten bij een gezellig rock ’n roll concert”, zegt frontman Gert Huls van de Høksons.
Veenkoloniale rock. Het is een nieuwe loot aan de rock ’n roll stam. De geest van oer-dialectrockers Normaal waart rond, de naam ‘boerenrock’ ligt op de loer. Maar toch is Veenkoloniale rock nét even anders, volgens de grondleggers van Høksons. Huls vertelt: “Veenkoloniale rock ‘n roll is rauw en recht voor z’n raap, in Veenkoloniaal dialect. Van oud tot jong, rijk of arm, iedereen komt los. In deze muziek liggen onze hart en ziel, de energie slaat over op een steeds grotere schare fans.’’
Platen
De nieuwe single Zitten Doej Thuus Moar is geproduceerd door Frans Vollink en opgenomen in zijn studio Het Atelier in Weiteveen. Daar nam Høksons in 2014 ook het debuutalbum Deur ’t Veen op, waarvan de band tijdens de komende tour vele nummers live speelt. En vanaf oktober is Høksons wederom regelmatig in studio Het Atelier te vinden voor de opname van een aantal nieuwe nummers.
Normaal
Naast eigen repertoire speelt Høksons tijdens de komende tour ook verschillende nummers van het inmiddels gepensioneerde Normaal. ”Uit liefde en passie voor de band die vier decennia lang de podia onveilig maakte”, zegt Huls. “Geheel in de geest van Normaal spelen wij de nummers in onze eigen stijl, waarmee wij ons gevoel laten spreken en hart en ziel in de muziek leggen. Want er is maar één Bennie Jolink en er was maar één Normaal.”
Høksons
Een gezellige sfeer onder het publiek en recht-uit-het-hart Veenkoloniale rock ‘n roll. Dat is wat de fans de komende tour wederom mogen verwachten van Høksons. Zanger-slaggitarist Gert Huls, bassist Frank Nieland, drummer Jochem Scholte en leadgitarist Dirk de Jong maken er ook in 2017 op vele podia weer een groot feest van.
Kijk voor speeldata, locaties en andere informatie op: hoksons.nl.
Veenkoloniaal Landbouwmuseum moet nieuw dak hebben
VEENDAM – Landbouwmuseum ter Borg in Ommerlanderwijk moet een nieuw dak hebben. Het museum vertelt het verhaal van de veenkoloniale landbouw aan de hand van een verzameling gereedschappen en oude foto’s, die stammen uit de tijd van vóór de mechanisatie. Deze verzameling komt in de gevarenzone als het dak niet beter wordt geïsoleerd. Temperatuurschommelingen zorgen voor condensvorming waardoor de verzameling wordt aangetast.
Bestuurslid en adviseur Wim Dussel is dik tevreden over de huidige locatie achter gelegenheidscafé De Stainkroeg van Alie en Geert Panman in Ommerlanderwijk. “Alleen het dak is ons grote probleem”, zegt Dussel. “40.000 euro is er minimaal nodig om een goed geïsoleerd dak te verkrijgen. Dit heeft grote prioriteit want het moet nog voor de komende winter worden gerealiseerd”. Het museum met al zijn gereedschap uit het veenkoloniaal verleden komt grotendeels uit de nalatenschap van Henk ter Borg die ooit zelf landbouwer was in het dorp Borgercompagnie.
Wim Dussel wil nu meer reuring en bekendheid geven aan het veenkoloniaal landbouwmuseum. De naamsbekendheid moet echt omhoog want we hebben extra inkomsten nodig. Dussel wil de bezoekersaantallen verhogen met speciale thema- zondagen en gezellige livemuziek.
Unieke App Veenkoloniën 250\400 wordt nog mooier
VEENKOLONIËN – Kunst langs de linie gaat nog even door. In het licht van het 250 en 400 jarige jubileum van respectievelijk het Stadskanaal en de Semslinie (de provinciale grens) organiseerde de stichting 250\400 het afgelopen jaar de kunstmanifestatie ‘Kunst langs de linie’. Onderdeel van de manifestatie is het kunstwerk van Jan Robert Leegte, een bijzondere gratis app voor op de iPhone voor bewoners en bezoekers in de kern van Stadskanaal en omgeving. De komende vijf jaar wordt deze app fraaier en fraaier!
Mondriaan in de Veenkoloniën.
De kunstenaar Leegte heeft zich bij het ontwerp van zijn app laten inspireren door het late werk van Mondriaan, zoals Broadway Boogie Woogie. Dit kleurrijke abstracte schilderij van Mondriaan geeft een beeld van het transport en infrastructuur van New York City. En dat is nu precies wat ook de opdracht van de stichting 250\400 was aan de kunstenaar maar dan voor de Veenkoloniën. De Veenkoloniën hadden een uniek watersysteem van wijken, monden, diepen en kanalen. Er is geen regio in de wereld met zo een groot watersysteem met duizenden kilometers met de hand gegraven waterloop en honderden bruggen en sluizen. Deze wateren werden 100 jaar geleden druk bevaren met schepen turf, mest, aardappelen, suikerbieten en graan. Veel van de wijken, monden en diepen is de afgelopen 50 jaar al gedempt en verdwenen. Langs deze wateren staan unieke gebouwen en woonden toen en wonen nu mensen met bijzondere verhalen. Al deze zaken heeft Jan Robert Leegte digitaal en kleurrijk verwerkt in zijn app. Hij kon dat doen omdat er veel kennis en informatie nog gearchiveerd ligt bij bijvoorbeeld het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal, bij het waterschap Hunze en Aa’s en in de provinciale archieven. Hij heeft ook dankbaar gebruik gemaakt van het gedigitaliseerde watersysteem van begin vorige eeuw van de gebroeders Foorthuis, dat terug te vinden is in myPlacebook.nl. Ook hebben zij studie gemaakt van het transport over water in die tijd. Als de gebruiker van de app nu, vandaag, ergens in Stadskanaal de app gebruikt, dan loopt hij de kans verrast te worden door het feit, dat hij of zij staat boven op een gedempt heel blauw boerendiep, waar heel regelmatig bijvoorbeeld een groenschip met aardappelen langs vaart en met een rode marker staat aangegeven, wie er woonde in het gebouw aan de overzijde. Een vrolijke kleurrijke ervaring!!
App wordt nog mooier.
Jan Robert Leegte heeft nu het fundament gelegd om verder op te bouwen. Thans wordt gewerkt aan een nieuw samenwerkingsverband tussen alle eerder genoemde partijen. Met steun van gemeente(n) en het waterschap en samen met o.a. het Streekhistorisch Centrum willen we binnen de organisatie myPlacebook.nl de app verder vullen met historische gegevens en ervaringen. En ook met verhalen over de recente geschiedenis en bijzondere plekken in de Veenkoloniën. We willen jongeren activeren deze verhalen te koppelen aan hun plek en deze in te voeren in de app. Zo wordt ook gesproken met de directie van het Ubbo Emmius over de 100 jaar historie in 2019 van de leerlingen van het Ubbo. Leerlingen denken mee over het verrijken van de app met verhalen van (oud)leerlingen. Dit alles onder het motto: geef ‘face’ aan de ‘place’!
Hij is te downloaded in de app storen en Google Play store.
Tot slot: zoals gezegd loopt de manifestatie Kunst langs de linie af. Nog een week is in Klooster Ter Apel het unieke kunstwerk van Lotte Geeven te zien over de trillingen boven en onder de Veenkoloniën. Komt het zien en ervaren!
Luister online
