Huus van de Toal: ‘Veenkoloniaals is écht Drents´

BORGER – Vaak wordt er over het Veenkoloniaals gezegd: ‘Dat is geen echt Drents’ of ‘Dat is Gronings’. Maar is dat ook echt zo? Waar ze alles weten van het Drents, is bij het Huus van de Taol in Beilen. Arja Olthof is daar streektaalfunctionaris: “Bedoel je of er standaard Drents is? Of een algemeen beschaafd Drents? Dat bestaat niet. Het Drents kenmerkt zich juist door de grote verscheidenheid aan klanken en woorden. Een enorme rijkdom!”

Drenthe is een vloeiend dialectgebied. Er zijn vele pogingen gedaan om het Drents in kaart te brengen en daarbij is in de 19e eeuw weleens de term ‘beter’ of ‘minder’ Drents gebruikt. Aan de westkant grenst het gebied aan de Stellingwerven, in het noorden aan Groningen en in het zuiden aan Salland. Olthof: “Onherroepelijk heeft dat gevolgen voor de taal die er gesproken wordt. Denk eens aan het woord water. In het Zuidwest Zuid-Drents zegt men ‘water’, in het Zuidwest Noord-Drents ‘waeter’ en in de Kop van Drenthe heeft men het over ‘waoter’. In de Veenkoloniën wordt ook nog ‘wotter’ als uitspraak gebruikt.”

Zuver Drents

Zuiver Drents bestaat wél: dit heeft te maken met het gebruik van authentieke woorden. “Dus niet schaotsen maar scheuveln. En niet leers, maar stevel”, legt Olthof uit. “Hierbij speelt wel een rol in hoeverre de woorden nog nodig zijn: door het verdwijnen van een zeis als landbouwgereedschap zal het woord zwao of zende ook niet vaak meer gebruikt worden in de dagelijkse taal.”

Veenkoloniaals

Over het Veenkoloniaals wordt vaak gezegd: dat lijkt net Gronings. Of dat ís helemaal geen Drents. Olthof: “Dat is niet het geval, het is zeker Drents! Het is de taal die gesproken wordt in de vroegere Gronings-Drentse veenkoloniën, die ten dele in Groningen en deels in Drenthe liggen. Niet zo vreemd dus dat daar Groningse invloeden in zitten.”

Uit familieverhalen is te achterhalen dat veenarbeiders de ontginningen volgden en dus van plek naar plek verhuisden. “Daarmee namen ze hun taal natuurlijk gewoon mee. Misschien heb je zelf een variant die je het mooist vindt, maar dat is een kwestie van smaak. Het Veenkoloniaals is dus ook écht Drents.”

Bron: RTV Drenthe

Eucharistieviering in de Groninger streektaal

MUSSELKANAAL – Op zondag 11 februari wordt er in de R.K. kerk van de H. Antonius van Padua in Musselkanaal voor de veertiende keer een Eucharistieviering gehouden in de Groninger streektaal. Het bijzondere aan deze viering is dat in tegenstelling tot protestantse vieringen,er bijna geen Eucharistievieringen in de Groninger taal worden gehouden. In het bisdom Groningen-Leeuwarden is -voor zover ons bekend – de Antonius kerk in Musselkanaal de enigste R.K. kerk waar sinds 2005, jaarlijks in februari, een Eucharistieviering in de Groninger streektaal het zgn. “Veenkoloniaals” wordt gehouden.

“Veenkoloniaals “ is de taal zoals die wordt gesproken in Musselkanaal en omgeving. (Veenkolonioals proat wordt). Tijdens het 100 jarig bestaan van de parochie, in 2005, werd deze viering voor het eerst gehouden. Gelet op de zeer vele positieve reacties werd toen besloten om hiermee door te gaan. Dit jaar is het dan ook alweer voor de veertiende keer. Voorganger is nu ook weer pater Ben Bolmer, hij was voorheen pastoor van de stad Delft, maar hij is geboren en opgegroeid in Musselkanaal, hier heeft hij ook de lagere school doorlopen. Na zijn middelbare opleiding is hij toegetreden tot de orde van de paters Franciscanen. Vanaf 2001 tot juli 2016 was hij pastoor van de stadsparochie van Delft en daarvoor was hij o.a. pastoor voor een aantal parochies in Noord Groningen. De moedertaal zoals pater Ben Bolmer die sprak in zijn geboorte dorp Musselkanaal, is hij nog lang niet vergeten.

Muzikale medewerking verleent het Antoniuskoor onder leiding van Klaas Withaar, zij zullen de liederen dan ook gaan zingen in de Veenkoloniale Grunneger toal. Lector in de Grunneger Dainst is Rinus Allemekinders, hij heeft ook de teksten van de viering vertaald vanuit het Nederlands in het Veenkoloniaals. In 2014 heeft Rinus die taak overgenomen van Martin Holman, hij was de grondlegger van de Grunneger Dainst in 2005.

De Grunneger Dainst begint op zondag 11 februari 2018 om 10.00 uur in de R.K. Antoniuskerk, Sluisstraat 77, 9581 JD Musselkanaal. Na afloop van de dainst is er koffiedrinken in het Parochiehuis naast de kerk, er is dan ook gelegenheid om nog even na te praten over de dainst met pastoor Ben Bolmer. Iedereen is van harte welkom

Kerkdienst in de Grunneger Toal

MUSSELKANAAL – Op zondag 15 februari 2015 wordt er in de parochiekerk van de H. Antonius van Padua in Musselkanaal voor de elfde keer een eucharistieviering gehouden in de Groninger streektaal, het Veenkoloniaals.

Het bijzondere aan deze viering is dat in tegenstelling tot protestantse vieringen, er bijna geen eucharistievieringen in de Groninger taal worden gehouden.
In het bisdom Groningen-Leeuwarden is – voor zover bekend – de H. Antonius van Padua parochie in Musselkanaal de enige parochie waar sinds 2005, jaarlijks in februari, een eucharistieviering in de Groninger streektaal wordt gehouden.

Veenkoloniaals is de taal zoals die wordt gesproken in Musselkanaal en omgeving. (Veenkolonioals proat wordt). Tijdens het 100 jarig bestaan van de parochie, in 2005, werd deze viering voor het eerst gehouden. Gezien de zeer vele positieve reacties werd besloten om hiermee door te gaan. Voorganger is pater Ben Bolmer, pastoor van de stad Delft, geboren en getogen in Musselkanaal. Na zijn middelbare opleiding is hij toegetreden tot de orde van de paters Franciscanen. Sinds 2001 is hij pastoor van de stadsparochie van Delft. Daarvoor was hij pastoor van een aantal parochies in Noord Groningen. De moedertaal, die pater Ben Bolmer sprak in zijn geboortedorp Musselkanaal, is hij nog lang niet vergeten.

Muzikale medewerking verleent het Antoniuskoor onder leiding van Klaas Withaar. De liederen worden ook in de Veenkoloniale Grunneger toal gezongen.
Lector in de Grunneger Dainst is Rinus Allemekinders, die de teksten van de viering heeft vertaald vanuit het Nederlands in het Veenkoloniaals. In 2014 heeft Rinus die taak overgenomen van Martin Holman, die 10 jaar lang lector was, de vertalingen verzorgde en aan de wieg stond van de Grunneger Dainst. In november 2014 is Martin Holman op 90-jarige leeftijd overleden.

De Grunneger Dainst begint op zondag 15 februari 2015 om 10.00 uur in de R.K. Antoniuskerk, Sluisstraat 77, 9581 JD Musselkanaal.

Luister online

Kijk live

Tip de redactie