DEN HAAG/REGIO – Johan Remkes presenteerde vanmiddag zijn langverwachte stikstofrapport onder de noemer ‘wat wel kan’. Remkes was de afgelopen maanden bemiddelaar tussen boeren en het kabinet in het stikstofvraagstuk. Zijn rapport moet op termijn uitmonden in een landbouwakkoord of nieuws kabinetsplan.
In het rapport doet de commissie Remkes 25 aanbevelingen voor een betere aanpak van het stikstofprobleem. Eén van de belangrijkste punten hierin is het vasthouden het ‘deadline jaar’ 2030. In dit jaar wil het kabinet de stikstofuitstoot in ieder geval gehalveerd hebben. Hierover was veel te doen; de boeren zijn namelijk van mening dat dit veel te vroeg is en willen het vijf jaar naar achteren geschoven hebben. Commissie voorzitter Remkes is echter van mening dat het belangrijk is te werken met een ‘deadline’. ‘Een deadline is noodzakelijk voor snel begin’, aldus Remkes. ‘Daarom is het verstandig om vast te houden aan 2030 en de gestelde doelstelling.’ Wel wil hij twee “evaluatie momenten” in 2025 en 2028, waarbij wordt bekeken of de stikstofreductie overal kan worden gehaald.
Tempo
Uit de woorden van Johan Remkes wordt duidelijk dat hij met name wil dat er tempo gemaakt wordt. Hij is van mening dat het stikstofprobleem veel te lang naar voren is geschoven.
De gewenste snelheid blijkt ook uit een van de andere aanbevelingen waarin hij adviseert om 500 tot 600 grote veehouderijen in de buurt van kwetsbare natuurgebieden binnen een jaar te laten stoppen. Dit moet gebeuren door een ruimhartige regeling voor vrijwillige uitkoop. Mocht dat onvoldoende animo voor zijn, is verplicht stoppen wat hem betreft ook een optie.
Volgens Remkes moet Nederland zo snel mogelijk van het slot met behoud van natuurherstel. Hij doelt hiermee op onder meer de woningbouw en industrie die nu voor een deel stilliggen door het teveel aan stikstof.
Stikstofkaartje en ruimte voor nieuwe landbouw
Verder adviseert Remkes dat het ‘stikstofkaartje’ van minister van der Wal onmiddellijk van tafel moet en wordt vervangen door meerdere regionale kaarten. En wil hij een visie voor de toekomst van de Nederlandse landbouw. ‘Er moet ruimte komen voor nieuwe vormen van landbouw. Het moet voor jonge boeren mogelijk worden om bedrijven over te nemen of toegang te krijgen tot de sector’, aldus Remkes. ‘Ik sta een proces voor waarbij boeren tijd krijgen om zelf te bepalen Met een vast gezicht op het erf die advies kan geven zonder commerciële doelen. Er moet gewerkt worden met de menselijke maat.
Geschrokken van oprechte wanhoop
Johan Remkes was de afgelopen maanden de bemiddelaar in tientallen gesprekken tussen het kabinet, boeren, bestuurders en andere betrokkenen. Volgens de oud-minister ging het in de gesprekken over menselijkheid, emoties en woede. Hij zegt geschrokken te zijn ‘van de oprechte wanhoop die in ogen van redelijke mensen te zien was’. ‘Dat daar heftige emoties uit volgen begrijp ik heel goed.’
Groeiende kloof
Remkes stipte in zijn presentatie ook het landelijke gevoel in deze crisis aan. Hij ziet een groeiende kloof en verschil die is ontstaan tussen stad en platteland. ‘Niet alleen in culturele waarde maar ook in economische positie en kansen’, vertelt de oud-minister. ‘Een goed voorbeeld is zichtbaar in de dorpen; waar zowel de laatste bushalte als de laatste pinautomaat recent zijn verdwenen.’
Ook als het gaat om de beeldvorming van het platteland gaat er volgens Remkes iets goed mis: ‘De manier waarop in politiek, media en culturele voorhoede soms over het platteland, en de daar levende opvattingen wordt gesproken, is voor veel mensen een steen des aanstoots’. De van oorsprong Groninger voegde daar nog aan toe: ‘Ik kan me dit gevoel, ook vanuit mijn eigen historie, goed voorstellen.’
Luister online
