STADSKANAAL/AMSTERDAM – Het is de avond van 26 november 1927 als zanger Tjakko Kuiper richting het Rembrandtplein in Amsterdam loopt. In zijn zak draagt hij een Duits legerpistool gevuld met zes patronen die hij eerder die dag gekocht heeft. Met als doel; zanger en cabaretier Jean-Louis Pisuisse en zijn vrouw vermoorden. Het bleek achteraf een wanhoopsdaad, een crime-passionnel. De moord werd groot nieuws, kranten stonden er bol van en decennia later zou er zelfs een toneelsteek over verschijnen.
Tjakko Kuiper werd op 22 december 1898 geboren in Groningen en groeide op in Stadskanaal als zoon van de winkelbediende Lulof Kuiper en van Grietje Eefting. Later vertrok hij richting Dordrecht om als kappersbediende te werken. In de jaren 20 van de vorige eeuw groeide hij, na een studie zang en een opleiding aan het Royal Academy for Music in Londen, uit tot een bekende zanger in die dagen.
Grondlegger van de kleinkunst
In 1927 leerde hij de populaire zanger en cabaretier Jean-Louis Pissuise kennen. Pissuise wordt door velen gezien als de grondlegger van de Nederlandse kleinkunst. De als journalist begonnen kunstenaar is vooral bekend van zijn nummer ‘Mensch Durf te Leven’. Een absolute hit in die eerste decennia van de 20ste eeuw. Ook had hij het allereerste cabaretgezelschap van Nederland opgericht, de plek waar hij niet alleen zijn derde (en laatste) vrouw zou ontmoeten, maar ook zijn toekomstige moordenaar; Tjakko Kuiper. Die solliciteert in 1927 bij het gezelschap en wordt aangenomen. Pissuise biedt hem een contract aan; een loon van maximum 15 gulden per dag.
Het lied ‘Mensch Durf te Leven’ uit 1917 zou later door talloze kleinkunstenaars, onder wie Ramses Shaffy, opnieuw gezongen worden:
Buitenechtelijke affaire
Kuiper zong binnen het gezelschap vooral samen met de vriendin van Pissuise: Jenny Gilliams. En niet zonder succes; de romantische Engelse duetten die ze samen ten gehore brengen kunnen op veel lof rekenen. De romantiek spat er echter niet alleen op het podium vanaf. De twee krijgen achter de schermen namelijk een relatie met elkaar. Wanneer Pissuise hier achter komt is hij woedend, hij dwingt Jenny, waarmee hij inmiddels zeven jaar een relatie heeft, met hem te trouwen. Dit gebeurd ook; in september 1927 geven ze elkaar het ja-woord. Een maand later ontslaat Pissuise Tjakko Kuiper.
Het huwelijk tussen Pissuise en Gilliams weerhoudt haar er echter niet van om de buitenechtelijke affaire met Tjakko voort te zetten. Kuiper verbreekt zelfs zijn verloving met zijn Britse vriendin Leslie Cockshott en kies volledig voor Gilliams. Kuipers’ werd stort dan ook volledig in als zijn grote liefde Jenny in november 1927 hun affaire verbreekt, om vervolgens definitief voor haar man Jean-Louis Pissuise te kiezen. Tjakko Kuiper is verdrietig, maar vooral boos en zint op wraak.
Een ‘crime passionel’
Hij koopt daarom op zaterdag 26 november een parabellum 9 millimeter, een pistool dat vooral gebruikt werd in het Duitse leger. Aan het einde van de middag begeeft hij zich gewapend richting het Rembrandtplein waar Jean-Louis Pissuise en Jenny net zijn aangekomen in het Schiller Hotel. Ze gaan er dineren, ’s avonds staat er namelijk nog een optreden gepland in het tegenovergelegen theater Mille Colonnes. Tjakko gaat ook het hotel binnen. Binnen geeft hij aan de kelner een briefje bestemd voor Pissuise met de boodschap dat hij hem wil spreken. Het briefje bereikt Pissuise, die vervolgens weigert de ex-minnaar van zijn vrouw onder ogen te komen.
Het is acht uur die avond als Jean Louis Pissuise en Jenny Gilliams het hotel verlaten. Ze steken het Rembrandtplein over richting het theater. Vlakbij het standbeeld van de schilder Rembrandt duikt Tjakko Kuiper op. Hij loop gewapend op ze af en schiet op zijn voormalige vriendin Jenny, maar Pissuise gooit zich voor haar en wordt drie keer in de borst getroffen. Een kogel raakt ook de arm van Jenny. Ze vallen op de grond, waarna Kuiper nog tweemaal op Gilliams schiet. Ook zij wordt dodelijk in de hartstreek getroffen. De zesde, en laatste, kogel gebruikt Kuiper om zichzelf in het hart te schieten. Hij is op slag dood.
Pissuise wordt in allerijl naar een politiebureau aan de Halvemaansteeg gebracht, maar overleed daar aan zijn verwondingen. Zijn vrouw stierf een uur later in het Amsterdamse Binnengasthuis..
De volgende dag staat het nieuws over de moord op alle voorpagina’s en ook in het buitenland is de ‘crime passionnel’ groot nieuws. De Pissuises worden op 1 december 1927 onder grote belangstelling begraven op de begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag. Tjakko Kuiper werd een dag ervoor al ter aarde gesteld op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam. Een jaar later laat Kuipers’ moeder hem herbegraven op de begraafplaats naast de Semsstraatkerk in Stadskanaal. Het grafmonument is tot op de dag van vandaag daar te vinden.
Luister online
