NIEUW-BUINEN – Op de grens van Groningen en Drenthe, in Nieuw-Buinen, werken zonneparkontwikkelaar Solarfields, aannemer Avitec en het Groningse bureau Repowered aan een fabriek voor groene waterstof. Het moet de grootste fabriek voor groene waterstof van het land worden.
Met stroom van het naastgelegen zonnepark Hollandia gaat de electrolyse-installatie waterstof produceren voor tankstations en andere afnemers in de regio.
Wanneer het geheel in 2024 in bedrijf is, zal het ’s lands grootste waterstoffabriek zijn, aangevuld met installaties waar het gas onder hoge druk wordt op- en overgeslagen.
Goed voor 66 stadsbussen
‘Groot’ betekent hier vooral groot in zijn soort, want de hoeveelheid energie die de waterstoffabriek oplevert is bescheiden. Met een elektrolysecapaciteit van vijf megawatt zal er zo’n 300 ton van het gas worden geproduceerd. Daarmee kunnen bijvoorbeeld 66 stadsbussen een jaar lang hun ritten rijden.
‘Op dit moment kun je het aantal elektrolyse-projecten dat van groene stroom waterstof maakt op de vingers van één hand tellen’, zegt Jeroen Jansen van Repowered. ’Bij elkaar zijn al die losse projecten nog geen vijf megawatt.’ Repowered ontwikkelt en begeleidt de plannen in Nieuw-Buinen voor initiatiefnemers Avitec en Solarfields, exploitant van zonnepark Hollandia.
Dat er nog geen grotere installaties worden gebouwd, komt vooral doordat er onvoldoende afzetmogelijkheden voor waterstof zijn. ‘Technisch zijn grotere installaties niet zoveel ingewikkelder, maar je moet wel afnemers hebben voor de waterstof’, legt Jansen uit.
Die kip-eikwestie is volgens Jansen dankzij de waterstofinitiatieven die her en der worden genomen als sneeuw voor de zon aan het verdwijnen: ‘Doordat er steeds meer locaties zijn waar waterstof wordt gevraagd, is er momenteel zelfs een tekort aan groene waterstof. Dat merk je wanneer je gaat tanken. Bij het tankstation van Holthausen in Groningen kost een kilo waterstof rond de 26 euro. Die prijs is zo gigantisch hoog, mede door schaarste aan waterstof.’
Nieuw-Buinen als stimulans
Jansen rekent erop dat de waterstoffabriek bij het Nieuw-Buiner zonnepark een stimulans is voor waterstofinitiatieven van andere partijen, ontwikkelaars en gebruikers. ‘Daarmee hopen we het kip-eiverhaal definitief te doorbreken. Wanneer er meer waterstof beschikbaar komt, zal een vervoerder bijvoorbeeld gaan nadenken over ombouw van vrachtwagens om ze geschikt te maken voor rijden op waterstof.’
Groene, grijze en blauwe waterstof
Waterstof komt niet in de natuur voor, zoals olie of aardgas. Het moet dus worden gemaakt. In Nieuw-Buinen gebeurt dat met zonnestroom en daarom is het groene waterstof. Dat gebeurt in een zogeheten elektrolyser, die met behulp van elektriciteit water splitst in waterstof (H2) en zuurstof (O2).
Vrijwel alle waterstof die we gebruiken is grijze waterstof. Die wordt gemaakt door gas en stoom te laten reageren, een proces waarbij aan aanzienlijke hoeveelheid CO2 vrij komt.
In Nederland wordt zo’n tien miljard kubieke meter waterstof per jaar geproduceerd. Tachtig procent daarvan wordt met aardgas gemaakt, de rest is een bijproduct uit de chemische industrie.
Dan is er ook nog blauwe waterstof. Dat is grijze waterstof waarbij de CO2 wordt afgevangen en opgeslagen, bijvoorbeeld voor gebruik in tuinderskassen.
Deel wagenpark over op waterstof
Het project van Avitec en Solarfields ontstond vanuit de wens van Avitec, die een deel van haar wagenpark van trucks, graafmachines, shovels en andere voertuigen op waterstof wilde laten rijden.
Het plan om ook een tankstation bij de waterstoffabriek neer te zetten, bleek echter minder eenvoudig haalbaar en gaat daarom vooralsnog niet door. Wel komt er een vulstation waar de waterstof vanuit de installatie wordt overgeslagen op een truck die het naar tankstations kan brengen.
Zo komt de waterstoffabriek in Nieuw-Buinen eruit te zien:
Het project heeft een voorlopige vergunning en als geen bezwaren worden ingediend dan is die over een week of zes onherroepelijk. Financiering van de vijftien miljoen euro kostende installatie is nog niet rond.
Avitec en Solarfield zullen een deel van de investering voor hun rekening nemen en er is subsidie van de provincie Drenthe en het Rijk. Wat er nog ontbreekt zal grotendeels van banken moeten komen, zegt Jansen. Gesprekken daarover lopen.
Noorden als waterstof-vallei
Het project is een nieuwe bouwsteen voor de noordelijke ambities om van Noord-Nederland dé waterstofregio van Nederland te maken: de Hydrogen Valley van het land. Plannen ervoor buitelen over elkaar heen.
Woensdag maakten Gasunie-dochter Hynetwork Services (HNS) en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een schets bekend van het tracé van de leidingen van het Waterstofnetwerk Noord-Nederland. Schepen van de bruine vloot worden omgebouwd om te kunnen varen op waterstof, Groningen Airport Eelde wil waterstof benutten in het vliegverkeer.
De toenemende interesse voor waterstof ervaart Repowered ook. ‘We geven advies aan meerdere partij die werken aan waterstofprojecten’, zegt Jansen. ‘Maar de stap van onderzoek en haalbaarheidsstudies naar daadwerkelijk een project opzetten en vergunningen aanvragen blijkt telkens nog groot. In Nieuw-Buinen is die stap wel gezet.’
Luister online
