BORGER – ODOORN – Borger-Odoorn wil de komende jaren in haar jeugdhulp het IJsland model gaan invoeren. Zes Nederlandse gemeenten deden de laatste jaren mee met een proef van het Trimbos Instituut en zijn razend enthousiast.
Om het IJsland model ook in Borger Odoorn in te voeren moet er nog wel het een en andere gebeuren. Het idee komt uit de koker van wethouder Ankie Huijing – Van Tongeren (CDA/ChristenUnie). In de vorige raadsperiode beveel ze het model al meerdere keren aan. ‘Wij hebben het beeld dat het al langer niet altijd goed gaat met een deel van onze jeugd.’ De wethouder wil graag dat jeugd die het nodig heeft ook de beste hulp krijgt. ‘Maar hoe krijg je nou aan de voorkant voor elkaar dat dit niet nodig is,’ vroeg ze zichzelf hardop af.
Cijfers
Het IJslandse jeugdhulp model werkt veel op basis van cijfers die uit jaarlijks terugkerende enquêtes worden gehaald. ‘We zijn nu bezig met het in kaart brengen van die cijfers. De cijfers die we hebben van de laatste jaren laten een beeld zien dat er sinds corona meer gebruik wordt gemaakt van jeugdhulp. Als je kijkt naar Nederland is dat in het Drenthe het hoogst en in Zuidoost Drenthe nog weer iets hoger.’ Volgens de wethouder moet er naar de redenen daarachter gekeken gaan worden.
| WAT IS HET IJSLANDS MODEL? De essentie van het IJslandse model is om een gezonde omgeving voor jongeren te creëren die is ingericht om te werken aan het welbevinden van jongeren om zo middelengebruik te voorkomen. Om deze gezonde omgeving te vormen wordt er een jaarlijkse cyclus doorlopen bestaande uit vier stappen: 1. Monitoring (vragenlijst onder jongeren). 2. Snelle terugkoppeling van de resultaten en dialoog met lokale partners. 3. Beleidsvorming op basis van de resultaten. 4. Uitvoering van beleid en acties. Het beleid en de acties richten zich op vier verschillende domeinen die worden uitgevraagd in een vragenlijst onder jongeren. Deze domeinen zijn door de IJslandse onderzoekers aangewezen als belangrijke thema’s waarbinnen verandering kan plaatsvinden: gezin, school, leeftijdsgenoten en vrije tijd. Op basis van de uitkomsten kunnen er verschillende interventies worden ingezet In Nederland liep van 2018 tot 2021 een proef met zes verschillende gemeentes. In 2022 zijn de gemeentes Altena, Dinkelland-Tubbergen, Ede, Goeree-Overflakkee, Horst aan de Maas, Maastricht, Nijkerk, Oldambt, Schouwen-Duiveland en Vijfheerenlanden begonnen aan een nieuwe proef. De basis voor de aanpak is nog steeds het IJslandse preventiemodel, maar wel toegespitst op de Nederlandse situatie aan de hand van de lessen uit de pilot. Dit wordt gedaan onder de naam OKO (Opgroeien in een Kansrijke Omgeving). |
Ervaringen van proefgemeentes
De afgelopen jaren experimenteerden de gemeentes Amersfoort, Hardenberg, Súdwest Fryslân, Texel, Urk en de samenwerkende Kempengemeenten met het model. De uitkomsten waren zeer positief en alle zes hebben het inmiddels geïntegreerd in hun manier van werken. Het sterkt Huijing – Van Tongeren in haar denkwijze. ‘Wij willen daardoor die boot echt niet missen. We zien ook wel plekken waarvan wij denken, daar willen wij positieve aandacht in steken. In de implementatie willen we graag aanhaken bij het Trimbos Instituut en het Nederlands Jeugdinstituut, maar zover zijn we nu nog niet.’
Toch zagen de zes gemeentes ook wel puntjes voor verbetering. Zoals bijvoorbeeld het vanaf het begin meenemen van lokale partners. Huijing – Van Tongeren ziet daar juist een sterk punt van de gemeente naar voren komen. ‘Wij werken al heel nauw samen met Andes en de Stichting Sociale Teams. We hebben al gesprekken over dit model en dan is men heel enthousiast. Ik denk ook dat het alleen gaat werken als wij als gemeente niet het wiel gaan uitvinden. Daarom nemen we nu de organisatie er al in mee. Welke kant we uit willen gaan, dat gaan we samen uitvinden,’ aldus de wethouder.
Bereiken middelbare scholieren grote uitdaging
Wat wel lastig wordt voor Borger-Odoorn is het bereiken van alle middelbare scholieren die in de gemeente wonen. Middelbare scholen hebben een belangrijke rol in het IJslands model. Onder andere met de verspreiding van de enquêtes, maar ook ouders spelen een belangrijke rol. Zij moeten open staan voor de hulp van hun kind. ‘Dat wordt wel een uitdaging. Wat het extra lastig maakt is hoe neem je de ouders mee van de kinderen die niet in de gemeente naar de middelbare school gaan. Ook moeten we de scholen buiten onze gemeente dan mee zien te krijgen.’
Vragenlijsten
In het rapport van het Trimbos Instituut over de zes proefgemeentes wordt voorgesteld om de vragenlijsten via de GGD te laten lopen. Huijing – Van Tongeren ziet dat niet zitten. ‘Als je het in Drents verband gaat doen dan hebben wij vragen vanuit het IJslands model die voor ons voor belang zijn, maar waarvan al die andere gemeenten denken, die gaan wij er niet inzetten. Dan vraag ik mij af of wij nog wel de goede informatie binnen krijgen.’
Daardoor denkt de wethouder dat het eigen leefstijlonderzoek daar beter geschikt voor zal zijn. ‘Daar halen we nu al heel veel cijfers uit evenals onze monitor Sociaal Domein. In het leefstijlonderzoek zit ook een lokale vertaalslag waardoor wij zien of onze aanpak effect heeft.’
Wanneer wordt het IJslands model ingevoerd?
Voorlopig is het model nog niet ingevoerd want daar is financiële armslag voor nodig, maar ook mankracht. ‘Dit jaar hebben wij in de begroting andere keuzes gemaakt, maar het is voor ons college absoluut een speerpunt. We handelen nu al wel vanuit die gedachte. Een goed voorbeeld daarvan is het BackPack project. Dat gaan we ook uitzetten in de hele gemeente. En dan gaan we de komende tijd verder aan onze invulling van het IJslands model werken,’ zo sluit de wethouder af.
Luister online
