2E EXLOËRMOND – Twee informatiepanelen in Valthe, een in Odoornerveen, een in Exloo, een in 1e Exloërmond en eentje in 2e Exloërmond. Zo herdenkt Borger-Odoorn de gevechtsvliegtuigen die tijdens de Tweede Wereldoorlog een noodlanding moesten maken in de voormalige gemeente Odoorn. Het is onderdeel van het project ‘Lost Wings’.
Het idee komt van de historische vereniging Carspel Oderen. ‘Ons bestuurslid Jan Geerts kwam met het idee,’ zo vertelt voorzitter Roelof Hoving. ‘Samen met Joop Mittelmeier heeft hij contact gezocht met de Stichting Luchtoorlog Onderzoek Drenthe. Zij hebben het project Lost Wings 40-45 en maken de borden voor ons.’ Gezamenlijk is er vervolgens naar informatie gezocht en subsidie aangevraagd.
| Noodlanding 2e Exloërmond Op 8 februari 1945 vertrok de Tempest van de RAF-vliegbasis Volkel (Noord-Brabant), als leider van een formatie jachttoestellen voor een aanval op Duits scheepvaartverkeer in het Dortmund-Eemskanaal. Tijdens deze aanval werd het toestel geraakt en ernstig beschadigd door afweergeschut of door rondvliegend materiaal van het binnenvaartschip dat tijdens deze aanval werd vernietigd. Nadat het vliegtuig over de Nederlandse grens was gevlogen, vloog de piloot al te laag om nog veilig het toestel te kunnen verlaten en moest hij om 17:10 uur in 2e Exloërmond een geforceerde noodlanding maken. De piloot werd opgevangen en verborgen gehouden tot hij meer dan twee maanden later door de Polen werd bevrijd. |
Corona gooide eerste roet in het eten
De Stichting Luchtoorlog Onderzoek Drenthe heeft in totaal nu 26 borden door heel Drenthe staan. ‘We hebben nu zuidoost Drenthe zo bijna wel gehad en willen nu verder richting het noorden van de provincie. We kunnen alleen niet op alle plekken iets laten zien. Onder de A37 of in een nieuwbouwwijk gaat hem niet worden,’ aldus voorzitter van de stichting Rob Wehtly.
In Borger-Odoorn was het de bedoeling om de eerste vier borden al in 2020 te onthullen. In het kader van 75 jaar bevrijding. Die viering viel door de coronapandemie eigenlijk volledig in het water. Nu het vijf en zesde bord ook geplaatst zijn kunnen de verhalen van wat er is gebeurd met de verschillende bemanningen worden doorverteld. ‘De borden zijn ook zo geplaatst dat je ze op de fiets ook ziet,’ aldus Hoving.
Ook de gemeente Borger-Odoorn vond het belangrijk dat de verhalen doorverteld konden worden. ‘Er is hier veel interesse over wat zich in de oorlog hier heeft afgespeeld. Bij het onderduikershol in Valthe kun je dat duidelijk zien, maar bij vliegtuigcrashes is dat veel moeilijker,’ zo legt burgemeester Jan Seton uit.
| Noodlanding Exloo Op 11 januari 1944 vertrok de B-24 van Royal Air Force vliegbasis Seething als onderdeel van een aanvalsgolf van 372 toestellen voor een bombardement op de Duitse vliegtuigfabrieken in Braunschweig. Vanwege het slechte weer moesten vele bommenwerpers de aanval afbreken en uitwijken naar secundaire doelen. Onderweg werd de B-24 aangevallen door verschillende Duitse Messerschmitt Bf109 jachtvliegtuigen van het 2./JG 27 Jagdgeschwader. Als gevolg van een aanval van Duitse jachtvliegtuigen stort de B-24 rond 12.15 uur na een explosie in de lucht hier in de bossen bij Exloo neer. Bij deze Duitse aanval kwamen alle Amerikaanse bemanningsleden om het leven. Alle gesneuvelde bemanningsleden zijn herbegraven op Amerikaanse begraafplaatsen in Louisville, Ratliff en Margraten. |
‘Geen hiërarchie in vliegtuigcrashes’
Door het werk van onder ander Hoving en de historische verenging was er bij het publiek al veel bekend over de vliegtuigcrash bij Exloo, maar over de andere vijf was veel minder bekend. Seton vindt het ook belangrijk dat daar aandacht voor is. ‘Er zit geen hiërarchie in vliegtuigcrashes. Dat gaf ons des te meer reden om ook die andere vijf in beeld te brengen.’
Voor de historische vereniging waren alle verhalen al wel bekend. ‘Er zijn misschien twee of drie nieuwe feitjes boven tafel gekomen,’ zo vertelt Hoving. ‘Zo hadden we discussie over het vliegtuig in 2e Exloërmond, over waar het precies is geland. Er werd eerst aangenomen dat dat in 2e Valthermond was, maar uiteindelijk hebben we daar de juiste locatie bij gevonden.’
Voor Hoving blijft het verhaal van Exloo toch het meest bijzondere. ‘Daar heb ik ook zoveel tijd ingestopt. In 1990 toen het monument van de crash werd onthuld hebben we hier een week lang tien nabestaanden gehad. Dat maakte zoveel indruk dat ik ook niet meer iets anders zou kunnen zeggen.’
| Noodlanding Odoornerveen Op 3 februari 1943 om 18.34 uur vertrok de Halifax van de Royal Air Force vliegbasis Middleton St. George als onderdeel van een aanvalsgolf van 263 toestellen voor een bombardement op Hamburg. Slecht weer hinderde de bommenwerpers en velen moesten voortijdig de aanval afbreken. Onderweg werd de Halifax boven Schoonoord op een hoogte van 5300 meter aangevallen door een Duitse Messerschmidt Bf110G-4 nachtjager van het 10./NJG 1 Nachtjagtgeschwader met een boord piloot Oberfeldwebel Karl-Heinz Scherfling. Om 20.55 uur stortte de Halifax hier in Odoornerveen neer. Vier bemanningsleden kwamen bij deze aanval om het leven en drie werden krijgsgevangen genomen. De gesneuvelde bemanningsleden liggen begraven op de gemeentelijke begraafplaats in Sleen. |
Belangrijk om oorlogsverhalen door te vertellen
Seton onthulde het paneel in 2e Exloërmond afgelopen vrijdag samen met kinderburgemeester Lotte van der Scheur. Dat was volgens Hoving een bewuste keuze. ‘Historie is niet alleen voor mensen boven de 40. Het is heel belangrijk om deze verhalen door te vertellen. Helemaal nu met de oorlog in Oekraïne. Kinderen maken dat bewust mee en dan is het goed om ze te vertellen wat wij hier hebben meegemaakt.’
Seton weet dat het op de kinderen van toen een enorme impact heeft gehad. ‘De kinderen van nu willen daar een beeld bij krijgen. Dat kan zijn in het kader van school, maar je kan ook met je ouders langsgaan. De interesse voor de Tweede Wereldoorlog neemt niet af en dan is het goed om zo’n bord te kunnen bezoeken,’ zo sluit hij af.
Luister online
