VEENDAM – Met dit mooie weer zien we veel recreatie op het water. Ook in de gemeente Veendam is er veel recreatie en dat is historisch gezien logisch, want Veendam heeft namelijk een belangrijke rol gespeeld bij de Holland-Amerika Lijn in 1888.
Veendam kent een roemrijke maritieme geschiedenis die begon bij de turfvaart. Van daaruit kwam er een welvarende handelsvaart op binnenvaartschepen. Deze werd rond 1830 uitgebreid naar de zeevaart. Rond 1860 beleefde dat zijn hoogtepunt. In Veendam waren zo’n 203 kapiteins die aangesloten waren bij het zeemanscollege. Wildervank kende er 140. In vergelijking bijvoorbeeld Rotterdam kende 195 kapiteins die bij een zeemanscollege aangesloten waren.
Ook de Veendammer Courant beleefde hoogtijdagen in deze jaren. De krant werd verspreidt over de hele wereld. De krant lag in veel havens. In de krant waren de scheepstijdingen opgenomen.
Sinds de Holland Amerikalijn (HAL) in 1873 is gestart, onderhield zij een trans-atlantische bootverbinding tussen Rotterdam en New York. Willem Albert Scholten, schatrijk geworden aan de aardappelzetmeelindustrie in de Veenkoloniën, nam in dat jaar veel aandelen van de HAL.
Veendam (I)
Het schip ‘De Veendam (I)’ werd op 8 mei 1871 te water gelaten onder een andere naam, namelijk de Pacific. Het schip was de snelste op dat moment. Hij voer in 7 dagen, 15 uur en 9 minuten naar de overkant van de oceaan. Op 3 november 1888 werd het schip gekocht voor het gebruik in de HAL. Er konden 90 passagiers in de eerste klasse vervoerd worden, 52 passagiers in de tweede klasse en 694 in de derde klasse.
Kapitein Strenger (uit Farmsum) was kapitein toen de Veendam (I) zonk in de haven van New York. Dat gebeurde op 7 februari 1898. Het vaartuig was op een wrak gestoten dat onder water lag. Na zes uur pompen werd het schip opgegeven. Uiteindelijk werd het schip in brand gezet.
Eerste wereldoorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden er veel nieuwe schepen aangekocht. Nederland had weinig last van de oorlog, vanwege de neutraliteit. Veel Nederlanders wilden in deze tijd verhuizen naar het Westen. Nederlandse schepen vingen een gat op, want de schepen van oorlogvoerende landen werden allemaal geannuleerd. De HAL werd uitgebreid met verscheidene schepen, waaronder de Veendam (II). Deze werd op 29 maart 1923 overgedragen aan de vaartuigenmaatschappij.
(tekst gaat verder onder foto)
Veendam II en de oorlog
In de Veendam (II) konden 296 passagiers in de eerste klasse, 396 passagiers in de tweede klasse en 292 passagiers in de derde klasse. Daarnaast waren er 328 man bemanning. In totaal konden er dus meer dan duizend man vervoerd worden naar en van Amerika.
Tijdens het bombardement op 14 mei 1940 liep de Veendam (II) grote schade op. Zij lag op dat moment in de haven van Rotterdam. Het schip werd in beslag genomen door de kriegsmarine en op 30 mei naar Duitsland vervoerd. Daar werd ze gebruikt als ‘Wohnschiff’.
Bevrijding van Duitsland
Tijdens de bombardementen van de geallieerden kreeg het schip het opnieuw zwaar te verduren en liep het grote schade op. Bij de Nederlansche Dok- en Scheepsbouw Maatschappij werd het schip vanaf 1945 hersteld. Op 30 januari 1947 ging Veendam (II) naar de haven van Rotterdam en op 21 februari kreeg het schip opnieuw de doop. Op 30 oktober 1953 vertrok het schip voor de laatste keer naar New York. Daarna werd ze gesloopt.
Veendam (III) en haar naamswisselingen
Vanaf de jaren zestig kreeg de HAL serieuze concurrentie van het vliegtuig. De maatschappij ging zich meer concentreren op cruiseschepen. Vanaf 1971 stopte de HAL helemaal met de oversteek en ging zich focussen op de cruisemarkt. De Veendam (III) kreeg ook een functie als cruiseschip.
De Veendam (III) heeft veel naamsveranderingen gehad. Zo begon ze als Argentina, werd daarna Veendam (III) genoemd. Daarna werd ze verhuurd aan Brazilië en werd het schip Brasil genoemd. Voetballer Pele kwam vaak langs op de Brasil. Hij had namelijk financiële belangen bij de eigenaar van het schip.
In 1978 hernoemde men haar weer naar Veendam (III). In 1984 werd ze verkocht aan de Bahama Cruise Line en werd haar naam veranderd naar Bermuda. In 1990 kwam ze in het bezit van een andere maatschappij en kreeg ze de naam Enchanted Isle. In het najaar van 2003 werd haar naam voor het gewijzigd. Het schip werd toen New Orleans genoemd. Ze werd naar Alang in India gevaren en werd daar gesloopt.
De HAL kreeg rond 1980 door dat ze een goede weg ingeslagen waren met hun cruise-aanbod. In januari 1989 werd zij overgenomen door een Amerikaans bedrijf en ging het verder onder de naam Holland America Line.
Veendam (IV)
In 1996 kwam het vierde schip opgeleverd, namelijk de Veendam (IV). Het schip werd gedoopt door actrice Debbie Reynolds, bekend van Singin’ in the Rain. Er stonden 1516 bedden in het cruiseschip. In 2008 werd het schip verbouwd en kwam er onder andere een nieuw theater in. In juni 2017 maakte Veendam (IV) haar 900e cruisevaart.
Coronacrisis
Vanwege de coronaperikelen werd op 15 juli 2020 de verkoop van de Veendam (IV) bekend gemaakt. De Veendam (IV) gaat nu verder onder de naam Aegean Majesty.
Luister online
