MUSSELKANAAL – Het is een bewolkte dag op 1 mei 1943, ondanks dat het slechts een graad of vijftien was, is de sfeer in Musselkanaal die dag explosief. Er wordt gestaakt, als protest tegen het bewind van de Duitse bezetter. De Duitsers willen deze staking zo snel mogelijk de kop indrukken. Ze rijden naar Musselkanaal en schieten daar wild om zich heen. De dan 24-jarige Grietje Dekker zit voor haar huis en wordt door een kogel geraakt in haar buik. In plaats van haar te redden, vermoorden de Duitsers haar later die dag. Haar laatste rustplaats is tot op de dag van vandaag onduidelijk, tot frustratie van haar familie, die nog altijd zoeken naar hun ’tante Grietje’.
‘We weten eigenlijk niks over haar jonge leven’, vertelt neef Karel Dekker aan de keukentafel in Gasselte. ‘Er werd thuis ook weinig tot niet over Grietje gesproken, daarom zijn veel dingen voor ons onduidelijk. Volgens mij was ze ergens huishoudelijke hulp.’
Desondanks werden Dekker en zijn broer Derk iedere dag met tante Grietje geconfronteerd; haar foto hing in het ouderlijk huis boven de deur. ‘Onze vader vertelde dan dat ze onze tante was en dat ze vermoord was in de Tweede Wereldoorlog, maar meer ook niet’, aldus Derk Dekker. ‘Ik denk ook niet dat we veel meer over haar te weten zullen komen. Er leeft niemand meer die haar heeft gekend.’
Staking in Musselkanaal
Wel weten de broers hoe die verschrikkelijke dag van 1 mei 1943 verliep. Het begon met de staking, die onderdeel uitmaakte van de grote april-meistaking in 1943, waarbij een groot deel van de Nederlanders het werk neerlegde uit protest tegen het Duitse bewind. Ook in Musselkanaal laten de arbeiders hun werk uit handen vallen. De Duitsers zijn woedend, maar ook bang dat deze oproer zich uitspreidt naar andere landen binnen hun bezette Rijk. In Musselkanaal belt de vrouw van NSB’er Pertien naar haar man in Groningen om hem te waarschuwen over het protest in het dorp. Pertien verzamelde vervolgens een groep Duitsers om naar Musselkanaal te trekken. Daar aangekomen stappen ze uit en de bezetters beginnen wild om zich heen te schieten.
Verloving en moord
Die eerste mei begon voor de 24-jarige Grietje Dekker juist zo mooi. Ze verloofd zich met Willem Camijn. ’s Avonds zitten ze samen voor het ouderlijk huis aan de Telefoonweg in Musselkanaal. Dan komen plots de Duitsers aangereden. Wanneer ze beginnen te schieten wordt Grietje getroffen in haar buik. Terwijl om haar heen mensen vluchten, ligt Grietje zwaargewond op de grond. Huisarts Van Klinken ontfermde zich uiteindelijk over haar en constateert dat de kogel in het ziekenhuis zo snel mogelijk verwijderd moet worden. Alleen dan kan ze het overleven. Maar wanneer Van Klinken dit aan de Duitsers vertelt, geven deze niet thuis. Na lang aandringen door de dokter nemen ze Grietje uiteindelijk mee, maar niet naar het ziekenhuis. ‘Ze reden met haar naar het huis van NSB’er Pertien’, vertelt Derk Dekker. Daar was op dat moment ook de beruchte SD-leider Johann Mechels. Volgens de gebroeders Dekker is daar besloten om hun tante niet te redden. Het zou te veel tijd en moeite kosten.
Grietje Dekker wordt uiteindelijk meegenomen naar Mussel. Daar wordt ze ’s avonds laat aan de Velwachterslaan met vier schoten door het hoofd vermoord.
Nooit gevonden
Wat er daarna met haar gebeurd is, is tot op de dag van vandaag onduidelijk. Ook waar ze begraven ligt is nooit opgehelderd. ‘Dat is ook het frustrerende’, legt Karel Dekker uit. ‘Opa en oma gingen er vanuit dat ze hun dochter terug zouden krijgen. De rouwkaart was al geregeld, maar ze hebben nooit iets gehoord.’
De broers vermoeden dat hun tante begraven ligt op de Appelbergen in Glimmen. Daar werden in de oorlog 34 mensen gefusilleerd en begraven. Maar infraroodbeelden hebben aangetoond dat er waarschijnlijk nog meer slachtoffers liggen. Het is echter moeilijk deze te vinden, aangezien de grond op de Appelbergen heel drassig is. Toch hopen Karel en Derk Dekker dat op een dag hun tante Grietje gevonden wordt. Karel: ‘Het zou fantastisch zijn, dan kunnen we het afsluiten. Helaas kunnen onze opa, oma en ouders het dan niet meer meemaken.’
Twee families, eenzelfde verhaal
De foto die ooit in het huis van hun grootouders boven de deur hing, is er nog steeds. Karel Dekker gaat voor op de trap, staat bovenaan stil en wijst naar twee foto’s aan de muur. Op de linker foto is Grietje te zien. ‘De foto zit nog altijd in dezelfde lijst’, zegt hij. De foto ernaast is van een man, Gerrit Buwalda uit Jipsingboertange. Hij werd eveneens door de Duitsers op 32-jarige leeftijd neergeschoten, voor zijn huis op 3 mei 1943. ‘Hij is de oom van mijn vrouw’, onthuld Dekker. ‘Ook zijn beide op 27 augustus geboren. Het is mooi dat hun foto’s daarom hier naast elkaar in ons huis hangen.’
Luister online
