REGIO – In een eerder bericht hebben wij gemeld dat er afgelopen maanden het aantal voedselkasten in de provincie Groningen en Drenthe in een rap tempo toegenomen zijn. In de gemeenten Borger-Odoorn, Stadskanaal en Veendam zijn er in totaal 8 voedselkasten te vinden. Wij vroegen ons af hoe het zit hoe het is geregeld met het toezicht op de voedselveiligheid van de producten, die in de voedselkast worden gelegd of al in de kast liggen door de voedselwaakhond NVWA. Doordat voedselkasten nieuwe initiatieven zijn en omdat voedselkasten over het algemeen redelijk kleinschalige particuliere initiatieven zijn.
Ook ziet de NVWA dat sommige plekken voedselkasten steeds groter worden en dat er op sommige plekken geen sprake meer is van een kast maar dat er huisjes zijn waarin producten worden aangeboden en dat er stichtingen worden opgericht. Vraagt de NVWA zich af wat dit betekent voor hun toezicht. De NVWA gaat hierover in gesprek met het ministerie van VWS.
Voedselkasten
In de provincie Groningen en Drenthe zijn het aantal voedselkasten snel toegenomen. Voedselkasten zijn kasten met boodschappen en verzorgingsproducten voor iedereen die het even niet red. De doelgroep van de kasten zijn dus de mensen die niet bij de voedselbank lopen, maar daar net boven zitten. Die hebben het momenteel steeds moeilijker, schreven de initiatiefnemers van de voedselkasten eerder aan RTV1.
Zo zijn er onder andere voedselkasten in Alteveer, Onstwedde, Stadskanaal, Veendam, Oude Pekela, Groningen, Ten Boer en Delfzijl en in Drenthe zijn er voedselkasten in Borger, Tweede Exloërmond, Nieuw-Buinen, Emmen, Klazienaveen, Barger-Compascuum, Zwartemeer, Zuidlaren, Hoogeveen, Koekange, Lhee, Assen, Ruinerwold, Dalen, Coevorden en Bovensmilde.
Begin maart is het initiatief in Borger zelfs een stichting geworden, onder de naam Stichting Voedselkast Borger.
Veilig voedsel
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vindt dat voedselkasten en voedselbanken mooie initiatieven die mensen helpen die het niet zo breed hebben. “Mensen die hiervan gebruik maken moeten er op kunnen vertrouwen dat het voedsel wat wordt aangeboden veilig is. Zowel voedselbanken als (beheerders van) voedselkasten zijn hiervoor verantwoordelijk. Volgens de NVWA moeten zij ervoor zorgen dat ze aan de eisen met betrekking tot voedselveiligheid voldoen. Deze eisen zijn voor elk initiatief of elk bedrijf hetzelfde.”, vertelt NVWA-woordvoerder Bart Fortuin. Ook mag de NVWA van mensen die een voedselkast of voedselbank starten verwachten dat ze weten aan welke eisen ze moeten voldoen. Op de website van de NVWA zijn alle regels omtrent hygiëne, etikettering en traceerbaarheid van levensmiddelen terug te vinden.
Risicogericht toezicht
Grotere levensmiddelenbedrijven en bedrijven die vlees verwerken moeten zijn geregistreerd bij de NVWA en/of hebben een erkenning van de NVWA nodig. “Zowel voor voedselbanken als voedselkasten geldt deze verplichting niet. Wij houden risicogericht toezicht. Dit betekent dat we op basis van onze kennispositie daar controleren waar de risico’s voor de voedselveiligheid het hoogst zijn. Dit betekent dat de NVWA vooral zich gaat focussen op bedrijven hoger in de keten.”, aldus Fortuin.
“Meer risico’s bij slachthuizen en bedrijven die voedsel bereiden”
“We zien bijvoorbeeld grotere risico’s voor de voedselveiligheid in slachthuizen en bedrijven die voedsel bereiden dan bij voedselbanken en voedselkasten. Wanneer er hoog in de keten iets misgaat, zijn de gevolgen groter dan wanneer er bijvoorbeeld iets misgaat in een voedselkast.” De NVWA reageert wel op meldingen over voedselkasten en voedselbanken en het is mogelijk dat de voedselwaakhond specifieke projecten gaat draaien op voedselkasten en voedselbanken als daar aanleiding voor is (bijvoorbeeld als als de NVWA veel meldingen krijgen).
Instellingen zonder winstoogmerk
Voor instellingen en organisaties zonder winstoogmerk, die levensmiddelen verstrekken aan kansarmen in het kader van voedselhulp en armoedebestrijding bestaat er een informatieblad. Voedselbanken vallen hieronder. Volgens de NVWA wordt er in dit informatieblad richtlijnen beschreven over de interpretatie van regels rondom voedselveiligheid, waarbij de onderwerpen houdbaarheidsdata, traceerbaarheid, etikettering en invriezen van levensmiddelen, expliciet zijn opgenomen.
Nieuwe initiatieven
Voedselkasten vallen volgens de NVWA niet onder informatieblad 76, omdat dit betrekkelijk nieuwe initiatieven zijn en omdat voedselkasten over het algemeen redelijk kleinschalige particuliere initiatieven zijn: letterlijk een kast in de voortuin waar bij wijze van spreken een paar producten in staan.
“Ook wij zien dat op sommige plekken voedselkasten steeds groter worden en dat er op sommige plekken geen sprake meer is van een kast maar dat er huisjes zijn waarin producten worden aangeboden en dat er stichtingen worden opgericht. Het is de vraag wat dit betekent voor ons toezicht. We gaan hierover in gesprek met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het ministerie is namelijk verantwoordelijk voor het beleid en de regels. Wij zijn een toezichthouder en controleren of men zich aan de regels houdt. Wij maken geen regels.”, aldus de NVWA-woordvoerder.
Een woordvoerder van het ministerie van VWS heeft bevestigd aan RTV1 dat het ministerie van VWS en de NVWA contact hebben gehad over dit signaal en gaan in overleg over of en zo ja welke specifieke voorschriften er nodig zijn voor de voedselkasten.
Luister online
