Borger herdenkt bevrijding Nederlands-Indië: ‘Waarom wel op 4 mei en niet op 15 augustus?’

Op veel plekken in Nederland werd gisteren een herdenking gehouden voor de bevrijding van Nederland-Indië op 15 augustus 1945. Na een initiatief van Teja van Geenen was er ook een herdenking in Borger aan de Torenlaan waarbij ook locoburgemeester Freerk Buijtelaar aanwezig was. 

“Vanaf 1945 werd 4 mei altijd gevierd, maar voor het Aziatische deel van het koninkrijk is dat niet gangbaar. Dat is 15 augustus,” zo geeft Van Geenen aan.  In de jaren 80 zijn er in meerdere dorpen en steden herdenkingsmonumenten neergezet. In Borger kwamen in 2003 twee stenen bij het al bestaande monument ter nagedachtenis aan de tweede wereldoorlog.

Militairen uit Borger

Op deze stenen staan de namen van de uit met name Borger afkomstige militairen die omkwamen bij de politionele acties in Nederlands-Indië. Tot nog toe werd dat niet actief gebruikt. “Soms alleen op 4 mei met een kranslegging. Dan dacht ik waarom op 4 mei wel en niet op 15 augustus? Want Nederlands-Indië is pas op 15 augustus bevrijd.”

Het is de tweede keer dat er dit jaar een herdenking is bij het monument aan de Torenlaan in Borger. “Vorig jaar kwam de burgemeester wel met zijn ambtsketting, maar zijn er nog geen kransen gelegd of werd er gevlagd. Dat was nu wel het geval.” Van Geenen hoopt wel nog op meer belangstelling. “Ik heb dit initiatief zelf genomen maar ik hoop wel dat meer mensen zich gaan melden om dan gezamenlijk vorm te gaan geven aan deze herdenking.”

Jappenkampen

Ook de familie van Van Geenen maakte vreselijke dingen mee tijdens de bezetting van de Japanners in Nederlands-Indië. Mensen beseffen volgens haar ook niet hoe erg de Jappenkampen waren. “In Nederland was het ook erg bijvoorbeeld met de hongerwinter, maar daar waren er meerdere hongerzomers. Mijn familie heeft dat ook meegemaakt. Als je niet op appèl  kwam dan werd je in de zon neergezet en moest je de hele dag blijven staan. Mijn opa zat in zo’n beruchte kooi in een jappenkamp. Ik heb daar maar één gesprek ooit met hem over gehad toen ik elf was. Dat was vreselijk.”

Troostmeisjes

De vrouwen en mannen zaten gescheiden in verschillende kampen. Daarbij zochten de Japanners de vrouwenkampen op om ‘troostmeisjes’ te vinden. “Dat is helaas ook mijn familie overkomen. Dat je voor vermaak van die militairen uit die kampen werd gehaald. Dat is afschuwelijk geweest. Ik weet wel zeker dat mijn familie daardoor is getraumatiseerd.”

Van Geenen legt uit dat oorlog trauma’s in sommige gevallen wel zeven generaties doorgaan. “Ik heb zelf daardoor ook de nodige trauma’s opgelopen. Ook mijn kinderen hebben er last van. Mensen kijken dan vaak vreemd op. Het klopt dat wij het niet hebben meegemaakt, maar de verwerking wel en daar hebben ook wij last van.”

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met RTV Borger-Odoorn