Jelmer en Robin maakten flinke glijders: er was niet gestrooid

STADSKANAAL – Met het winterse weer neemt ook de kans op gladde wegen toe. Afgelopen maandag werden er door weggebruikers in Stadskanaal een paar lelijke glijders gemaakt. De gemeente had op die plaatsten niet gestrooid. Wie is eigenlijk verantwoordelijk voor de schade?

Het is maandagochtend 29 november, een uur of negen. De temperatuur ligt rond het vriespunt. Jelmer Wijnstra is op weg naar zijn werk in Stadskanaal. Hij rijdt op de Onstwedderweg over het viaduct bij de N366 als de auto begint te glijden. Wijnstra: ‘Ik was de controle over mijn auto kwijt en raakte de vangrail. Gelukkig kon ik daarna de auto weer onder controle krijgen en rustig in de berm zetten.’

In die berm staan op dat moment al vijf scooters en een andere auto stil, ook zij hebben een flinke glijder gemaakt en de nodige blikschade. De reparatiekosten van zijn auto, zo’n 600 euro, betaald Wijnstra uit eigen zak: ‘Ik ben voor 50% verzekerd, maar als ik het verhaal gaat mijn premie met 40 euro per maand omhoog.’

Iets eerder op dezelfde ochtend is ook Robin Poppema onderweg naar zijn werk, het is dan ongeveer kwart over acht. De situatie is vergelijkbaar, maar deze keer gaat het om het viaduct waar de Gedempte Vleddermond over de N366 gaat. Poppema: ‘Ik reed op het rechte stuk naar boven en toen verloor ik de grip over het stuur. De auto gleed een paar keer heen en weer en knalde toen tegen de vangrail.’

Gemeente aansprakelijk

Poppema is alleen WA verzekerd, een eenzijdig ongeluk zoals deze glijpartij wordt dus niet gedekt. Hij vindt dat de gemeente aansprakelijk is, als zij eerder hadden gestrooid was het volgens hem niet gebeurd. In een mail aan de gemeente eist hij dan ook een vergoeding van de schade.

In beide gevallen was er gelukkig alleen blikschade. Maar heeft het verhalen van die schade op de gemeente kans van slagen? We vragen het aan Arvin Kolder. Hij is hoogleraar personenschade aan de RUG en als advocaat gespecialiseerd in aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht.

Wettelijke zorgplicht

‘In algemene zin is het zo dat de wegbeheerder van de openbare weg een wettelijke zorgplicht heeft voor de veiligheid van de weggebruikers’, vertelt Kolder. Maar dat betekent volgens hem niet dat de gemeente moet garanderen dat het nergens glad is. ‘De gemeente moet datgene hebben gedaan wat redelijkerwijs van ze gevraagd kan worden.’

‘Als elders op vergelijkbare wegen overal gestrooid werd behalve hier heeft de gemeente wat uit te leggen.’ (Arvin Kolder, hoogleraar personenschade aan de RUG).

In een eventuele rechtszaak zal worden gekeken of de gemeente iets te verwijten valt. Heeft de gemeente zich aan haar eigen strooiprotocol gehouden? Had de gemeente kunnen weten dat het glad was? Hoe waren de weersvoorspellingen? Zijn er eerder op de ochtend meldingen gedaan? Allemaal zaken waarnaar zal worden gekeken om te bepalen of de gemeente een goede inschatting heeft gemaakt in de beslissing wel of niet te strooien. Ook kan een vergelijking worden gemaakt met andere gemeenten. Kolder: ‘Als elders op vergelijkbare wegen overal gestrooid werd behalve hier heeft de gemeente wat uit te leggen.’

De rechter houdt er bij een oordeel over aansprakelijkheid bovendien rekening mee dat de overheid beperkte middelen en mankracht heeft en bijvoorbeeld niet overal tegelijk kan strooien. De wegbeheerder kan er bijvoorbeeld voor kiezen eerst de doorgaande wegen en dan pas binnen de bebouwde kom te strooien.

De gemeente Stadskanaal heeft laten weten dat ze in hun strooibeleid een continue inschatting maken van de wegtemperatuur. Op basis daarvan is besloten op de genoemde wegen niet te strooien. Toen in de ochtend een temperatuurdaling inzette, ging de wegtemperatuur alsnog flink omlaag. De gemeente is toen alsnog gaan strooien. Rond tien uur was er bij beide viaducten inderdaad wel gestrooid.

Bewijslast ligt bij de burger

Poppema heeft inmiddels ook bericht terug van de gemeente, zij hebben zijn schadeclaim doorgezet naar de verzekering. Als deze de schade niet dekt zou hij kunnen overwegen naar de rechter te stappen. ‘Maar’, zegt Kolder ‘daar zitten wel kosten aan verbonden.’ Als burger heb je in dit soort zaken de bewijslast, jij moet dus aantonen dat de gemeente iets te verwijten valt in het strooibeleid. Het zou daarbij zelfs nodig kunnen zijn een deskundige te laten kijken naar de verkeerssituatie.

Wanneer je geen rechtsbijstandverzekering hebt moet je de kosten van bijvoorbeeld een advocaat zelf betalen. En verlies je de zaak, dan zijn de proceskosten van de winnende partij ook nog voor jou. Kolder: ‘Onder een bepaalde inkomensgrens heb je wel recht op gesubsidieerde rechtsbijstand, je betaalt dan alleen een kleine eigen bijdrage voor je advocaat.’

Je ziet volgens Kolder dan ook vaak dat wanneer partijen het onderling niet weten op te lossen alleen bij een groot belang, bijvoorbeeld letselschade, het werkelijk tot een proces komt. Bij zoiets als blikschade door gladheid zal de rechter wel een zekere voorzichtigheid hebben in zijn uitspraak uit angst voor een ‘olievlekwerking’. Kolder: ‘Ze willen voorkomen dat op basis van een eerdere uitspraak veel mensen met een vergelijkbaar verhaal massaal gaan claimen.’ Voordat bij gladheid aansprakelijkheid van de wegbeheerder aan de orde is, moet er dus ook wel echt wat fout zijn gegaan.